Grondslagen van de psychologie: ALLES ( in volgorde )

Citaat Hume

"Leven we in een sci-fi boek waar wetenschappers de wereld hebben overgenomen?"

Charcot

"Neuroloog" verantwoordelijk voor "Hôpital de la Salpêtrière", onder indruk van Mesmer

Wat begon Freud

"psychologische behandeling" gebaseerd op gesprek als derde manier van behandelen tussen medisch & opvoedkundig

Socrates

'Schrift maakt studenten lui, ze moeten niks meer vanbuiten leren.' (plato schreef dialogen over hem)

Nietzsche

'Wille Zur Macht': zei dat mensen willen 'achieven', ambitie hebben en willen streven naar het hoogst mogelijke doel. Dit was verdergebouwd op de theorie van Adler

Binet tijdschrift

'l'année Psychologique

Mesmer

(dierlijk) magnetisme & gaf shows met hypnose

Hoe goed helpt onze kennis om te functioneren

- "ware kennis" is kennis die ons leven gemakkelijker maakt (ons meer controle geeft)

Inbedding psychologie in andere wetenschappen

- 1 van de 7 hoofdclusters tussen sociale wetenschappen en geneeskunde - Tamelijk centraal in wetenschappen

Bain (UK)

- 1ste die in handboek psychologie over biologie schreef - impact op de organisatie in inleidende handboeken psychologie nu, o.a. H2 gaat vaak over het zenuwstelsel

ambivalent dualisme

- 2e helft van de 19e eeuw - ze voelden zich niet goed bij de religieuze visie op de ziel, toch wouden ze niet gewoon de geest zien als enkel hersenweefsel

Hollingsworth

- Aan 12 ervaren personeelsdirecteurs gevraagd om 57 sollicitanten te ordenen voor vacature - Interview zoals gewoonlijk afgenomen werd - conclusie: het resultaat hangt sterk af van de manager zelf (of het moment waarop de manager de kandidaat gezien heeft)

Verschillen tussen niet-klinische personen

- Allport - Cattell - Eysenck

Ook groot belang van geschiedenis van de psychologie

- Als legitimatie van het nieuwe gebied - filosofische en medische inzichten werden gepresenteerd als voorlopers van de psychologie

Postmodernisme en kennisoorlogen

- Als wetenschap relatief is, hoe zeker kunnen we dan zijn dat er wel een objectieve realiteit is, die voor iedereen geldt? = realisme vs. idealisme - Er is geen algemene waarheid, enkel een waarheid waar sommige mensen nu in geloven o waarheid is een sociale constructie (ook wetenschap): geen objectieve kennis die de werking van een externe realiteit onderzoeken, maar een verhaal verteld door een particuliere wetenschappelijk commune op de basis van hun taal en cultuur o men wil deze sociale constructie opdringen aan anderen: wetenschap als onderdeel van machtsstrijd → kunnen macht verwerven door hun waarheid als DE waarheid voor te stellen en deze op te leggen aan andere groepen

Quetelet

- Analyseerde misdaadstatistieken - Stelde vast dat die jaar na jaar verbazingwekkend stabiel waren - Veel variabelen volgen Gaussiaanse verdeling (normale verdeling)

Industriële psychologie (begin 20ste eeuw)

- Arbeiders gezien als extensies van machines -> willen alleen geld om aan lichamelijke behoeften te kunnen voldoen -> kunnen complex werk niet aan, dus opsplitsen in eenvoudige deeltaken - alle deeltaken moet men zo efficiënt mogelijk maken (scientific management; Taylorisme) en verlonen (stukwerk) - men moet onderzoek doen naar factoren die de productiviteit verhogen vb.: belichting, rusttijden, ... - Beste kandidaten selecteren (a.d.h.v. tests)

Voorbeeld revolutie

- Astronomie: heliocentrisch model ipv. geocentrisch model - Banen van planeten vormen geen cirkels (met epicirkels) maar ellipsen

3 soorten tests (psychologische tests)

- Authenticiteitstest (bedrog ontmaskeren) - Kwalificatietests (kunde meten) - Diagnotische tests voor ziektes

psychologie vergeleken met de geneeskunde

- BETER BEGRIP VAN DE ANATOMIE -OPLEIDING TOT ARTS (DOKTER) SINDS 1200 - DOELTREFFENDHEID (groei behandelijk patient als persoon. geholpen door psychologiesche hulp. - daarnaast praktijkmensen

Ideeën tijdens de wetenschappelijke revolutie (Bacon)

- Belangrijke bijdrage inductief redeneren tot kennisopbouw (een wetmatigheid afleiden uit terugkerende observaties) - als men aan een nieuw onderwerp begint, verzamelt men best zoveel mogelijk observaties, waarin men dan wetmatigheden zoekt door te kijken naar: -> elementen die de wetmatigheid aantonen -> elementen die de wetmatigheid tegenspreken -> de mate waarin ze de wetmatigheid aantonen of tegenspreken - o.b.v. deze kennis stelt men theorieën op die men verder verifieert o.b.v. de data - kreeg kritiek van Von Liebig: geen enkele onderzoeker werkt zo, niemand gaat data verzamelen zonder doel, wetenschap begint van de onderzoeker zijn verbeelding, niet van blind data verzamelen

Eysenck (1952)

- Bestaande therapieën voor niet-psychotische problemen hebben geen effect vb.: mensen met stemmings- en angststoornissen, depressie, ... - Na 2 jaar voelt 2/3 van de mensen zich beter, of ze nu therapie hebben gekregen - Meer onderzoek naar welke therapieën helpen en welke niet

Gevolgen voor bewustzijn (Materialisme)

- Bewustzijn als centrum van menselijke geest en controleur van onze daden is een illusie (= volkspsychologie) - Door illusie begrijpen we het functioneren van onszelf en anderen verkeerd - Ons functioneren wordt in eerste plaats bepaald door onze hersenen die op stimuli in buitenwereld reageren (= behavioristen) - Veel experimenten in sociale psychologie tonen aan dat mensen anders reageren dan dat ze van zichzelf denken

Beperkingen perceptie

- Beïnvloed door de overtuigingen (confirmation bias) - Mensen zien niet alles - Belang van afwijkingen die geobserveerd worden

psychologen zoeken bondgenoten

- Cf. machtsstrijd - eerste gebied was opvoedkunde => lerarenopleiding lange tijd een lage status => psychologen boden hun kennis aan (kennis over leeraars en leerlingen) => daarna al snel advies voor ouders (experts zijn beter dan eigen ouders)

Waar is geschrift ontstaan?

- China - Egypte - Summerië - Midden en Zuid-Amerika

gedachtenexperimenten fenomenologie

- De Chinese kamer - Mary als kleuronderzoekster

problemen

- De meeste wetenschappers weten niet wat de "juiste, wetenschappelijke methode" inhoudt. Ze doen gewoon na wat hen voorgedaan werd - Diegenen die onderzoek gedaan hebben over de wetenschappelijke methode, komen tot het besluit dat de methode niet altijd tot juiste informatie leidt

Ideeën over wetenschap in de oudheid (Aristoteles)

- Deductief redeneren is de basis van wetenschap: theoretische kennis start vanuit axioma's, vanwaar nieuwe kennis deductief moet afgeleid worden via demonstraties - Observatie kan bijdragen tot kennis, maar volstaat niet als kennis - ideaal van wiskunde en geometrie - 1ste om de correspondentietheorie van waarheid te formuleren: waarheid is een eigendom van een uitspraak en is bekomen wanneer de uitspraak correspondeert met de fysieke realiteit

Eigenschappen ongeletterde samenlevingen

- Denken gericht op oplossen van concrete en praktische problemen, niet op begrijpen van fenomenen (grondslag) - Vluchtigheid van kennis (veel kennis komt en gaat) - Mythes en verhalen over ontstaan contradicties (ook animisme = idee dat geesten bestaan)

Begin client-centered therapie

- Door grotere nood aan psychologische hulp - Psychoanalyse duurde te lang en was te duur

3 theorieën (mid-brain problem)

- Dualisme: geest onafhankelijk van hersenen - Materialisme: geest volgt automatisch de werking van de hersenen - Functionalisme: geest is informatieverwerking die door hersenen uitgevoerd wordt

op bepaald moment wordt paradigma gecreëerd (Kuhn)

- Een algemene theorie wordt vastgesteld - Begin echte wetenschap - Maakt mogelijk: -> te weten waarop we moeten focussen -> welke vragen relevant zijn -> hoe de vragen met elkaar samenhangen -> hoe de resultaten moeten geïnterpreteerd worden

Redenen dat ongestructureerd interview slecht scoort op betrouwbaarheid

- Eerste indruk o.b.v. impliciete persoonlijkheidstheorie (stereotypes, eigen ervaringen) - Impression management (gedragen naar goede indruk)

Plaatscode

- Elk cijfer eigen symbool - Plaats symbool geeft eenheden, tientallen, ... weer - Ontworpen in Indië - Tot ons gekomen via Arabieren (schreven van rechts naar links)

4 landen die UK vormen

- England - Wales - Schotland - Noord-Ierland

Invloed op Galton

- Erfelijkheid van eigenschappen aantonen - Erfelijkheid van intelligentie

Darwin

- Evolutietheorie - Kruisbevruchting beter dan zelfbevruchting - "schaarse middelen" waarvoor competitie - "The origin of species" - the dilution problem

Menselijke geest lijkt op andere mysterieuze krachten

- Flogiston: maakt materiaal brandbaar. vervangen door interacties tussen zuurstof, koolstof, stikstof en zwavel - Vital Force: gaf levenskracht. in twijfel getrokken door onduidelijke scheidingslijn tussen organisch en materiaal, en de ontdekking van cellen als essentie van levend weefsel chemische en biologische processen

Misverstanden evolutietheorie

- Geen richting in genetische veranderingen (toevallig) - Organismen worden niet beter of sterker

Twee gevolgen shell-shock

- Grotere nood aan tests om te zien wie gevoelig was - Grotere nood aan behandelingen

Ideeën over wetenschap in de oudheid (Skeptici)

- Het is voor mensen onmogelijk om de werkelijkheid te begrijpen - We moeten er dan ook geen uitspraken over willen doen - In 16de eeuw herontdekt dankzij vertalen van een overzichtswerk (Berkeley, Hume)

Problemen dualisme

- Hoe kan immateriële geest lichaam tot actie aanzetten - hoe kan een immateriële geest hersenactiviteit veroorzaken? → als er geen interactie is tussen het immateriële en materiële - wat gebeurt er wanneer we niet bij bewustzijn zijn? - worden alle acties vanuit het bewustzijn gecontroleerd? → zou het kunnen dat we ons soms gedragen op manieren die we niet bewust gewild hebben?

Systematische en cumulatieve kennis

- Houdt de kennis bij (duidelijk beschreven) - Bouwt voort op bestaande kennis

Verzorgingsstaat

- In ruil voor belastingen zorgt de staat voor je als je het moeilijk hebt

Waarom psychologie geen wetenschap volgens Kant

- Introspecties leiden niet tot wiskundige wetten - Introspecties kunnen niet gemanipuleerd worden - introspectie verander de geest die observeert (observatie en actie niet gescheiden m.a.w. wetenschapper is zowel onderwerp als onderzoeker)

De "waarheid" van uitspraken is problematisch

- Is er wel een objectieve realiteit buiten de mens? - Kunnen we die begrijpen - Blijft die constant

Welke status heeft wetenschap

- Is het waar dat het debat gesloten is, zodra wetenschap 'gesproken heeft'? - Is boodschap van wetenschappers en positivisten sinds het einde van de 19de eeuw o wetenschap heeft ons veel meer opgebracht dan de andere kennis (zeker sinds de klassieke culturen) o dit komt omdat wetenschap gebaseerd is op observatie en experiment, in tegenstelling tot opinie en dogma o daardoor kunnen we vertrouwen hebben in wetenschappelijke kennis, m.a.w. wetenschappelijke conclusies zijn veilig en betrouwbaar

Falsificatie (Popper)

- Je kunt de juistheid van uitspraken o.b.v. inductief redeneren niet aantonen - Maar je kan de valsheid ervan wel aantonen → iets wat mensen niet vanzelf doen door confirmatiezucht - Wetenschappelijke kennis begint met gissingen -> op basis van falsificatie probeer je de foute gissingen eruit te halen

Ideeën over wetenschap in oudheid (Plato)

- Kennis moet van de ziel komen: rationalisme - Observatie leidt niet tot ware kennis: fouten in observatie plus geobserveerde wereld is niet de ware wereld (we kunnen dromen, hallucineren)

Dualisme aanwezig bij eerste psychologen

- Komt overeen met intuïtie - Scheiding tussen geest en lichaam legitimeerde het onderscheid tussen psycholoog en arts

Dit moet veranderen aan psychiatrie

- Meer respect voor de rechten en waardigheid van de patiënten - Hospitalisatie zo kort mogelijk en gericht op reïntegratie - Hospitalisatie moet vermeden worden (ambulante behandeling)

Woodworth Personal Data Sheet

- Meten van kwetsbaarheid voor shell-shock - 116 vragen (word je misselijk bij zien van bloed? Drink je elke dag Whisky?) - Twee eigenschappen die beter konden 1. niet alle vragen even valide 2. Bedoeling van test is duidelijk voor de persoon

Positieve gevolgen industriële revolutie

- Minder hard werk en meer goederen - Toenemende levensverwachting - Betere gezondheid - Meer mensen geletterd (gevolg protestantisme) - Meer kennis over de wereld (kranten) = kolonies

Psychiaters richten zich steeds meer op medicijnen als de geprefereerde behandeling voor mentale stoornissen

- Minder mensen in kliniek - Patiënten konden rustiger gehouden worden - Voorschrijven van geneesmiddelen voorbehouden aan psychiaters

invloed sociaal politieke overtuigingen: interpretatie data (schedelinhoud)

- Morton (1839): grote verschillen tussen blanken en anderen - Gould (1996): heranalyse van de data toont aan dat er zo goed als geen verschillen zijn wanneer dezelfde criteria gebruikt worden voor verschillenden groepen => Morton beïnvloedt door politieke ideologie - Lewis et al. (2011): nieuwe metingen tonen aan dat de data van Gould meer vertekend zijn dan die van Morton

Crisis (Kuhn)

- Na verloop van tijd beginnen afwijkende bevindingen te belangrijk te worden - Geen toename meer in kennis, maar veel ad hoc aanpassingen - Genoodzaakt om paradigma in vraag te stellen -> moeten er nieuwe ideeën gevormd worden? -> ideeën die misschien vroeger geopperd werden, maar genegeerd?

Ander advies voor leidinggevende

- Niet meer autoritair en bevelend, maar via overleg en inspraak (democratisch) - ingebed in een bredere maatschappelijke evolutie van een 'bevelmaatschappij' naar een 'overlegmaatschappij'

Niet alle academische psychologen zien psychologie als een wetenschap

- Niet overtuigd dat de essentie van de menselijke geest op een wetenschappelijk manier bestudeerd kan worden - Kennis van de wetenschappelijke psychologie weinig bruikbaar in het dagelijkse leven

Intelligentie los van school en opvoeding proberen meten

- Niet zo gemakkelijk want veel kennis = cultureel bepaald (woordenschat, weten wat ontbreekt in tekeningen) - Vooral probleem bij gekristalliseerde intelligentie - Intelligentie bestaat uit verschillende soorten intelligentie die tot op zekere hoogte met elkaar samenhangen vb.: Wechsler ontwikkelde de adult intelligence scale, waarin hij verschillende onderdelen van intelligentie meet (performantie-intelligentie) <-> de meeste van Binets tests hadden enkel te maken met verbale intelligentie

Ideeën tijdens de wetenschappelijke revolutie (Galilei)

- Nog altijd voorrang aan deductief denken - Wel grotere rol voor systematisch observeren -> manen van Jupiter geobserveerd door gebruik van telescoop -> snelheid waarmee een bol naar beneden rolt - experiment ter illustratie - Gedachtenexperiment, experimenten die je niet zelf uitvoert maar in je gedachten, bv.: paal in grond drijven

Kennis over axioma's komt van (Aristoteles)

- Observatie - Intuïtie (aanvoelen) - Kennis over het universum

Gevolgen vrije wil (materialisme)

- Onze acties worden bepaald door onze biologie

University College London

- Opgericht om universitaire opleiding te geven aan Katholieken, Joden, afvalligen en vrouwen - Sterkere interesses in de opkomende natuurwetenschappen - Leerstoel voor logica en filosofie van de geest

Observatie wordt beïnvloed door kennis

- Perceptie vereist interpretatie - Interpretatie beïnvloed de perceptie van (complexe) feiten - Interpretatie geeft aan welke waarnemingen belangrijk zijn en welke minder - Interpretatie laat toe om gericht te zoeken

Veel psychologen buiten onderzoek

- Praktijkbeoefenaars vs. academicus - passen de bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek toe => niet altijd het geval - kunnen kritisch evalueren wat nieuw aangeboden wordt - vallen grotendeels terug op hun intuïties en a priori methode => maken daardoor zelfde fouten als niet-psychologen

Pragmatisme geen goede naam binnen wetenschapsfilosofie

- Problemen om sluitende definitie te vinden, iedereen heeft een eigen definitie van pragmatisme - Onenigheid binnen de bestaande geschriften, dat de boodschap minder overtuigend maakt

3 soorten kennis volgens Aristoteles

- Productieve kennis: hoe dingen maken? - Praktische kennis: hoe zich te gedragen in allerlei toestanden - Theoretische kennis: zoeken naar de waarheid over het universum

Oxford (Wilde)

- Readership, want professorship was te duur - Mental philosophy (geen experimental!)

Herbart (Duitsland)

- Schreef boek over de psychologie dat vooral bedoelt was om te gebruiken in educatieve studies - Duidelijk onderscheid tussen empirische psychologie en rationele psychologie - Streven naar wiskundige wetten om de wetenschap te verhogen

Von Helmholtz

- Snelheid in zenuwbanen meten - Kikker - Ongeveer 100km/uur - Ook bij mensen (kneep in elkaars handen)

Voor wie werd psychologie belangrijk?

- Studenten filosofie - Studenten religie - Studenten opvoedkunde

invloed van de maatschappij op de praktijk

- Symptomen zijn in functie van de maatschappij => Psychotische wanen zijn afhankelijk van de heersende dominante culturele visie => Bv.: nu minder godsdienstige wanen want status religie neemt af - op- en neergang van stoornissen => 19de eeuw: hysterie -> Baarmoeder komt los en begint in het lichaam rond te zwerven => Overgang 19de - 20ste eeuw: conversiehysterie -> Verlamming zonder enige fysieke aanleiding -> Tijd van de shell-shock => 1940 - 50: schizofrenie => 1980: multipele persoonlijkheidsstoornis: afwisseling tussen verschillende persoonlijkheidsstoornissen => 2000: chronische vermoeidheid => 2020: burn-out -> men sprak niet meer over chronische vermoeidheid, iedereen heeft burn-out

Vruchtbare sikkel

- Syrië, Irak, Lybanon, Israël, deel Egypte en klein beetje Iran - Een van de eerste plaatsen waar aan landbouw werd gedaan

Meeste psychologen tevreden over wetenschappelijke methode door

- Systematische en cumulatieve kennis - Gebruikt methoden die hun waarde bewezen hebben - Probeert te voorspellen - Nieuwe feiten kunnen bestaande kennis in vraag stellen

Twee principes van het geschrift

- Tekens stellen betekenissen voor (pictogrammen) - Tekens stellen klanken voor (fonogrammen)

50 jaar geleden

- Telefoons vast aan muren - Informatie in bib - geen computers of internet

Veel voorkomende vertekeningen

- Teveel gecentreerd op personen (i.p.v. groepsgebeuren) - Matteüseffect - Hindsight bias - Etnocentrisme

3 stadia in geschiedenis van kennis

- Theocratisch - Metafysisch - Positivistisch

Stereotiep beeld psycholoog

- Therapeut (Freud met de sofa) - Soms positief (begrijpend), meestal negatief

Situatie mentale zorg begin 20ste eeuw

- Thuiszorg - Neurologen voor minder ernstige gevallen waren genoeg - Psychiaters in asielen - geen psychologen bij betrokken/toegelaten

Wat zijnde gevolgen van de impact facotr?

- Toenemende macht en monopolie van Garfield's WoS - Bias voor Engelstalige werken - Boeken werden minder belangrijk - Impact facotr van journal boosten door self-citations en sensationele artikelen -misvattingen over de impact factor

Nalatenschap Wundt

- Vader van de psychologie - Wetenschappelijke erfenis minder

Verdere ontwikkelingen persoonlijkheidstest

- Valideren van vragen o.b.v. onderzoek (niet enkel face validity) - Proberen het probleem van sociaal wenselijkheid te ondervangen -> vragen die minder gemakkelijk te doorgronden zijn (MMPI) -> Leugenschalen -> Impliciete persoonlijkheidstests

kritiek op logisch positivisme

- Verificatie leidt niet noodzakelijk tot ware kennis, "alle zwanen zijn wit" (Cf. Aristoteles) - Veel wetenschappelijke wetten bevatten niet-observeerbare variabele, bv.: wetten van newton -> geen probleem zolang operationele definitie mogelijk is - Observeerbaar is rekbaar begrip, bv.: elektronenmicroscoop, hersenscanner, ... - Iets wat niet observeerbaar is, kan het nog worden (atoom) of misschien niet (fosfohistidine) - Juiste observatie is niet noodzakelijk juist begrijpen

Toenemen belang van staat in

- Verzorging zieken - Beperken overlast door mensen die zich niet aan de normen houden

Vroege beschavingen

- Vruchtbare Sikkel - Griekse beschaving - Romeinen - Byzantijnse rijk - Arabieren

Twee externe visies wellicht verkeerd

- Wetenschap is altijd juist - Wetenschap is onmogelijk want er bestaat geen realiteit buiten ons

Individu begrijpen

- Wetenschappelijke psychologie gaat vaak om de 'gemiddelde mens' - Wanneer oog op individuele verschillen, dan niet voor het eigene van het individu, maar voor algemene karakteristieken waarop mensen verschillen - wetenschap vereist dat je de afhankelijke variabele in een getal kunt uitdrukken (feiten vs. waarden)

Ontdekkingen Vruchtbare Sikkel

- Wiel - Getallen en geometrie - Geschrift

Cartesiaanse dualisme

- Ziel heeft geen uitgebreidheid in de ruimte, is immaterieel (heeft geen volume, breedte, diepte, hoogte, je kan het niet zien ... = immaterieel) -aangeboren kennis bereiken door deductieve kennis - Lichaam is gesofisticeerde machine die niet kan denken

Psychologiekennis is gemakkelijk

- als de kennis belangrijk is, dan moet ze overeenkomen met wat ik intuïtief al wist - positief: grotere interesse voor psychologie dan voor andere wetenschappen - negatief: psychologen weten weinig dat ik zelf ook niet weet

Andere reden waarom onbewuste processen verkeerd begrepen worden

- angst dat hier irrationele driften zitten, die onder controle gehouden moeten worden - Angst dat men door het bestaan van onbewuste processen helemaal geen controle meer zou hebben

Verschillende types leiderschap

- autoritair: de leider weet alles, mocht niet in vraag gesteld worden -> meer agressie in de autoritaire groepen - democratisch: leider overlegt -> meer originaliteit, groepsgerichtheid en vriendelijkheid in de democratische groepen - laissez-faire: een leider die geen leiding geeft en alles zomaar laat gebeuren -> meer agressie in de laissez-faire groepen

eerste klinische centra gerund door psychologen

- begonnen aan universiteiten - richten zich vooral op kinderen (opvoedkunde) - 1896: eerste centrum opgericht door Witmer, auteur van term "klinische psychologie"

Kan geschiedenis door een geschiedkunde gegeven worden?

- behoort ook tot een cultuur - heeft kennis nodig van het vak en de evoluties daarin - Moet ook 'een' geschiedenis kiezen → wie die ook geeft zal tot op zekere hoogte arbitrair zijn en er niet toe doen

Probeert te voorspellen

- benadrukken belang hiervan → probeert niet enkel achteraf te verklaren - je moet een hypothese kunnen opstellen van wat er zal gebeuren → veel moeilijker dan achteraf verklaren wat er gebeurd is

Omdat je niet kan observeren zonder te interpreteren, moet wetenschap (popper):

- bestaande kennis in vraag durven stellen - actief op zoek gaan naar verkeerde kennis door voorspellingen proberen te weerleggen

Wetenschappelijke psychologie is beperkt tot:

- blanken (koloniaal) - mannen (sexistisch) -> zijn de standaard waarvan vrouwen afwijken -> beslissen wat het waard is om te onderzoeken (en hoe het onderzocht moet worden) -> interesse voor genderafwijkingen, die stereotiep geïnterpreteerd worden -> Niet veel interesse voor sociale context => de bias tegen vrouwen en niet-westerse waarden wordt bestudeerd in feministische psychologie en postkoloniale psychologie

Veel evidentie onbewuste informatieverwerking

- blindsight - gemaskeerd primen (Zajonc, Marcel) - impliciet geheugen - libet: onbewust in gang zetten van acties - Enigzins op losse schroeven gezet wegens problemen met replicatie m.a.w. statistische evidentie was minder sterk dan men deed uitschijnen

Mayer

- breidde het onderzoek van Hooke verder uit - detail dat men kan zien hangt af v/d belichting en volgt een wiskundige formule - m.a.w. hoe meer iets belicht is, hoe scherper het detail is

Technische ontwikkelingen reiken metaforen aan om moeilijke problemen aan te pakken

- bv.: hoe werkt het geheugen => wastablet: idee dat men iets helder opschrijft en het stilaan vervaagt => bibliotheek: idee dat er een grote opslag aan herinneringen is waarvoor we een cataloog systeem voor moeten hebben (geheugensteuntjes) => computer: neuraal netwerk (processor, ramgeheugen) - vb. hoe ontstaan psychische stoornissen? => stoom die moet kunnen ontsnappen (Freud) => het onbewuste staat onder enorme druk en moet tot uiting komen en barst uiteindelijk los. Dit leidt tot veranderingen in het mentale leven

Handboek antropologie (Kant)

- cognitieve vermogen (zelfbewustzijn, zelfobservatie, onbewuste processing, verschillen tussen perceptie en denken) - Voelen van plezier en misgenoegen (emoties) - Het vermogen van verlangen - Hoe het innerlijke afleiden uit het uiterlijke (fysiognomie, verschillen tussen volkeren)

Mayo

- concludeerde dat niet zozeer de werktuigen en de verloning belangrijk zijn voor arbeiders, maar de mate waarin de arbeiders zich gerespecteerd en gewaardeerd voelen en zich deel voelen van een groep - een bedrijf draagt zorg voor de informele groepen en helpt die te creëren vb.: voetbalploeg van het bedrijf - bevindingen gebaseerd op (selectieve interpretatie van) de Hawthorne studies

Waar ging Bargh vanuit, wat eigenlijk niet klopt?

- dat statistische significantie bewijst dat de null-hypothese niet klopt - dat falsificatie van de null-hypothese bewijst dat de alternatieve hypothese klopt

Grote invloed cognitieve psychologie

- de taak van psychologie was niet om te begrijpen hoe het brein functioneert (dit was de hardware kant), maar wel om de software te begrijpen - informatie vormt realiteit die apart staat van de hersenen, maar er toch afhankelijk van is - informatie kan bestudeerd worden zonder dat men weet hoe die specifiek gerealiseerd wordt

Verschuiving van waarden FR -> USA

- de taken meten een trek 'algemene intelligentie' - iedere persoon heeft een verschillende mate van algemene intelligentie die door een getal uitgedrukt kan worden (IQ) - individuen kunnen geordend worden volgens IQ - IQ is aangeboren - IQ verandert niet (geen zin om te investeren in onderwijs; selectie van leerlingen is efficiënter) - IQ bepaalt ook het morele redeneren - omdat intelligentie lager is bij zwarten en Mexicanen, kunnen zij slechts bepaald werk verrichten

Gedachtenexperiment: star treck (mensen kunnen van ene plaats naar andere gebeamd worden)

- dualisme: geest zou dit niet overleven (want zit niet in partikels) - materialisme: geest zal veranderen van zodra enkele partikels niet op zelfde plaats zitten - Functionalisme: geest blijft zelfde zolang de code op de nieuwe machine kan draaien

Negatieve gevolgen industriële revolutie

- een groeiende vervuiling van het milieu - de uitputting van grondstoffen

Psycholoog in boeken en films

- een orakel: weet veel of denkt veel te weten - beïnvloeder: helpen of forceren - excentriek: creatief of ongeorganiseerd - gewonde helper: menselijk of niet effectief => negatieve beelden overheersen positieve

Leibniz 4 verschillende monaden

- eenvoudige monaden, - bewuste monaden, - rationele monaden - opperste monaden -> slechts van één daarvan zijn we ons bewust

Positivisme

- einde 19de eeuw - Alle twijfels over de waarheid van wetenschappelijke uitspraken aan de kant geschoven - Boodschap: wetenschap is altijd juist en moet leidraad vormen voor menselijke handelen - bewijs: vooruitgang in afgelopen decennia

Dilthey: begrijpen bevat 3 niveaus

- elementair begrijpen - empatisch begrijpen - hermeneutisch begrijpen

UK machtig imperium met interessante denkers

- epistemologie (empirisme) - natuurwetenschappers (biologie)

Tussenliggende visie waarschijnlijker

- er is een realiteit die ons functioneren inperkt - we proberen die realiteit te begrijpen, maar hebben geen garantie dat ons huidig begrip juist is (hypothesen, paradigma) - vooral in het begin is het goed mogelijk dat verkeerde hypothesen opgeworpen worden -> replication crisis -> falsificatie heeft tijd nodig -> falsificatie op zich leidt niet tot begrip van hoe iets in elkaar zit (iemand moet met het juiste idee naar voren komen en dit idee moet door de anderen ernstig genomen worden) - pragmatisme lijkt een bruikbaar criterium

Gebruikt methoden die hun waarde bewezen hebben

- er is eenduidigheid - de bevindingen zijn zo geformuleerd dat ze op dezelfde manier kunnen geïnterpreteerd worden door verschillende lezers

bevindingen Galilei

- er waren veel meer sterren te zien door de telescoop → link biologie: er bestaat meer dan dat je met het blote oog kan zien - het oppervlak v/d maan is niet plat (zoals Aristoteles beweerd had): er zijn bergen en die hun schaduwen verschuiven op een systematische manier - Jupiter heeft ook manen (4) = tegenargument v/d maan kreeg minder gewicht, want er waren ook andere sterren waar er manen rond draaide -de grootte van Mars en Venus veranderen inderdaad, plus Venus heeft standen zoals de maan = draaien rond de zon → wees op heliocentrische model

Studie van de mens gebeurde binnen 3 gebieden

- filosofie - Godsdienstleer - opvoeding

Upham (US)

- gaf cursus aan religie studenten - intellectual/Mental philosophy (naast Moral philosophy) - inleiding: -> psychologie is een wetenschap -> kun je niet vergelijken met vroegere voorwetenschappelijke studies, kritiek tegen RKK vanuit het protestantisme -> psychologie is geen tijdverlies, meer net nuttig

Wat is een echte wetenschap? (Kant)

- gebaseerd op rationele kennis (axioma's en demonstratie) - observaties leiden enkel tot opsomming van feiten zonder inzicht - kennis moet kunnen uitgedrukt worden in wiskundige wetten

problemen met materialisme

- gedachten zijn toevallige automatische constructies hoe kunnen we dan weten of gedachten gelijklopend zijn? - geen enkele ingewikkelde machinerie die tot nog toe gebouwd werd, heeft geleid tot het spontaan ontstaan van een bewustzijn - De machines die het dichts komen bij de informatieverwerking van hersenen werken op een heel andere manier. Hoe bouw je een geest als bijproduct van het brein?

Hooke

- geïnteresseerd in het determineren van de minimale visuele hoek dat gediscrimineerd kon worden - belangrijk voor het gebruik van telescopen en daarna microscopen - in zijn onderzoek determineerde hij de visuele limiet, het niveau van detail dat mensen kunnen onderscheiden - hoe ver moet de stimulus getoond worden voordat je geen onderscheid meer kunt maken tussen witte en zwarte strepen

Ribot

- ging in tegen Comte door boeken te schrijven over de ontdekkingen in Duitsland en Groot-Brittanië - men kan goede positivist(=geloven in de wetenschap) zijn zonder Comte in alles te volgen

Wittgenstein

- hij schreef dat taal een logische structuur had, die ervoor zorgde dat wat gezegd kon worden en gedacht kon worden over de wereld gelimiteerd was - taal beschrijft de werkelijkheid - dus kun je de werkelijkheid begrijpen door de logische opbouw van de taal te bestuderen

invloed computers

- hoe computer specifiek werkt, doet er niet veel toe - Belangrijk is dat een binaire code (aan-uit) bijgehouden kan worden, waarop booleaanse operaties uitgevoerd kunnen worden (Turing machine) - Dit laat toe om allerhande informatie op te slaan en bewerkingen erop uit te voeren

psychologen als pionnen in machtsspelen: misbruik van wetenschap door commerce

- ideaal van open acces (universiteit betaalt en kennis is vrij beschikbaar voor iedereen) - roofuitgevers (predator publishers) => benaderen wetenschappers via emails om artikels te publiceren via open acces => enig doel is om geld te krijgen => geen kwaliteitscontrole

Problemen

- in neurowetenschappen evidentie dat informatie afgeleid kan worden vanuit de specifieke werking van hersenen

psychologen als pionnen in machtsspelen: misbruik van psychologiekennis

- in oorlogen, vb foltering (kennis van conditionering & aangeleerde hulpeloosheid) - bij technologie, vb. beïnvloeden van mensen op sociale media, verslavend maken van sociale media, games

Vrije wil

- individu beslist volledig over eigen handelen op basis van motivatie en eigen doelstellingen - Keuze is het gevolg van overweging (rede) - maakt mens verantwoordelijk voor zijn handelingen

Galton (UCL)

- individuele verschillen - Ontwikkelen statistiek voor biologie

Maatschappelijke veranderingen bepaalden wat onderzocht werd

- industrialisatie en immigratie (bv. IQ-tests) - materiële/biologische basis voor alles wat gebeurt - Koude oorlog en ontwikkeling van computers als deel van de wapenwedloop - tewerkstelling vrouwen => gevolgen voor kinderen? => werk en thuis werden gescheiden - steeds sterkere technieken voor analyse en dataverzameling: staat ons toe dergelijke vragen te stellen - status van de fysica => Sinds de wetten van Newton: het ideaal was om alles te kunnen schrijven in wiskundige formules/wetten => Psychologie anders dan wetten van Newton: stochastische processen

conclusie psychologen als pionnen in machtsspelen. spelen psychologen hun kaarten goed?

- ja (psychologisering van de maatschappij) - nee => studies zijn niet prestigieus => psychologen verdienen niet veel => psychologen hebben geen goede naam in de medische wereld (verpleegsters zijn beter) => psychologen hebben geen goede naam in religies => academische en praktische psychologen steunen elkaar niet => psychologen kijken neer op geld en economie (niet geïnteresseerd in machtsspelletjes)

Nieuwe feiten kunnen bestaande kennis in vraag stellen

- je bouwt voort op de bestaande kennis, maar die bestaande kennis is geen Bijbel - als je nieuwe feiten vindt die de bestaande kennis in vraag stellen, dan wordt dat toegelaten, je moet het natuurlijk goed beargumenteren - vooruitgang in de wetenschappen of soms zelf een volledige paradigmawisseling - wetenschappelijke kennis is open en kan altijd in vraag worden gesteld - proberen bestaande overtuigingen te falsifiëren staat centraal in wetenschap, kennis is niet persoonsgebonden.

Allport

- kijken naar welke adjectieven mensen gebruiken om zichzelf en anderen te beschrijven vb.: polite, helpful, modest, rude,... - startte met 4504 adjectieven en keek hoe dit gereduceerd kon worden door synoniemen eruit te filteren & hij zette de tegenovergestelde adjectieven tegenover elkaar - nadeel: objectief opgesteld

twee krachten nodig voor principa mahematica

- kracht die er voor zorgt dat er beweging is -aantrekkingskracht vd aarde (zwaartekracht 3 wiskundige formules)

Sully

- kreeg leerstoel in UCL - oprichting eigen experimenteel psychologie labo = vrij laat → in België al 20 jaar labo - oprichting British Psychological Society

Kritiek Charcot

- kritiek van Liébaeult en Bernheim -hypnose is geen stoornis, maar komt in alle mensen tot op zekere hoogte voor - Stadia niet altijd aanwezig

psychologen veranderen de manier waarop mensen elkaar bekijken

- labels worden werkelijkheid => introvert vs. extravert => depressief => burn-out => IQ - ook voor psychologen => nieuwe studenten zien de labels als vaststaande bewezen persoonskenmerken => deze zijn eigenlijk geconstrueerd

Toegepaste psychologie

- lange tijd stiefmoederlijk behandeld in de geschiedenis van de psy - Heel veel verschillende gebieden (sport, gezondheid, recht, management)

Onderzoeksmethoden Freud

- medische gevalstudies (cross-checking) - prioriteit van theorie en de theoreticus m.a.w. prioriteit aan deductie i.p.v. observatie en inductie (liefde tot een snelle versplintering) - introspectie en interpretatie van de therapeut (patiënt geen toegang tot onbewuste conflicten)

invloed sociaal-politieke overtuigingen op de praktijk

- meer aandacht voor ethische consideraties => gevolg van wat gebeurt is tijdens WOII (medisch: sterilisatie, inenting, ...) => informed consent en ethisch comité - meer kans op juridische aanvechting => evidentie moet beter gedocumenteerd worden => evidentie moet beter verantwoord worden (wetenschappelijke methode is de overtuigendste), vb. toegang tot speciale voorzieningen)

Verschillende reden dat gestandaardiseerde tests belangrijker worden

- meer en meer gebruikt voor kwaliteitscontrole, bv.: ingangsexamens en -tests - grotere kans dat beslissingen aangevochten worden: de maatschappij keert zich vaker naar wetenschappelijk onderbouwt bewijs om beslissingen te maken - mensen worden meer en meer geïnteresseerd in hun eigenheid: groeiende individualisering zorgt ervoor dat mensen meer informatie over individuen willen

psychologisering van de maatschappij

- mensen bekijken zichzelf hoe langer hoe meer vanuit een psychologische bril - psychologen hebben steeds meer impact op de maatschappij

psychische stoornis is nog altijd een stigma

- mensen vermijden personen met en psychische stoornis - mensen vinden het moeilijk om normaal te praten met iemand met een psychische stoornis - mensen met een psychische stoornis moeten zich extra bewijzen (zoals elke groep met een lage status

200 jaar geleden

- mensen zeer arm en jong - Geen verplicht onderwijs - werken op het land - moeizaam reizen - meestal stil - Kerkelijk

hypothese: hersenen zijn ontstaan om genen te kunnen voortplanten (Dawkin)

- mensen zijn overlevingsmachines van de genen, net zoals alle andere levende organismen - Niet individuen of soorten die zich willen voortplanten, maar genen - Mensen zijn robotten, slaven, automaten, gebruikt door de genen om zich voort te planten

Methodolatrie

- methode i.p.v. theorie - verafgoding v/d methode: zolang je de wetenschappelijke methode gebruikte was je goed bezig, i.p.v. theorievorming (om te begrijpen hoe dingen in elkaar zaten) - vooral belangrijk dat je de juiste methode leerde en de juiste methode toepaste - deze bias die gemaakt wordt tegenover methodologische strengheid i.p.v. theorievorming wordt methodolatrie of methodologische genoemd

3 andere methodes (buiten wetenschappelijke methode) om tot kennis te komen

- methode van volharding: wat goed geweest is in het verleden, is goed voor de toekomst - methode van gezag: wat zeggen experts en gezagdragers? - de a priori methode: wat komt overeen met mijn overtuigingen, intuïties?

Immobilisme van de universiteiten in UK

- monopolie van Oxford & Cambridge in England - Sterk gedomineerd door kerk en traditionele opvoeding - Wetenschappelijk onderzoek gebeurde buiten universiteiten

Psychologie profiteerde van toenemend belang van de wetenschappen aan de universiteiten

- nam de methode over - paste die toe op een nieuw gebied (uitbreiding macht van de wetenschappen) - beloofde dat dit tot veel meer en betere inzichten zou leiden dan de bestaande onderzoeksmethoden die niet wetenschappelijk waren (vb.: het puur nadenken van de filosofie) → gaf een hoger prestige aan de menskunde

Charles Peirce

- nam het idee van common sense nog een stap verder en beweerde dat succes in hoe om te gaan met de fysieke realiteit als criterium genomen kon worden om te beslissen hoe waardevol kennis was - zijn positie is bekend als het pragmatisme → visie in filosofie dat menselijke kennis informatie is over hoe om te gaan met de wereld, de waarheid van kennis hangt af van het succes iets heeft innemend met de wereld, op wat werkt - de waarheid van een theorie is enkel belangrijk als het praktisch verschil maakt; omdat de wereld constant verandert, is de waarheid ook niet standvastig

Mensen meer en meer geïnteresseerd in (klinische) psychologie

- namen begrippen over, bv.: introvert vs. extravert, depressief, ADHD, ... - Begonnen denkkaders over te nemen, bv.: wat belangrijk bij opvoeding, binnen relatie, ...

Identiteitsprobleem oplgelost

- niet de specifieke hardware is van belang, maar wel de software code - het zijn niet die specifieke neuronen die op een specifieke manier communiceren die er voor zorgen dat je gedachten hebt, de informatie is relatief los van de specifieke hardware & zolang de code op elkaar lijkt, herken je ze

Academische psychologen proberen zich te onderscheiden om de wetenschappelijke status niet te 'bezoedelen'

- nieuwe psychologie - experimentele psychologie - wetenschappelijke psychologie (passen wetenschappelijke methode toe)

Hedendaagse invloeden sociaal-politieke overtuigingen

- omdat al het onderzoek in het Engels gebeurt, is deze taal veel interessanter - omdat alle onderzoek in het westen gebeurt, zijn alleen westere mensen en hun manier van kijken interessant (verborgen racisme) - onderzoek dat hier niet in past, heeft het moeilijker om gepubliceerd en gelezen te worden

Het model van globale werkruimte

- onbewuste processen zijn een probleem binnen het dualisme - bewuste processen zijn een probleem binnen het materialisme en functionalisme - metafoor: hersenen vergelijken met toneelvoorstelling - Bewustzijn in het beschikbaar maken van informatie aan het volledige brein

the dilution problem

- ondanks zijn grote impact, was er één element dat Darwin niet kon verklaren: hoe komt dat nieuwe eigenschappen niet verdund worden? m.a.w. hoe komt het dat een nieuwe variant/soort plots de rest kan domineren? wanneer een organisme met een nieuw kenmerk geplaatst wordt in een groep van andere organismen, zal dit nieuwe kenmerk niet uitbreiden, maar eerder verdunnen in een zwembad van al bestaande kenmerken

Wetenschappelijke erfenis minder

- onderzocht heel veel dingen, geen specifiek vakgebied (bv. emotie en taal) - Geen grensverleggende theorie of ontdekking - Moeilijke schrijfstijl - Contradicties en verschuivingen doorheen tijd -> moeilijk om te zeggen wat Wundt op een bepaald moment dacht, aangezien zijn meningen/gedachten voortduren veranderde

Tijdsgeest (evolutietheorie)

- ontdekking van fossielbeenderen men dacht binnen de kerk dat de aarde een paar 1000 jaar v. Chr. geschapen was door God door ontdekkingstochten ontdekte men laagjes in stenen, waarvan sommige laagjes kleine beestjes die overal op dezelfde diepte terug kwamen → er is dus een tijd geweest waar er heel veel kleine beestjes waren die anders zijn dan de beestjes die we nu kennen - linnaeus - schatten v/d ouderdom van aardlagen (geologie) - planten in serres (experimenten nieuwe soorten)

invloed sociaal politieke overtuigingen: relatieve belang biologie-opvoeding op geslachtsidentiteit (Money & Ehrhardt 1972)

- opvoeding bepaalt alles - jongen van een tweeling die als meisje opgevoed werd en daar gelukkig mee was - jaren 90: => die jongen was helemaal niet gelukkig => heeft een nieuwe geslachtsverandering ondergaan (terug man) => je moet niet met biologie spelen

Maatschappelijke veranderingen bepaalden wat onderzocht werd, ook bij hermeneutische traditie

- preutsheid aan einde van 19de eeuw (Freud): niet tot inzichten gekomen zijn moest deze preutsheid er niet geweest zijn => heel wat preutsheid en onderdrukking van seksualiteit - mechanisering en WOI: jung: collectieve onbewuste, archetypes, Nirwana (ideaal/hemel) - sociale mobiliteit na WOII: Erikson: eigen identiteit vinden - Werkende moeders: Bowbly: scheidingsangst

Hanson: wat zou impact op maatschappij van NITWIT zijn?

- psychologen zouden factoranalyse uitvoeren om te zien of het gaat om 1 vaardigheid - zouden betere tests proberen ontwikkelen - zouden kijken in hoeverre de vaardigheid (-heden) aangeboren zijn - ouders zouden willen dat de vaardigheden aangeleerd worden - er zou een commercie ontstaan om de capaciteiten te verhogen - NITWIT zou hoe langer hoe belangrijker worden in de maatschappij

weinig steun academische psychologen (vb.: APA)

- psychologie = wetenschap en geen beroep - Schrik om medici voor het hoofd te stoten

Wetenschap hangt niet af van het onderwerp, maar van de gebruikte methode

- psychologie werd een sterke studie van de wetenschappelijke methode: dit is wat ons onderscheid van de bestaande filosofie, godsdienstleer en opvoedkunde - hierdoor hebben psychologen (die de opleiding psychologie vorm gegeven hebben) altijd heel sterk de nadruk gelegd op het aanleren van die wetenschappelijke methode - wanneer je aan mensen vraagt 'wat is wetenschap?', dan denkt iedereen aan vb. fysica, scheikunde, biologie, ... maar dat heeft niet zozeer te maken met het onderwerp (of je het wetenschappelijk kunt onderzoeken), maar wel met de manier waarop je het onderzoekt - elk onderwerp dat de wetenschappelijke methode gebruikt is een wetenschap

Invloed psychologie op maatschappij

- psychologisering van de maatschappij - promotie van visies - veranderen van mensbeeld

Aristoteles

- rationalisme -deductief redeneren Sprak over 3 soorten kennis -(praktische, productieve en theoretische). Theoretische kennis wordt gestart met axioma's. Hij geloofde ook in een levenskracht (=psyche). -vegetatieve ziel -dierlijke ziel -rationele ziel

psychische stoornis is nog altijd een stigma: redenen

- relatief weinig kennis van verschillende stoornissen (zijn allemaal 1 pot nat) - meeste kennis uit de media (films, nieuws) => psychische stoornissen = gevaarlijk => controle verliezen = slecht en gevaarlijk => bij aanslagen: persoon had psychische problemen - gevaar wordt enorm overschat

Industriële revolutie

- scheiding tussen werk en gezin - trek naar de steden - lange productieketens (bijna geen band meer met afgewerkte product)

McKay en Coltheart (2017)

- schreven artikel waarvan alleen de titel en 1ste paar zinnen klopte - daarna extreem ver doorgedreven: een programma zotte zinnen laten genereren die een paar woorden bevatten, maar voor de rest weinig zinvol waren - -> verstuurd naar 10 tijdschriften - effectief gepubliceerd in 2 tijdschriften en in 4 anderen hadden ze het kunnen publiceren, na peer review - er werd gezegd dat er een aan peer review gedaan werd en dat alle artikels gelezen worden door de editor en minstens 2 collega's → kon dus niet dommer dan dit en toch gepubliceerd als wetenschappelijk artikel & staat nog altijd in deze tijdschriften online

Bij WOI veel meer psychische problemen dan voordien

- shell-shock (Mayers)

Geneeskunde creëert noden (Illich)

- slokt al ongeveer 25% van alle inkomsten op - vraagt elk jaar meer (bovenop inflatie) - overdrijft wat het kan - verzwijgt de negatieve kanten => langdurig lijden bij terminale patiënten (onnodig lang gemaakt -> nieuwe technieken proberen) => dodelijke besmettingen en ongevallen in ziekenhuizen => maakt mensen afhankelijk van geneesmiddelen => ondermijnt de levenskracht van autonomie van mensen

psychologie/farmacie creëert noden

- sociologen: psychologen willen niet in de eerste plaats mensen helpen, maar mensen overtuigen dat ze hulp nodig hebben - er worden steeds nieuwe stoornissen 'ontdekt' waarvoor men behandelt moet worden - mensen worden aan te veel stress blootgesteld om nog te kunnen functioneren zonder hulp => bestaat uit biologische (medicatie) en psychisch sterker maken (persoon zelf sterker maken) van het individu

psychologie/farmacie creëert noden: afhankelijker worden

- sociologen: resultaat is niet dat mensen sterker worden, maar dat ze afhankelijker worden van hulp (zelf bij brandweer, politie, leger, ...) - voorbeeld studenten => zijn niet langer enthousiaste, leergierige jongeren die blij zijn dat ze naar unief kunnen => zijn uitgeputte personen, die op de rand van een inzinking staan en radeloos proberen hun zelfbeeld recht te houden => worden aan teveel stress blootgesteld => hebben hulp nodig (pillen, psychotherapie) => moeten zoveel mogelijk over hun problemen kunnen praten

Fisher

- statistiek doet ons ook begrijpen hoe we studies moeten opzetten zodat ze de juiste antwoorden geven vb.: groepen vergelijken en ervoor zorgen dat de invloed van storende variabelen geen rol speelt - Rothamsted station

Ook nu nog aantrekkingskracht van Hegeliaanse benadering

- structuralisme + functionalisme (bestuderen menselijke geest) → bestuderen goed onderwerp, maar op de foute manier (introspectie) - behaviorisme (enkel gedragingen) → bestuderen fout onderwerp, maar wel goede methode - cognitieve psychologie → bestuderen goed onderwerp en goede methode

Reden waarom 5 scholen ontstaan zijn

- structuralisme vs. functionalisme - structuralisme vs. gestaltpsychologie - behaviorisme vs. functionalisme

Jules-Jean Van Biervliet

- studeerde in Leuven - aanstelling 1890 Faculteit Wijsbegeerte & Letteren - studiebezoek aan Wundt in 1891 & seminarie hier opgericht - directeur-diensthoofd Seminarie en laboratorium voor experimentele, differentiële en genetische psychologie 1891-1914, 1920-1930 (tussen wereldoorlogen in) - belangrijk persoon → was ook verschillende keren decaan van de faculteit

Binet & Simon (Frankrijk)

- test was praktisch Instrument: gaf alleen aan hoe goed het kind zou meekunnen op school - was bedoeld voor kinderen waarvan niet duidelijk was of ze mee zouden kunnen op school - bedoeling van de test was om die kinderen zo goed mogelijk te helpen (bv. voor zorgen dat ze niet ten onrechte uitgesloten worden uit het onderwijs)

Stereotiep beeld van psychologie

- therapie -> interactie tussen therapeut en cliënt - geïnteresseerd in abnormaal gedrag, vb.: in zieke, gekke mensen en niet in normale mensen - anderen helpen, ook school, arbeidspsychologie (hier wel normale mensen) - gemakkelijk -> iedereen weet wat psychologie is, we hebben een intuïtief aanvoelen van hoe we moeten werken

Donders

- tijden meten om eenvoudige taken uit te voeren vb.: proefpersoon een paar eenvoudige taken laten uitvoeren zoals een stimulus zo snel mogelijk herhalen - Mentale chrnometrie

3 aspecten van bewustzijn (Block)

- toegangsbewustzijn: tot welke informatie hebben we bewust toegang en tot welke niet - Fenomenologisch bewustzijn: hoe komt het dat onze bewuste ervaringen zo rijk zijn -zelf-monitoring: het vermogen vh cognitieve systeem om zijn eigen processen te monitoren en info over zichzelf te verkrijgen. Zelfcontrole

psychologen als pionnen in machtsspelen: Foucault

- tot 18de eeuw werd macht op een brute manier uitgeoefend (foltering) - daarna hoe langer hoe meer surveillance en dreiging van straf (Panopticon-model --> dreigen met straf effectiever dan straf zelf) - herhaaldelijk checken van arbeiders (leugendetector en drugscontrole) - psychologen helpen via hun tests bij de surveillance en het opsluiten van individuen die de macht in vraag stellen - maatschappij heeft een groep van uitgestotenen nodig maakt dat anderen zich beter voelen -->eerst besmettelijke ziekte (lepra) --> later de psychische gestoorden => vroeger niet opgemerkt, nu een potentieel gevaar => luiheid is de nieuwe kwaal waartegen de maatschappij moet optreden => opgesloten - rol psychologen: gekken helpen opsluiten en leren te gehoorzamen in instellingen

Cambridge (Rivers)

- tweede poging in 1893, ging op trektocht - Oprichting britisch journal of psychology

Human resource management (HR)

- vanaf 1980 - Werknemers belangrijkste kapitaal van een onderneming - werd belangrijk want veel taken werden overgenomen door machines en het groeiend belang aan tertiaire en quartaire sector -> moet je voeden - Mensen zoeken zelf-actualisatie en realisatie in hun werk, doen graag werk waarin ze zichzelf kunnen realiseren, gevoel hebben dat ze ergens naar toe werken -> Je kunt hen dus vertrouwen -> Belang van autonomie en verantwoordelijkheid

Heeft psychologie al een algemene theorie die een globaal kader biedt

- veel methode, weinig theorie - wel allerhande modellen om kleine observaties te 'verklaren' (eigenlijk meer beschrijven volgens andere wetenschappen) - Kuhn: psychologie zit nog in prewetenschappelijk stadium, heeft nog geen paradigma

Lobotomie

- verbindingen tussen de frontale cortex en de thalamus doorsnijden - voorgesteld door de Portugese neuroloog Monitz als een behandeling tegen agressie - men wordt inderdaad kalmer, maar ook lethargisch, apathisch, saai, lusteloos, onbezorgd, passief, onspontaan, initiatiefloos, ... → m.a.w. een beetje als een plant

Geneeskunde creëert noden (Illich): vb. hoe noden gecreëerd worden en hoe gebruik gemaakt wordt van bepaalde culturele verschijnselen om macht en geld te verkrijgen

- verkopen van geneesmiddelen tegen psychische stoornissen - lange tijd weinig verkoop antidepressiva in Japan => kenden de stoornis 'depressie' niet tenzij in zeer ernstige vorm => wat dit het dichts benaderde was de 'melancholische persoon' (iemand die ernstig en vlijtig is, zeer begaan met het welzijn van anderen en zich zorgen maakt om dat welzijn) => verkoop ging omhoog nadat het geneesmiddel gepositioneerd werd als steun voor melancholisch persoon

psychologen als pionnen in machtsspelen: misbruik van wetenschap door postmodernisten

- verwijzen naar wetenschappelijke theorieën waarvan ze niets weten en niet weten of ze van toepassing zijn - gebruiken wetenschappelijke termen zonder ze te kennen - gebruiken technische termen met als enige bedoeling om een ander te intimideren - Sokal: fysicus die zinloos artikel stuurt naar een postmodernistisch tijdschrift waarin o.a. beweerd wordt dat pi een arbitrair getal is met een 'onvermijdelijke historiciteit'

Cattell

- voerde factoranalyse (relaties zoeken tussen stimuli) uit op de adjectieven van Allport - kwam uit tot 16 persoonlijkheidstrekkeno ontwikkelde een vragenlijst om deze trekken te meten: sixteen personality factors questionnaire

Eysenck

- voerde ook factoranalyse uit, maar wou onafhankelijke factoren - kwam tot 3 factoren (introversie, neuroticisme, psychoticisme)

psychologen als pionnen in machtsspelen: misbruik van prestige door pseudo wetenschappers

- volgen de wetenschappelijke ethiek niet - combineren wetenschappelijke kennis met ongeverifieerde of onware uitspraken voor eigen gewin (bullshitting) - geen interesse of iets waar is (op evidentie gebaseerd) of niet - uitloper van de waarheid als sociale constructie (is GEEN liegen tho)

invloed van maatschappij op de psychologie

- vragen die gesteld worden: psychologie kijkt naar maatschappij om te kijken welke vragen relevant zijn - ideeën (metaforen) die aangereikt worden: technologische ontwikkelingen hebben invloed op ons denken - Antwoorden die gegeven worden (sturen onze antwoorden, vb.: rond seksualiteit) - Rollen die psychologen mogen spelen

Weber

- was vooral geïnteresseerd in het tastzintuig -tweepuntsdrempels vb.: 2 vingers op de huid zetten → als vingers dicht bij elkaar, denken dat het maar 1 vinger is & in functie v/d plaats (rug minder gevoelig dan gezicht/handen) - minimaal verschil nodig om twee gewichten te kunnen onderscheiden → proefpersonen geblinddoekt en zeggen welke het zwaarst is: -> beter als men ze mocht opheffen -> zwaarder in de linkerhand -> verschil is een proportie van begingewicht

Elke wetenschap maakt gebruik van paradigma's

- we hebben geen enkele garantie dat het huidige paradigma juist is - we kunnen zelfs vermoeden dat het niet juist zal zijn - de cirkel van periodes van normale wetenschap gevolgd door revolutie is oneindig - misschien zijn alle paradigma's wel juist en geven ze een ander beeld op een werkelijkheid met veel verschillende facetten? - de paradigma shifts volgens Kuhn's theorie implementeren niet dat de oude paradigma's vervangen worden door beteren het wordt gewoon vervangen door een nieuwere - betekent dat alle wetenschappelijke kennis relatief is en tijdsafhankelijk - de zelfverzekerdheid van wetenschappers is arrogantie (en onwetendheid)

Ideeën 17-19de eeuw (Huygens)

- we kunnen wel heel zeker zijn (bijna 100%) - We kunnen predicties afleiden en testen

Beperkingen redeneren

- wees op het zwakste punt van Aristoteles: zijn axioma's - het redeneren is beperkt en de limieten hiervan waren te vinden in de axioma's van Aristoteles - axioma's kunnen foutief zijn als de premisses fout zijn

psychologen promoten waarden

- wetenschap = goed - westerse kijk op problemen en oplossingen = juist (individu, biologie) - mensen die dit niet volgen, zijn niet goed bezig - links liberale ideeën zijn goed => individuele verschillen kunnen verminderd worden door opvoeding => hulp moet komen van maatschappij => het individu is de bron van het moraal (i.p.v. de groep) => ideaal van zachtmoedigheid en verzorging => iedereen is gelijk => religie = voorbijgestreefd => maakt het moeilijk om iets te bieden aan mensen die rechts, conservatief zijn

psychologie is kunnen ontstaan omdat wetenschap belangrijker geworden is dan religie

- wetenschappelijke studie van de geest zou er nooit gekomen zijn als wetenschap geen positieve status gekregen had (macht van religie neemt met de dag af) - mensenkunde zou onderdeel van de filosofie gebleven zijn en ondergeschikt aan de godsdienst - veel beginnende psychologen waren 'mislukte' priesters - mensen gingen minder naar priesters voor hulp

Gestandaardiseerde tests

- worden op zelfde manier afgenomen - informatie over betrouwbaarheid en validiteit - personen kunnen vergeleken worden met normsteekproef - idealiter een accumulatie van kwaliteit (worden jaar na jaar beter)

Langer

- wou test ontwikkelen dat meet wie vatbaar is voor een psychiatrische aandoening - startte met 120 vragen die voor hem interessant leken (net zoals Woodworth) & testte de bruikbaarheid ervan door ze voor te leggen aan een groep van 72 zonder psychiatrische stoornissen en een groep van 139 met stoornissen - enkel 21 vragen maakte een duidelijk verschil tussen de groepen - gebruikte face validity & empirische validiteit hiervan & deze evidence based validatie werd de norm voor psychologische tests

Wat als informatie een nieuwe levensvorm is, vergelijkbaar met genen?

- zal ook mensen gaan gebruiken om zich voort te planten -informatie = miem/gedachten - voortplanting belangrijker dan "waarheid) - zal proberen minder afhankelijk te worden van mensen en ook andere manieren zoeken om zich voort te planten

psychische stoornis is nog altijd een stigma: vraag

- zijn het wel psychologen die psychologisering sturen? of is het de maatschappij? - of zijn het andere groepen die oppervlakkige psychologiekennis gebruiken om hun doelen te realiseren

Freud

-1 vd neurologen in Wenen - geïnteresseerd in behandeling van mentale stoornissen

Cullin omschreef de gelijkenissen tussen James en Ribot

-Eerste die de controle over de psychologie ontnemen aan de abstracte filosofen door studies over mentaal functioneren aan te passen aan de methoden van de fysiologie -Eerste die de wetenschappelijke studie van het bewustzijn begonnen binnen de context van de nieuwe evolutionaire psychologie -Als eerste gaven lessen de lessen over wetenschappelijke psychologie -Als eerste openden het laboratorium voor studenten en aanmoedigden anderen om onderzoekslaboratoriums te openen -Als eerste PhD in de nieuwe discipline -Als eerst boek schrijven over psychologie vanuit positivistische perspectief -Ze waren nooit experimentatoren

Galilei

-Italiaanse natuurkundige die eigen telescoop bouwde. Publiceert 17 jaar na klacht van de Kerk een boek in dialoog vorm over het heliocentrisch model. beschreef kerkgangers als simplicus -Galilei: bestuurde militaire zaken en stelde zich de vraag hoe ze een kanon zo ver mogelijk konden laten schieten = baan van een kanonbal onderzocht → parabool, hoe je schiet heeft een bepaalde wetmatigheid -galilei's gedachtenexperiment: belang van observatie en experimenten maar gaf nog altijd voorrang aan deductief redeneren

Titchener

-Oxford--> Wundt--> Cornell (Amerika) Structuralisme: probeerde via introspectie kernelementen van gedachten, gevoelens en perceptie te vatten en hoe die zich met elkaar associëren.

2 types van denken

-bewust denken is relatief beperkt type 1: automatisch, vroeg in de ontwikkeling type 2: cognitief redeneren, kan je controleren, laat in de ontwikkeling associatief leren (soort conditionering) vs. logisch leren (denken over dingen die er niet zijn.)

Binet

-eerst rechten dan naar filosofie -vrijwillige assistente van Charcot -Delbouef bracht hem aan het twijfelen? -doctoraat insecten -medewerker 1e labo aan de Sorbonne door invoering leerplicht geconfronteerd met vraag hoe te besluiten of kinderen niet naar school konden gaan

Problemen juliaanse kalender

-lengte onderschat met 11 minuten, waardoor er telkens een dag bijkomt na 134 jaar. -rond 1500 kalender 10-11 dagen uit balans (seizoenen klopten niet meer)

Kritiek op Bacon

-onderschat het belang van redeneren -zelfs Bacon deed op een andere manier aan onderzoek dan hij beweerde vb.: gebruikte geen wiskunde, schuldig aan confirmation bias

psychologen creëren noden

-sociologie: het eerste wat een nieuw instituut doet, is aantonen hoe nodig het is, zodat het kan overleven => zal het probleem zo erg mogelijk voorstellen => zal wijzen op de dringendheid om het aan te pakken => zal beweren unieke kennis te hebben => zal acties op getouw zetten, reclame maken, om extra geld vragen, ...

probleem geocentrisch model

-sommige dwalende sterren bewegen niet in een rechtlijnig patroon aan de hemel -gewoonlijk verschuiven ze naar het Oosten in opeenvolgende nachten, maar niet aan een vaste snelheid en soms terugkerende beweging - banen van de dwalende sterren niet cirkelvormig = proberen begrijpen hoe niet cirkelvormig kan zijn

Kant: perceptie wel rijker dan dat Berkeley en Hume doen blijken

-we denken na over onze perceptie en komen zo tot een dieper begrip -door de continuïteit in onze perceptie kunnen we ze plaatsen in tijd en ruimte, kunnen we oorzaak-gevolg zien en substantie toekennen aan de voorwerpen (= aangeboren) -we handelen op basis van onze perceptie → realiteit beperkt onze acties

Waarom gevoel van controle op acties illusie zou kunnen zijn

-we zien veel illusoire correlaties -situatie is zeer specifiek - gedachte kort voordat we handeling stellen - gedachte consistent met handeling - geen andere duidelijke oorzaak voor handeling - Dus hebben we handeling gecontroleerd door onze gedachte - is illusie, want er is enkel een correlatie/samenhang en kunnen dus ook onderliggend zijn aan derde factor (functioneren v/d hersenen)

belangrijke wetenschappelijke inzichten die het overleeft hebben.

1) boeken 2) afwezigheid van rampen en veroveringen vb.: door de pest 1/5 v/d mensen gestorven (ook grote denkers) vb.: leider van mongolen gestorven tijden veroveringstochten, waardoor ze nooit bij ons zijn geraakt 3) protestantisme zag wetenschap als een manier om zich te affirmeren v/d katholieke kerk vb.: Galilei kan in Nederland zijn boek publiceren vb.: Descartes trok naar Nederland 4) oprichting van meer universiteiten en wetenschappelijke verenigingen: maakte het mogelijk dat grote denkers samen kwamen en hun ideeën met elkaar delen

4 condities die de groei van kennis mogelijk maken volgens Lindenberg

1) de politieke stabiliteit 2) urbanisatie (wegtrekken mensen uit platteland) 3) het geschrift 4) beschermgemeenschap

factoren die een invloed hebben gehad op ontstaan wetenschappelijke revolutie (7)

1) demografische veranderingen: bevolkingsgroei + groei steden 2) ontstaan van handelaars als bevolkingslaag/meer communicatie tussen de handwerkers en de intellectuele elite 3) zwakke religie en wereldlijke autoriteiten (jaar 1000? scheiding tussen het wereldlijke en het geestelijke) → zorgde al voor twijfel want deze twee waren het niet altijd met elkaar eens 4) betere instrumenten vb.: klok, kompas, telescoop 5) bestaan van universiteiten (plus mecenaat) vb.: Newton niet geloofd door de universiteit, maar hij werd er wel door betaald waardoor zijn onderzoek mogelijk was 6) grootschalige verrijking vanuit Griekse en Arabische teksten 7) natuurfilosofie werd losgemaakt v/d grote filosofische vragen

waarom reageerde de kerk sterk op Galilei?

1) gezag en traditie in twijfel getrokken → kerk kreeg kennis van God en zei dat de aarde het centrum was 2) Paus wou niet gezien worden als zwak → reformatie + oorlogen in Italië waren ondertussen ook aan de gang 3) boek bestond uit een gesprek tussen een persoon die pro het oude model was en een persoon die pro het nieuwe model was → persoon die de geocentrische (kerkelijke) visie verdedigde, heette Simplicius

Traditionele visie op de geschiedenis van de psychologie in inleidende boeken

1) structuralisme (Wundt, Titchener) 2) functionalisme (Amerika) 3) behaviorisme (Amerika) 4) gestaltpsychologie (Europa) 5) psychoanalyse → als we kijken naar de echte geschiedenis, zien we geen strijd tussen deze 5 scholen

problemen bij heliocentrisch model.

1)model was niet veel simpeler dan het geocentrische model (gebruik van epicycli) = reden waarom hij er niet echt voor uit gekomen is → bekeek het als een mogelijk alternatief 2) als de aarde beweegt, hoe komt het dan dat een steen recht naar beneden valt? 3) waarom worden we niet v/e draaiende aarde gezwierd? 4) waarom verandert de grootte v/d sterren niet in functie v/d plaats v/d aarde? 5) waarom draait de maan rond de aarde en niet rond de zon zoals de andere dwalende sterren?

2 soorten behandeling in nieuwe gezondheidscentra

1. "medische" behandelingen, vb.: bloedzuigers, koude baden, aderlatingen, ... → aantal geneesmiddelen ontstaan door neveneffect van deze methode 2. Moreel heropvoeden door autoriteitsfiguren met voorbeeldfunctie, vb.: dokter, priester, verplegers, ...

3 voorwaarden om over vrije wil te kunnen spreken

1. De persoon had anders kunnen handelen, er is een keuze 2. De actie komt vanuit de persoon (geen externe druk) 3. de actie is het gevolg van een rationele overweging (niet wispelturig en onvoorspelbaar)

De superioriteit van wetenschap was gebaseerd op 4 aannames

1. Er is een wereld buiten de mens, die we kunnen begrijpen (realisme) 2. We kunnen kennis verzamelen over die wereld die geldt voor iedereen (objectiviteit) 3. De waarheid van uitspraken hangt af van hoe goed ze met de objectieve realiteit overeenstemmen 4. Waarheid wordt gegarandeerd door gebruik van juiste, wetenschappelijke methode (rationaliteit)

Methodes Wundt

1. Experimentele methode 2. Introspectie 3. Historische methode

Kenmerken van tests

1. Gepland, bedoeling om kennis te verzamelen 2. Ze hebben impact die verder gaat dan de resultaten zelf, ze zeggen iets over de persoon zelf en hoe die persoon zich zal onderhouden tegenover andere personen vb.: uroscopie niet uitgevoerd om info over urine te weten, maar om statements te kunnen maken over de mogelijke ziekte 3. Diegene die test afneemt heeft hogere status

Ontstaan faculteit psychologie

1. Hoger instituut voor Opvoedkunde in faculteit Wijsbegeerte & Letteren 2. Hoger instituut voor Opvoedkundige Wetenschappen in de faculteit Wijsbegeerte en Letteren 3. Instituut voor Psychologische en Pedagogische Wetenschappen in de faculteit Wijsbegeerte en Letteren 4. Faculteit voor Psychologie en Pedagogische wetenschappen

Waarom heeft structuralisme weinig navolging? (3 redenen)

1. Introspectie geeft niet intuïtief toegang tot elementaire processen (gedachten zonder bewust spoor); was training voor nodig 2. Leverde weinig praktisch nut op 3. Perceptie = meer dan de som van de elementaire gewaarwordingen (Gestaltpsychologie)

3 klassieke gebieden psychologie

1. Klinische psychologie 2. testpsychologie 3. Arbeids- en organisatiepsychologie

3 stadia van hypnose

1. Lethargie: slapen 2. Cataplexie: plots verlies van functioneren spieren 3. slaapwandelen: acties uitvoeren in een staat van slaap zonder het te herinneren achteraf

7 dwalende sterren

1. Maan 2. Mercurius 3. Venus 4. Zon 5. Mars 6. Jupiter 7. Saturnus

De wetenschappelijke methode bestaat uit de cirkel van

1. Observeren 2. Inductief redeneren (wiskundige wetten) -> uit die observaties een wetmatigheid afleiden -> kijken welke observaties terugkeren -> ideaal: in wiskundige wet kunnen formuleren 3. verifiëren door objectieve, waardenvrije experimenten (invloed van Huygens): verificatiecriterium

Onderdelen metafysica

1. Ontologie 2. Theologie 3. Wetenschap 4. Psychologie

5 factoren/facetten

1. Openheid (voor ervaringen) 2. Consciëntieusheid 3. Extraversie 4. Altruïsme/vriendelijkheid 5. Neuroticisme

3 delen van de ziel

1. Rede (hersenen; onsterfelijk) 2. Waarneming en emotie (hart; sterfelijk; gescheiden van rede door nek) 3. Honger en lagere verlangens (lever; sterfelijk)

tegenkrachten positivisme

1. Rooms Katholieke kerk (Jezuïeten scholen) 2. Protestantse kerken (als 2e rang) 3. Bestaande onderwijs op basis van klassieke Griekse en Latijnse beschavingen (humanistisch)

Waarom ziet samenleving psychologie niet als wetenschap?

1. Stereotiep beeld van psycholoog beantwoord niet aan stereotiep beeld van wetenschapper 2. Veel psychologen buiten het onderzoek 3. psychologiekennis is gemakkelijk 4. heeft psychologie een algemene theorie die een globaal kader biedt? 5. Niet alle academische psychologen zien psychologie als een wetenschap

Validiteit

1. Test moet meten wat het beweert te meten, bv.: uroscopie, voeten lezen, hersenomvang meten, grafologie 2. Al door Binet en Simon onderkend 3. Vooral uitgewerkt in jaren 1940-50 (APA task force)

Betrouwbaarheid tests

1. Test zal hetzelfde resultaat geven - bij verschillende metingen onder zelfde omstandigheden - wanneer afgenomen door verschillende personen 2. Geïntroduceerd door Spearman (1904) en overgenomen door Thorndike

3 delen van de psyche

1. Vegetatieve ziel 2. Dierlijke ziel (beweging, perceptie, geheugen) 3. Rationele ziel

Wetenschap als nieuwe machtsfactor

1. Wetenschappelijke inzichten zijn altijd waar, gebaseerd op observatie en experimentatie 2. Wetenschappelijke theorieën zijn onfeilbaar, samenvatting van wetenschappelijke observaties 3. Daarom wetenschap enige motor van vooruitgang zijn

Hiëarchie van wetenschappen die op elkaar voortbouwen (Comte) (6)

1. Wiskunde 2. Astronomie 3. Fysica 4. Scheikunde 5. Biologie 6. Sociologie

Theoretische kennis

1. Wiskunde 2. Natuurkunde 3. Theologie (kennis over universum)

Individualisering gaat nog altijd verder

1. Woonplaats gekozen i.f.v. werk 2. Grotere verantwoordelijkheid individu voor slagen en mislukken (meer druk) 3. Afnemend belang van geloof 4. Meer mogelijkheden voor individuele besteding van vrije tijd 5. Creatie van pensioen (minder druk kinderen om aan gezin gekluisterd te houden)

argumenten geocentrisch model

1. aarde in het centrum -anders zouden sterren groter en kleiner worden afh. van waar de aarde zich bevindt. (als de aarde zou draaien, zou er een verschil in afstand zijn) 2.aarde staat ver van de sterren 3.aarde staat stil en draait niet rond

3 stadia epilepsie

1. aura: gevoel dat er een aanval komt 2. tonische fase: stijve spieren en bewustzijn verliezen 3. clonische fase: stuiptrekkingen

Groeiend belang eigen realisaties correleren met:

1. complexiteit samenleving 2. controle door de staat 3. christelijk geloof (legt nadruk op solidaire individu) 4. ontstaan spiegels, boeken en correspondentie

Vier types van metaforen

1. dier (ideeën vechten met elkaar) 2. neuraal systeem (inhibitie, overexcitatie) 3. Ruimtes (in de achtergrond, overstromen) 4. mechaniek en IT (parallelle processen)

Zelfbeeld bepaald door

1. eigen realisaties= verworven status 2. Plaats in de familie en de groep = afgeleide status

4 stadia hysterie

1. epileptoïde fase: gevoel dat aanval begint 2. grote bewegingen fase: grote, ongecontroleerde bewegingen 3. hallucinatorische fase: zelf-opgewekte sensaties ervaren 4. delirische fase: het afnemen met ongeorganiseerd gedrag en verminderde aandacht

Manifesto (1929)

1. er zijn twee soorten waarheden: empirische en logische 2. empirische waarheden maken uitspraken over de wereld en zijn gebaseerd op verificatie (observatie en experiment) -> observatie: alleen kijken, passief regisseren -> experiment: je gaat manipuleren en kijken wat het effect hiervan is, proberen ingrijpen 3. logische waarheden zijn gebaseerd op deductief redeneren en beïnvloed door taal 4. alle andere uitspraken zijn waardeloos (want je weet niet of ze waar of fout zijn)

Dilthey: 4 belangrijke zaken voor de psychologie

1. het moet proberen de inhoud te begrijpen (niet focussen op de onderliggende mechanismen (hoe), maar waarover gaat het?) 2. onderwerp is de menselijke ervaring in haar totaliteit (ook wil en emotie, naast cognitie), m.a.w. de mens als wezen in geheel 3. mens zit in een context, kun je niet geïsoleerd bestuderen (een gelijkende visie kwam van Karl Marx, die poneerde dat psychologen en filosofen de geest van het individu moesten bestuderen als deel van een gemeenschap met een geschiedenis) 4. hiervoor is begrijpen nodig, niet verklaren

Probabiliteit houdt 2 zaken in

1. kansberekening bij processen met meerdere uitkomsten - houdt wiskunde in & ontstond uit analyse van gokwedstrijden - inverse probability probleem: nagaan hoe probabel een theorie - Bayes: ontwikkelde theorie dat toonde dat de inversie probabiliteit berekend kon worden op basis van de a priori probabiliteit van een theorie - Laplace: ontwikkelde simpele formule om de probabiliteit v/e wetenschappelijke wet te bereken, gegeven dat het was gerepliceerd in n tijden 2. persoonlijke zekerheid v/d wetenschapper in zijn theorie: de wetenschapper moet te vertrouwen zijn - Shapin: observeerde dat door deze definitie wetenschap werd bepaald door sociale klassen - vooral voor de vroege wetenschapsmensen in Engeland → enkel heren van adel waren vertrouwenswaardig genoeg om aan onderzoek te doen

Camerer deed ook een replicatiepoging, wat zijn zijn resultaten?

13/21 gerepliceerd, effect sizes wel maar de helft van de originele

De wetenschappelijke revolutie

1600-1700

Revival onafhankelijk denken

17de eeuw. Descartes: onafhankelijk denken, over de mens

geboorte van de psychologie volgens Amerika

1879 start van het laboratorium

Eerste IQ test

1906 snelle verspreiding

eerste centra in de UK opgericht in Londen

1920: Tavistock Clinic

Positivisme (Comte)

19de eeuw, wetenschap is enige vorm van ware kennis en moet basis vormen van de maatschappij

Waarom wordt psychologie een wetenschap genoemd?

19de eeuw: psychologie = de studie van de mens op basis van de wetenschappelijke methode => studie van menselijke geest al lang bezig: Aristoteles => maar gebeurde niet op wetenschappelijke manier

Wat was basis in Summerië (getallen)

60, kun je ook op vingers tellen

Stereotiep beeld van wetenschapper bepaald door beeld van wetenschapper in media (Haynes)

7 types: - Enge en kwaadaardige man - nobele redder van de wereld - verstrooid, een beetje gek - geen oog voor menselijke waarden - avontuurlijk (reizen doorheen de tijd en ruimte) - gevaarlijke man - hulpeloos in het dagelijkse leven

Normale wetenschap (Kuhn)

= als paradigma gevonden is - oplossen van puzzels op basis van algemeen aanvaarde methoden - Proberen de theorie te falsifiëren - wanneer afwijkende observaties, kijken of de observaties wel kloppen en/of hoe men de theorie kan aanpassen binnen paradigma - men heeft de illusie de werkelijkheid te kennen

Sterke studie van de wetenschappelijke methode

A. Wetenschap hangt niet af van het onderwerp, maar van de gebruikte methode B. Sterk beïnvloedt door het positivisme C. Methodolatrie

Epistemologie

Aard van de kennis

Heliocentrisch model (Copernicus en Galilei)

Aarde draait rond zon

Geocentrisch model

Aarde is het centrum van het universum met daarrond 7 dwalende sterren

Wat kan ook gebaseerd zijn op embodied cognition?

Abstracte kennis - uitdrukken in metaforen vb.: discussiëren als oorlogvoering - abstracte begrippen zijn vaak geënt op emoties vb.: kind het woord vriend leren → begint met positieve emotie

Ptolemaeus

Alexandrië Astronomie, schreef het boek Almagest.

Archimedes

Alexandrië Geometrie en fysica

Fonogrammen worden gebruikt bij ... geschrift

Alfabetisch

Paradigma

Alle aannames samen - Wetenschapper enkel aanvaard als ze binnen paradigma blijven

Kuhn

Alle kennis komt tot stand op basis van: - Aannames hoe de realiteit in een zit - Aannames over hoe realiteit onderzocht kan worden - Aannames over wat al geweten is

Wat is preregistratie?

Alles van je onderzoek op voorhand vastleggen

ptomaoleus' hoofdwerk

Almagest

Berkeley over empirisme

Als alle informatie uit onze zintuigen komt, hoe kunnen we weten dat die het gevolg is van een onafhankelijke wereld? Observatie geen garantie voor een juist verstaan; kan leiden tot illusie

Waarom is een conceptuele replicatie niet goed voor het file drawer probleem?

Als de replicatie faalt wordt het initieel onderzoek niet in vraag gesteld.

Problemen materialisme

Als gedachten automatisch ontstaan uit een toevallige anatomische constructie, hoe kunnen we dan weten of gedachten gelijklopend zijn? (= identiteitsprobleem)

Wanneer is een uitspraak niet wetenschappelijk?

Als ze niet weerlegbaar is, bv. God toont zijn liefde op verschillende manieren

Door wie werd het universummodel omschreven rond de 16de eeuw?

Aristoteles en uitgebreid door Ptolemaeus

Wolff

Begin psychologie als vak 1732-1734, data ligt 150 jaar vroeger dan wetenschappelijke psychologie (Wundt officieel) het woord zelf is ouder dan de data beschouwt als de geboorte van de psychologie

Duitse filosoof en geleerde

Begonnen ook over psychologie te spreken in 1590

p < 0,5 kan een eenmalig toeval zijn, op welk belang wijst dit?

Belang van replicatie

Von Brucke

Beschreef de psychodynamiek, elk organisme bestaat uit energiesysteem, mens is vat vol energie.

Kuhn

Beschreef het wetenschappelijk proces waar elke wetenschap door moet: voorwetenschappelijke periode, paradigma, normale wetenschap, crisis, paradigmashift

Kahneman

Beschrijft 2 types van denken, type I en type II denken.

Experimenta lucifera (Bacon)

Beslissen tussen verschillende theoretische interpretaties; cruciale experimenten (theorie)

Zelf soms bewustzijn genoemd

Bevat alle mentale ervaringen waar we over kunnen nadenken en die we door introspectie kunnen bereiken (= in ons zelf kijken)

Welke rol had de kerk?

Bewaarder en verpreider van kennis

Block

Bewustzijn heeft 2 aspecten: het toegangsbewustzijn en het fenomenologisch bewustzijn.

Waarom wordt er niet graag ge repliceert?

Bij een goede replicatie is het saai en niet innovatief Bij een slechte replicatie denkt men vaak dat het ligt aan de onderzoeker.

Principia mathematica

Boek waarin Newton 3 wetten beschreef

Steden van eerste universiteiten

Bologna (1150), Parijs (1200), Oxford (1220)

cumulatie van kennis

Bouwen op de kennis van anderen

Alexander de Grote

Breidde het rijk 'alexandrië' uit

John Broughton

Britse kapelaan die als een van de eerste de term psychologie gebruikte.

Carl Rogers

CCT en counseling als alternatief - cliënten helpen zoeken naar oplossingen door te luisteren, te begrijpen en te steunen - Hoefde je geen psychiater (medicus) voor te zijn - Kon toegepast worden in elke situatie waar mensen hulp kwamen zoeken (bv. scholen)

Plaats bewuste geest

Centrum van het menselijk functioneren - gevoelsmatig belangrijkste deel - controleert onze acties, waardoor er continuïteit ontstaat in ons handelen en ons zijn

Rogers

Cliëntgerichte therapie (CCT).

Jean-Martin Charcot

Dacht dat door hypnose epilepsie en hysterie opgelost konden worden door het omdraaien van de stadia.

Franz Mesmer

Dacht dat hij via dierlijk magnetisme mensen kon genezen.

Wat werd lange tijd verondersteld bij kennis?

Dat deze ooit bestond en verloren gegaan was, op zoek naar teksten en juiste interpretatie daarvan. dachten dat alles vroeger klopte, hoe ouder hoe juister.

Welke ongelofelijke bevinding werd er besproken in het boek?

De bevindingen van Bem. Hij vond evidentie dat sommigen in de toekomst kunnen zien - psi.

Wat is p-hacking?

De data zodanig manipuleren zodat het leidt tot gewenste significante resultaten

Wat is ons zelf?

De essentie van ons bestaan

Materialisme

De geest ontstaat vanzelf in een verwerkingssysteem dat zo complex is als de hersenen - als we hersenen zouden kunnen maken, zouden die automatisch een bewustzijn hebben - ons eigen bewustzijn is alleen mogelijk op onze specifieke hersenen met hun eigen specifieke leergeschiedenis -David Hume

Plato

De wereld is een afspiegeling van de permanente wereld van ideale vormen. Dualsime; ziel komt van de ideale wereld en heeft er kennis over. (rationalisme)

Dualisme

De ziel komt uit een andere instantie van de wereld en bewoond het lichaam tijdelijk (Plato)

Money en Eberhardt

Deden onderzoek die verklaarde dat opvoeding alles bepaalde voor de genderidentiteit van personen. Later is dit weerlegd

Rosenhan

Deed een beroemd experiment in een psychiatrie, 'On being sane in insane places'

Rosenhan

Deed een beroemd experiment in een psychiatrie, 'On being sane in insane places': - 8 patiënten die de woorden "empty, follow, thud" hoorden - allemaal opgenomen - gedroegen zich daarna normaal - ontslag "shizofrenie met remissie" - heden ten dage: je krijgt antipsychotica voorgeschreven

Raymond Cattell

Deed een factoranalyse van Allport en kwam tot 16 persoonlijkheidstrekken.

Gould

Deed een heranalyse van de resultaten van Morton: ondervond dat er geen verschil in intelligentie was op basis van schedelinhoud.

James Cattell

Deed een mislukte poging om in Cambrigde een labo op te richten.

Karl Popper

Deed een nieuwe demarcatiepoging door falsificatie in te voeren. Sprak van de educated guesses

Hawthorne

Deed een onderzoek waar hij keek hoe de productiviteit van arbeiders verbeterd kon worden. (door democratisch om te gaan)

Rivers

Deed een tweede poging om een labo op te richten in Cambridge, maar kreeg er geen financiering voor en is er dan ook mee gestopt. 2 jaar op trektocht Richtte British Journal of Psychology op.

Eysenck

Deed onderzoek naar de efficiëntie van bestaande theorieën voor niet-psychotische problemen. Deed ook een factoranalyse van de bevindingen van Allport en kwam tot 3 persoonlijkheidstrekken.

Foucault

Deed onderzoek naar de evolutie van machtsgebruik en de plaats van psychologen erin.

Hollingworth

Deed onderzoek naar ongestructureerde interviews en de betrouwbaarheid daarvan

Welke Latijnse teksten sloten aan bij de Katholieke kerk?

Die van Plato

Wat is HARking?

Doen alsof de interactie die men vindt tussen de variabele en de toegevoegde variabele verwacht hadden voor ze deze toevoegden.

Door wat kon hysterie uitgelokt worden?

Door de hysterogene zone van het lichaam aan te raken

Quetelet

Door het bestuderen van misdaadgrafieken, ontdekte hij dat hij stabiele variabelen kan voorspellen. Hij stelde vast dat veel variabelen een Gaussiaanse curve volgen.

Beeld van Charcot op hypnose

Door hypnose te bestuderen kan men hysterie en epilepsie begrijpen

Door wat wordt geschiedschrijving altijd beïnvloed?

Door omstandigheden van de schrijver: - Cultuur - Hedendaagse kennis en opvattingen

Zeitgeist

Duits woord dat wijst naar de tijdsgeest, het intellectuele klimaat, de cultuur en de periode waar we ons beter op zouden focussen

Johannes Kepler

Duitse astronoom met interesse in model Copernicus met inzicht dat epicycli niet nodig waren. Beschreef het concept van elliptische banen idpv cirkelbewegingen

Otto Casmann

Duitse filosoof die als een van de eerste de term psychologie gebruikte.

Gevolg nederlaag Heilige Romeinse Rijk tegen Fransen

Duitsers verloren en dachten dat ze zwak waren. Wou sterker worden door: Hervorming onderwijs/universiteiten: - wissenschaft (wetenschap) - bildung - hoogleraren met vrijheid en geld

Wat is psychologie dan volgens Kant?

Een geschiedkundige benadering van de natuur (collectie van systematisch geordende empirische feiten)

Wat is een predatory journal?

Een journal dat de impressie geeft dat ze oprecht zijn zonder aan de standaards te voldoen. Ze porberen onderzoekers APC te betalen die erg gelimiteerde service geeft.

Wat is een psyche? (Aristoteles)

Een levenskracht, zorgt ervoor dat sommige dingen levend zijn en andere niet

p-hack 2: blijven testen tot een significante resultaat. Leg uit.

Een onderzoek starten met weinig kandidaten. Data niet goed, stop. Data goed, stop en publish. Data juiste richting, blijven toevoegen tot significant. Dit zorgt voor meer kans op toevallige bevindingen.

Pyschologie volgens Kant

Een opsomming van alles wat gegeven wordt aan de mens door zuivere rede (= denken zoals Aristoteles)

Wat is een repositorie?

Een plaats waar data en analyses zijn opgeslaan zodat anderen het kunnen zien

Wat is een conceptuele replicatie?

Een replicatie van het theoretisch concept maar op een andere manier.

Sokal

Een wetenschapper die een verzonnen artikel naar een postmodernistisch tijdschrift stuurde dat gepubliceerd werd.

Hippocrates

Eerste geneesheer (vader vd medicijnen)

Maslow & Rogers

Empatisch begrijpen: Ze waren niet zozeer tegen wetenschappelijke methode, maar beschouwden ze slechts als beperkt van toepassing. Ze waren voorstander van de wetenschappelijke methode, maar op een beperkt studiegebied. (humanisme)

John Locke

Empirisme: zei dat een mens geboren wordt als onbeschreven blad, tabula rasa, die op basis van ervaringen kennis opdoet. Zegt dat als men slaapt men niet bij bewustzijn is en dus niet bestaat.

Tichener

Engelsmand die bij Wundt gestudeerd had. Erna in Cornell in Amerika want Oxford zocht geen psychologen meer. Boring was zijn leerling: schreef de historie van de experimentele psychologie

Wat werd er gedaan aan de replicatie crisis?

Er werden nieuwe protocollen opgesteld en geïnvesteerd in open science

p-hack 3: enkel significante resultaten rapporteren van de meerdere afhankelijke variabelen. Leg uit.

Er wordt steeds hertest, bij elke bijkomende test vergroot de kans op het vinden van een significant effect.

Inzicht nu over kennis

Feiten en inzichten dringen zich op die volledig nieuw zijn

Goethe

Filosoof die werkte op onbewuste naïviteit.

Ribot

Frankrijk: Ging in tegen Comte, introspectie is niet compleet waardeloos en kan gebaseerd zijn op herinneringen. Introspectie kan gecombineerd worden met experimenten.

Williams James

Functionalisme: schreef Principles of Psychology. Vond de structuur van het bewustzijn minderbelangrijk dan de functies. Geloofde in introspectie en minder in experimenten. Werd beïnvloed door de evolutietheorie.

andere voorbeelden revoluties

Fysica: - Newton - Einstein - Kwantummechanica Psychologie? - Behaviorisme? - Cognitieve psychologie

Eerste labo (Leibzig)

Fysiologische psychologie in 1879

Empirische psychologie

Gebaseerd op observatie en experiment en belangrijke rol voor introspectie

Goddard en Terman

Gebruikte dezelfde test als Binet en Simon, maar met andere doelen (personen voor de geschikte jobs zoeken).

Embodied cognition

Geeft informatie over wat kan en wat niet

Psychologie volgens Kant

Geen wetenschap en zal er nooit toe behoren

Psychologie volgens Comte

Geen wetenschap: - Door probleem van introspectie (geest kan zichzelf niet objectief observeren, kan niet redeneren over eigen redeneren) - psychologie onderdeel van metafysica - menselijke geest alleen bestudeerd worden door biologie (frenologie) en sociologie (bestudeert producten menselijke geest)

Dualisme

Geest kan niet bestudeerd worden door natuurwetenschappen, lichaam (evenals universum) is een machine. Lichaam en geest zijn gescheiden

Dualisme intuïtieve overtuiging

Geest komt voort uit hersenen, maar is niet de hersenen -geeft je volledig beslissingsrecht -is niet perse een wetenschappelijk argument

Jules-Jean van Biervliet

Gentenaar, werkte aan de faculteit letteren en wijsbegeerte.

Euclides

Geometrie. Schreef het boek De Elementen. Alexandrië

Koffka

Gestalltpsychologie: geheel is iets anders dan de som van de elementaire gewaarwordingen.

Wat soort interviews is beter dan ongestructureerde?

Gestructureerde interviews → alle kandidaten moeten op dezelfde vragen antwoorden en worden op dezelfde manier beoordeeld

Goddard & Terman (Amerika)

Godard:directeur instelling voor zwakzinnige kinderen (Simon en Binet introduceerden de test aan hem) Terman: verdere ontwikkeling van de test aan Stanford University. 1e IQ test USA - welke zijn de beste kinderen voor universiteit? - welke immigranten zijn goed genoeg? - welk werk mogen mensen doen? !!!test was zelfde, alleen doel veranderde

Byzantijnse Rijk

Griekenland, Turkije, Egypte

Psychologisatie

Groeiende impact van theorieën en bevindingen uit de psychologie op het dagelijkse leven

psychologen als pionnen in machtsspelen

Groepen wedijveren met elkaar voor macht (dokters, psychologen, ...) => conflict en allianties

Freud

Grondlegger psycho-analyse (ook neuroloog in Wenen) - joods & vond ook moeilijk een leerstoel - kwam uit fysiologie - algemene arts met aandacht voor psychisch lijden -, deed onderzoek naar topics zoals afasie onder de supervisie van von Brücke - begon "psychologische behandeling" gebaseerd op gesprek als derde manier van behandelen tussen medisch & opvoedkundig--> hij sprak met hen als mensen en niet als kinderen -introspectie en interpretatie van de therapeut ~Hermeneutisch begrijpen

Hippocrates

Grondlegger van de hedendaagse geneeskunde.

Peirce

Grondlegger van het pragmatisme.

Leg uit: open science collaboration Bargh en Bem

Het is een grootschalig replicatieproject doorn 270 auteurs wereldwijd. Studies geselecteerd uit literatuur en strikte replicatieprotocollen. Ze richtten op 80% replicatie. resultaat: 36/100 gerepliceerd, dit was slecht.

Wat is een open acces journal?

Het is een journal die er naar streeft om gratis toegankelijk te zijn. Deze wordt gesteund door de EU door middelen vrij te maken.

identiteitsprobleem

Het materialisme stelt dat iedereen een unieke anatomie heeft van de hersenen en dat uit die hersenen de geest automatisch volgt. Hoe kan het dan dat twee individuen dezelfde ervaring hebben?

Wat was de science citation index en van wie?

Het was van Garfield, hij traceerde de referenties van wetenschappelijke artikelen en verkocht dit aan universiteiten. Dit bracht de impact van een tijdschrift in kaart.

Hoe onderzocht Nuytens fouten in analyses?

Hij deed een onderzoek naar 250000 p waarden uit studies, de helft van de studies hadden minstens 1 foute rapportering. Dit vond hij doordat de test-statistieken niet overeen kwamen met de p-waarde

Wat was Kahneman zijn reactie op fraude?

Hij schreef een open mail waarin hij zei dat men de rotte appels uit de literatuur moeten halen.

Wat heeft Vul te maken met voodoo correlaties?

Hij zag dat het onderzoek van Eisenburg erg hoge correlatie had, hij zij dat dit bijna niet mogelijk was. Hij vroeg zich af hoe er zulke hoge correlaties gevonden en gepubliceerd werden.

Waarom is het volgens Wojcik niet nodig om wiskundige skills te hebben om big data te analyseren?

Hij zegt dat er tools voor bestaan

Mid-brain problem

Hoe kan hersenactiviteit aanleiding geven tot het gevoel van zelf?

Wat is de p-waarde?

Hoe kleiner p hoe meer kans er is dat de resultaten terug te vinden zijn in de realiteit

eenvan de grootste behandelingscentra in Europa

Hôpital de la Salpêtrière

Berkeley

Idealisme: zei dat observatie tot illusies kan leiden en gaf de aanzet tot het idealisme; elk beeld dat we zien is een constructie van de hersenen.

Wanneer werd psychologie belangrijke cursus?

In de 2de helft van de 18de eeuw (1732-1734)

Galton

Intelligentie is erfelijk, hij lag aan de basis van de berekening van de correlatiecoëfficiënt.

Zijn er verschillende manieren om data te analyseren?

Ja, Silberzahn deed hier onderzoek naar

Schotland (Jacobs)

Jacobs: ontdekking korte-termijn geheugen taak en individuele verschillen hierin, hing samen met verschillen in intelligentie. Beïnvloedde Binet

Wat is een hybride model?

Journals die betaling vragen voor open acces mits de APC betaald wordt.

Juliaanse kalender

Julius Ceasar, 365 dagen + om de 4 jaar schrikkeljaar (366 dagen)

Wie voerde onderwijsplicht in?

Karel De Grote (800)

Allport

Keek welke adjectieven men gebruikte om zichzelf te beschrijven.

Axioma's volgens Plato

Kennis die in de ziel zit

Ideeën over wetenschap bij de katholieke kerk (Sint Augustinus)

Kennis komt van God en wordt door hem geopenbaard aan de mensen die het waard zijn - Voorrang aan kennis in de nieuwe testament en aan openbaringen aan heiligen en kerkvaders - Kerk bezit ware kennis

Empirisme

Kennis wordt verworven via de zintuigen, toenemend belang observatie en inductief redeneren gebaseerd op waarneming

Gevolgen voor vak geschiedenis van de psychologie: geschiedenis kan op veel verschillende manieren geschreven worden

Klassiek als legitimatie van onderzoeksgebied: - geschreven door betrokkenen (door gevestigde psychologen) - ziet nu als progressie uit het verleden (we weten nu meer, vroeger hadden ze verkeerde gedachten, nu weten we hoe alles in elkaar zit) - steeds toename van kennis - geschiedenis is een soort overzicht van 'verwezenlijkingen' over verschillende periodes waarbij men vooral zegt hoe dom men vroeger was Kritisch ter relativering van huidige toestand - welke conceptuele aannames hebben ons tot hier/de huidige situatie geleid? - welke maatschappelijke factoren hebben de geschiedenis beïnvloedt? - de geschiedenis had er anders kunnen uitzien

Opletten met geïdealiseerde geschiedenissen van de wetenschap

Klassieke studies en ontdekkingen worden meestal beter voorgesteld dan ze waren - het verhaal is te mooi om niet waar te zijn - originele stukken worden niet meer gelezen, maar het verhaal wordt doorverteld - de onderliggende boodschap komt overeen met wat we nu belangrijk (waar) vinden - het verhaal is goed voor de wetenschappers - het verhaal is ook goed voor andere groepen vb.: Hawthorne en het belang van management

Door wie werd cursus psychologie gegeven?

Kon door iedereen gegeven worden (meestal filosofen, maar ook aardrijkskundigen)

Marko Marulié

Kroatische dichter die als een van de eerste de term psychologie gebruikte.

Hoelang bestaan getallen al?

Langer dan geschrift (Ishango-beentje)

Wat onderzocht Hooke?

Limieten van observatie

Wolff

Maakte een onderscheid tussen rationele psychologie (zoekt axioma's en de erop volgende kennis) en de empirische psychologie (gebaseerd op observatie en experiment). Zijn uiteindelijke doel was om tot wiskundige wetten van de menselijke geest te komen.

Snow

Maakte een onderscheid tussen twee culturen: wetenschappen en humanisme. Hij stimuleerde contact tussen de twee polen door ze te verenigen in de educatie

Dilthey

Maakte het onderscheid tussen geesteswetenschappen en natuurwetenschappen.

Burke

Maatschappijen zijn langzaam gegroeid en de bestaande situatie is de best mogelijke, rede en wetenschappelijke inzichten zijn te gevaarlijk om als enige criteria te gebruiken verandering wetenschappelijke bevindingen niet persie beter ware kennis is de kennis die langzaamaan gegroeid is en zo als waar wordt beschouwd.

Reformatie door...

Martin Luther

Binet

Medewerker in het labo van Sorbonne, stichter van L' Année Psychologique. Onderzocht intelligentie voor schoolgaande kinderen.

Werd James gezien als psycholoog?

Meer gezien als filosoof aangezien hij nooit echt onderzoek heeft gedaan maar nadacht over dingen

Psychologie

Menselijke ziel

Ons zelf

Mensen hebben de overtuiging dat ze een consistent individu zijn met persoonlijke ervaringen, gevoelens en overtuigingen, die op een coherente en doelmatige manier omgaat met de omgeving. We hebben een zelf

Hume (idealisme)

Mensen kunnen geen oorzaken en gevolgen rechtstreeks observeren; ze moeten ze afleiden -uit het samenkomen in tijd en ruimte -gelijke dingen horen bij elkaar

Donders

Mentale chronometrie, hoeveel tijd heeft men nodig om mentale taken uit te voeren?

Met wie werkte Binet samen?

Met Simon

Met wat beginnen alle wetenschappen? (Kuhn)

Met een voorwetenschappelijke periode, waarin men alleen maar vaststellingen kan doen - Geïsoleerde feiten proberen te begrijpen - Modellen opstellen voor die kleine feitjes - maar die modellen spreken elkaar dikwijls tegen - geen interactie tussen groepen die verschillende feiten onderzoeken - geen overeenstemming over methode die gebruikt moet worden

hoe onderzocht Binet intelligentie?

Met eenvoudige proefjes, zoals Galton (scherpte van zicht, kracht van handdruk, gehoor, snelheid van reageren, grootte van de schedel)

Vaardigheidstesten

Meten een of meerdere vaardigheden - inhoudsgebonden (niet alleen potentie) - Gaan na of persoon genoeg weet om tot bepaalde studie of bepaald beroep toegelaten te worden - In veel landen vereist voordat men aan een unief mag beginnen - Manier van kwaliteitscontrole en vergelijking tussen landen - Wss geïnspireerd op China

Persoonlijkheidstesten

Meten relatief stabiele eigenschappen die verschillen van persoon tot persoon

Cambridge (Cattell)

Mislukte poging om psychologielabo te beginnen in 1887

Libet over bewustzijn als toegang

Misschien kunnen we een handeling wel nog bewust tegenhouden? we hebben nog altijd de keuze om de voorgeprogrammeerde handeling in de hersenen tegen te houden, op deze manier kunnen we toch nog spreken van vrije wil

Toenemend belang hypothesen

Moesten getest worden - Uitspraken waarvan men niet 100% zeker is, zijn hypothesen (gissingen, speculaties) - Soms kunnen we meerdere hypothesen hebben om iets te verklaren op basis van verschillende theorieën (zoeken welke de juist is)

Problemen falsificatie

Moet falsificatie altijd leiden tot verwerping van theorie? - Slechte meting? - Misschien theorie wel juist, maar onvolledig? vb.: Uranus en Neptunus → observaties klopten niet met theorie, conclusie dat er een andere planeet bestaat: Neptunus Popper: - Zolang theorie falsificeerbaarder wordt, is er geen probleem - wat niet mag, zijn ad-hoc aanpassingen (modificaties die niet testbaar zijn of die de theorie minder falsifieerbaar maken)

Hanson (1993)

NIT = new intelligence test - namen onthouden - rekenen - eerste indruk maken (impression management) - een tekst verkopen - een babbeltjes (small talk) - een bullshittest - een test "volg instructies" - een sporttest - een SES schaal

Wat kunnen we door ons zelf?

Nadenken over ons functioneren en wat ons overkomt

Authenticiteitstest

Nagaan of je wel bent wie/wat je beweert, bv.: Odysseus -> als je beweerde dat jij het was dan moet je test ondergaan (met pijl en boog schieten) vb.: in het water gooien van vermeende heksen → als ze verdronk was ze geen heks & als ze dreef was ze wel een heks

Myers

Nam het labo in Cambridge over van Rivers en leidde zo tot het echte begin van een psychologisch labo in Cambridge.

Kritiek op psychologie als wetenschap (Dilthey)

Natuurwetenschappen vs. geesteswetenschappen

Scheikunde een wetenschap?

Nee want geen wiskundige wetten

Deed Ribot aan experimenteel onderzoek?

Neen

Kon men het onderzoek van Bargh en Bem repliceren?

Neen Doyen en Robinson hebben beide gefaald.

Boek Francis Bacon

Novum Organum: hoe moet kennis vezamelt worden? = interactie tussen perceptie en redeneren

Hypothetisch deductief model (Popper)

Observatie -> Interpretatie -> hypothese -> falsificatie -> observatie

Natural history

Observatie en redenering alleen

Wat vroeg the journal Nature aan wetenschappers?

Of ze ooit faalden een onderzoek te reproduceren. Meer dan 70% zeiden: ja.

John Locke

Officieel begin empirisme "an essay concerning human understanding"

Voor wat dienen de TOP richtlijnen?

Om de awareness van de nieuwe richtlijnen te doen stijgen en zodat journals duidelijk zijn over hun level van openheid.

Magisters

Onafhankelijke leraren

Whewell

Onderscheid tussen een feit (ding) en een theorie (idee) is niet duidelijk te maken, want ze beïnvloeden elkaar.

Ideeën in de 17-19de eeuw (Whewell)

Onderscheid tussen feit (ding) en theorie (idee) is niet duidelijk te maken, want beide hangen aan elkaar vast: a) geen theorieën zonder feiten b) geen feiten zonder theorieën -> zelfde idee bij Comte

Wolff

Onderscheid tussen: 1. Empirische psychologie 2. Rationele (theoretische) psychologie

Morton

Ondervond dat er een verschil in intelligentie was tussen blanken en zwarten op basis van schedelinhoud.

Simon

Onderzocht intelligentie in gesticht waar hoofdgeneesheer intelligentie bepaalde op basis van reeks eenvoudige vragen

Deterministische processing

Onderzoek die altijd op zelfde manier berekend wordt

Invloed vanuit wetenschap

Onderzoek naar efficiëntie van therapie

Welk soort interviews scoren slecht op betrouwbaarheid

Ongestructureerde interviews

gothi

Onregelmatigheden in de spelling

Hanson

Ontwierp de NIT, een test zoals die van Simon en Binet.

Plato zijn idee over de wereld

Onze wereld is slechts een voorbijgaande afspiegeling van de permanente wereld van ideale vormen (schaduwen in grot)

Op welk soort problemen richtten de Romeinen zich

Oplossen van praktische problemen: aanleggen heerbanen, beton maken (gaat nog altijd mee)

Sully

Oprichter van het labo in University College London (UCL).

Delboeuf over hypnose

Patiënten voerden enkel uit wat hen gesuggereerd werd, duidelijk hoorbare instructies en zichtbare magneet. vraagkarakteristieken = als we weten wat verwacht wordt, zijn we geneigd dit te doen

Simplicus

Persoon die de geocentrische (Kerkelijke visie) verdedigde

Wie beschreef als eerste het woord filosofie?

Plato

Auguste Comte

Positivist. Wetenschap is de enige vorm om ware kennis te bekomen en moet basis van de maatschappij worden. Er zijn drie stadia in de geschiedenis van kennis (theocratisch, metafysisch, positivistisch). Psychologie is geen echte wetenschap.

Probleem

Psychologie wordt tijdens de opleiding een wetenschap genoemd, maar in bredere samenleving wordt psychologie niet als een wetenschap gezien

Met wat perceptie aanvullen?

Redeneren en begrijpen & later actief manipuleren (experiment)

Vesalius

Renaissance Grondlegger menselijke anatomie.

Copernicus

Renaissance Poolse geleerde met interesse voor kalenderprobleem. Aarde is niet het centrum van de wereld. Aarde draait rond de zon in één jaar en rond zichzelf in één dag. Had epicycli nodig om banen van de planten te verklaren. copernicaanse revolutie

Mercator

Renaissance Zorgde voor accurate wereldkaarten.

Mayer

Replicatie Hooke: Gebruikte meerdere stimuli om visuele limiet te determineren, was de eerste die psychologie beschreef met een wiskundige wet.

Prinz deed ook een replicatiepoging. Resultaten?

Replicatie ratio van kankeronderzoek 25%

Frankrijk belangrijke namen

Ribot, Comte, Charcot, Binet

Wundt

Richtte een labo op in Leizpig en daar ontstond de fysiologische psychologie met 3 methodes (de experimentele methode; introspectie en de historische methode). Had een kleine nalatenschap. Start zijn tijdschrift 'Philosophische Studien'

Mecenaat

Rijke mensen die betaalden om te denken & nieuwe dingen te ontwerpen

Jacobs

Schot, deed ontdekkingen over verschillen in het korte-termijngeheugen en het lange-termijngeheugen. KTG ivm intelligentie

Thomas Reid

Schot, ging niet akkoord met Berkeley en Hume. Hij zei dat met gezond verstand perceptie de directe interactie tussen persoon en realiteit is. Perceptie is geen afzonderlijke vorm van kennis die juist of fout kan zijn.

Stout

Schot, publiceerde Manual of Psychology , dat een standaard handboek voor generaties van psychologiestudenten werd in de UK

Bain

Schreef een handboek met ongeveer dezelfde organisatie van de dagelijks gebruikte handboeken. Benadrukte de groeiende impact van biologie en medisch onderzoek. richtte het tijdschrift 'Mind' op.

Herbart

Schreef een handboek psychologie over het onderscheid tussen rationele en empirische psychologie en het streven naar wiskundige wetten.

Francis Bacon

Schreef het boek Novum Organum. Zag systematisch observeren en experimenten als link tussen redeneren en perceptie. Sprak van experimenta fructifera en experimenta lucifera. Had 2 manieren voor onderzoek te doen: experimental history en experimentum crusis.

Upham

Schreef het handboek Intellectuel/Mental Philosophy over verwerkingsprocessen en hoe ze gedrag beïnvloeden, waarin hij zei dat psychologie een wetenschap is.

Wat is publicatie bias?

Significante resultaten krijgen selectief voorrang

Herman von Helmholtz

Snelheid in de zenuwbanen is 100 km/u, experiment met kikker.

Gespletenheid binnen de psychologie

Spanning tussen de natuurwetenschappelijke en geesteswetenschappelijk benadering van de psychologie al aanwezig sinds begin - te zien in handboeken - belangrijkste psychologen (pragmatisch criterium: wie heeft een grote invloed gehad op de ideeën binnen de psychologie?) - Uitloper van 2 culturen => klassieke studies: bijvoorbeeld geschiedenis => natuurwetenschappen: wetenschappelijke methode proberen gebruiken om dingen te verklaren - psychologie gefaald als brug tussen humanistische en wetenschappelijke methode = eerder pal op de kloof - wetenschapsgeschiedenis beter alternatief? => Sarton zei dat het enige vak die de 2 gebieden kan overstijgen de wetenschapsgeschiedenis is: de geschiedenis van de wetenschap

Henry Wilde

Sponsorde een readership voor Oxford, maar verbad experimentele psychologie.

Leibniz

Sprak over monaden, energieblokken als bouwstenen voor organismen.

Erik Erikson

Sprak van 8 levensfasen waarbij elke een crisis heeft die je moet oplossen om een bekwaam leven te leiden

Welk voorbeeld van fraude werd er besproken in het boek?

Stapel die beschuldigd werd voor fraude. Hij gaf toe en er werden 58 papers ingetrokken. Ook werden er commissies opgericht om fraude te onderzoeken.

Fisher

Statistiek doet ons begrijpen hoe we studies moeten opzetten. Deed het Rothamsted Station experiment en introduceerde zo de 'controleconditie'

Newton

Stelde hypothese dat als men kanonbal van een berg met genoeg kracht afvuurt, valt hij niet snel genoeg om de grond te raken. Beschreef zo de zwaartekracht. Wanneer er geen frictie van lucht zou zijn, zou het een beweging ad infinitum zijn. Schreef het boek Principa Mathematica. En hij formuleerde zo drie wiskundige wetten.

Gevolgen voor de opleiding

Sterke studie van de wetenschappelijke methode

Psychologie

Studie menselijke ziel

Ontologie

Studie universum

Theologie

Studie van de goden

McKay en Coltheart

Stuurden betekenisloze artikels naar tijdschriften om aan te tonen dat het postmodernisme niet aan kwaliteitscontrole deed.

Probleem van symbol grounding

Symbolen moeten naar een realiteit buiten de informatie verwijzen om te komen tot begrip en overleving

Waarom revolutie in Europa 17de eeuw?

Taleb: toevalligheid (black swan) die niet te verklaren (voorspellen) valt

Ideeën tijdens de wetenschappelijke revolutie (Newton)

Tamelijk onduidelijk wat wetenschappelijke methode nu precies was, maakte evolutie door tijdens zijn leven: - in het begin: vooral deductief redeneren (wetten fysica) - op einde: belang van observatie, inductief redeneren en verificatie (kleurexperimenten) - Beste samenvatting: Grotendeels zelfde opvatting als Aristoteles, maar de axioma's zijn gebaseerd op observatie, experimentator en inductief redeneren, niet op demonstraties die zelfevident zijn

Waar werd het Arabisch rijk uitgebouwd?

Ten Oosten en ten Zuiden van het Byzantijnse rijk (met inbegrip van spanje)

Mentale chronometrie

Tijd meten die mensen nodig hebben om taken uit te voeren en af te leiden welke processen daaruit voortvloeien

Wat zijn mega tijdschriften? Wat zijn voordelen aan deze tijdschriften? (3)

Tijdschriften waar de auteurs betalen en lezers vrije toegang hebben. - rejection rate ligt lager - nul-resultaten krijgen ook forum -file drawer probleem en selectieve publicaties opgelost

Ideeën 17-19de eeuw

Toenemend belang probabiliteit (kans) - Niet 100% zeker of uitspraken waar zijn, want inductief redeneren is achterwaarts redeneren , van data naar theorie

Lewis

Toonde aan dat de data van Gould meer vertekend was dan die van Morton.

Tot wat beperkten neurologen zich?

Tot de anatomie en fysiologie van de hersenen

Wat moet uiteindelijke doel zijn?

Tot wiskundige wetten te komen van de menselijke geest

Observatie en redeneren volgens Aristoteles

Twee losstaande manieren om kennis te verzamelen

Waaruit komen axioma's volgens Wolff

Uit fundamentele wetenschappen: fysica en metafysica, moet verfijnd worden door voortdurende interactie met observatie (Bacon)

Gilden

Universiteiten

William James

Vader van de psychologie in Amerika, arts & filosoof: - gaf cursus psychologie te Harvard - geloofde in introspectie en minder in experimenten - beïnvloed door evolutietheorie (geest en overtuigingen geschapen door survival of the fittest) - functies van het bewustzijn (functionalisme) (inspiratie biologie idp filosofie)

Type van werk en de manier waarop mensen interacteerden op het werk is sterk veranderd in de 20ste eeuw

Van primaire sector (landbouw) naar quartaire sector (collectief gefinancierde dienstverlening)

Getallen oude Grieken

Vanaf 5 een nieuw symbool, daarna 4 bijtellen en opnieuw een nieuw symbool

Karel de Grote

Verbeterde het onderwijs door het oprichten van scholen en universiteiten met onafhankelijke leerkrachten (magisters) georganiseerd in gilden.

Huygens

Verdedigde het inductief redeneren, we kunnen veel zeker zijn met convergente observaties.

Nieuwe wetenschappelijke methode

Vereist voortdurende interactie tussen observatie en redeneren

Max Weber

Verklaarde dat de protestantse landen hun bloei te danken hadden aan de economische groei. Maakt onderscheid tussen katholieke en protestantse scholen.

Shorter

Verklaarde dat de verschillen in stoornissen sinds de 19e eeuw eigenlijk dezelfde problemen zijn, maar anders geuit.

Charles Darwin

Verzamelde planten en dieren op zijn reis met de beagle, schreef het boek The Origin of Species.

Structuralisme (Titchener)

Via introspectie proberen de kernelementen (= structuur) van gedachten, gevoelens en percepties te vatten en hoe die zicht met elkaar associëren

Weber

Voerde de termen tweepuntsdrempel en Weberfractie in.

Libet

Voerde een experiment uit waaruit hij concludeerde dat er voor het uitvoeren van acties al onbewuste activiteit in de hersenen is. Daarom stellen we ons vragen over 'de vrije wil'

wundt werkte voor...

Von Helmholtz als assistent en docent. Hier begon hij zich te identificeren als wetenschappelijk psycholoog

Boring

Vond dat er teveel belang gehecht werd aan het structuralisme, hij zag de geschiedschrijving volgens een Hegeliaanse benadering, sprak van these, antithese en synthese.

Kroatische dichter

Voor de 1ste keer het woord psychologie gebruikt in 1500

Martin Luther

Vormde de Protestantse Reformatie met Nederland, Zwitserland, Scandinavië, Duitsland en onafhankelijk Verenigd Koninkrijk.

Antipsychiatrie

Vragen over hoe patiënten behandeld worden in asielen: - lobotomie - elektrische shocks - andere behandelingen die de integriteit van de patiënt ondergraafden

Ding an sich (Kant)

We hebben inderdaad geen directe kennis van de werkelijkheid maar er moet wel een soort continuïteit zijn van buiten.

Fechner

Weberfractie wijst op logaritmisch verband tussen gewicht en gevoel. Psychofysica ontstond bij hem. experimentele methode van Wundt

Wiener Kreis (logisch positivisme)

Weense kring, groep wetenschappers en filosofen die bijeenkwam om over wetenschappen te filosoferen

McDougall

Werkte in labo gesponsord door Wilde in Oxford, maar deed toch experimenten.

Simon

Werkte samen met Binet aan het intelligentie-onderzoek. Testte intelligentie adhv simpele vragen.

Opsplitsing Romeinse rijk

Westelijk Rijk (Rome) en een Oostelijk Rijk (Byzantium/Istambul)

Stereotiep beeld van psycholoog beantwoord niet aan stereotiep beeld van wetenschapper

Wetenschap is: - voor mannen - moeilijk - saai (niet creatief) en eentonig - afhankelijk van geluk - nooit fout (lineaire toename van kennis) wetenschapper is: - ouder rare man - alleen geïnteresseerd in het doen van metingen (labo)

Wie gaf eerst onderzoeken uit en wie nu? Wat is hier een probleem?

Wetenschappers stonden zelf in voor publicaties, dit nam veel tijd in. Later namen tijdschriften (commerciële uitgevers) dit over tegen betaling. De onderzoekers zelf kregen echter geen gratis toegang tot deze tijdschriften.

20ste eeuw

Wetenschapsfilosofie - kunnen we de essentie van de wetenschappelijke methode vangen en die doorgeven aan nieuwe gebieden → kunnen we zeggen van: de wetenschappelijke manier is deze manier, als je die manier volgt, dan zul je min of meer tot ware/zekere kennis komen - Waarom is de wetenschap zo succesvol? - kunnen we demarcatiecriteria voor de wetenschap vinden (de begrenzing van iets neerzetten) die overal en altijd gelden? (inzicht in de 19de eeuw dat Euclidische geometrie niet de enige mogelijke geometrie is)

Wittgenstein

Wiener Kreis. Beschrijft de werkelijkheid via de taal.

Zen en Lane

Wilden ervoor zorgen dat patiënten na een behandeling terug in de maatschappij konden.

Belangrijke namen Amerika

William James Titchener waren allemaal voor introspectie

Wat benadert ideale wereld het best volgens Plato?

Wiskunde (permanente kennis afgeleid uit axioma's)

Ideaal van wetenschap

Wiskundige wetten die Gods machine beschrijven

Duitsland belangrijke namen psychologie als academische discipline

Wundt 19e eeuw-20e eeuw

Uitspraak over psychiatrie

Ze geneest geen patiënten maar houdt ze weg uit de maatschappij en wil ze controleren

Wat probeerde de declaration on research assesment?

Ze probeerden alternatieve evaluatievormen te zoeken om de journal impact kwijt te geraken.

Ziel volgens Plato

Ziel komt van de ideale wereld en heeft er kennis over, om tot die kennis te komen moeten we in onze ziel kijken, nadenken en redeneren

Ziel en lichaam volgens Plato

Zijn 2 verschillende dingen. Ziel = deel van de kosmos, als we geboren worden scheurt een deel van de kosmos en gaat die als ziel in ons lichaam en als de persoon sterft gaat de ziel terug naar de kosmos

stochastische processen

Zit ruis op, telkens iets anders (toeval)

Descartes

Zocht een filosofie die Kerk doet verzoenen met natuurfilosofie. Dat was dualisme. Ziel kan niet bestudeerd worden door natuurwetenschappen. -deductief redeneren -epistemologie ik denk dus ik ben

Kant

Zocht naar oplossing voor het idealismeprobleem

Rationele psychologie

Zoekt naar de axioma's en de eruitvolgende kennis op basis van deductieve logica (demonstraties)

Philippe Pinel

Zorgde er tijdens de Franse Revolutie voor dat de asielen waar mensen met mentale stoornissen zaten humaner werden en meer als gezondheidsinstellingen werden gezien.

Britse dominee

a discourse upon psychology = a discourse upon nothing -> ging over godsdienst en religie en niet over psychologie

3 grote ontwikkelingen na WOII versterkte de status van klinische psychologie

a) antipsychiatrie b) de wetenschappelijke invloed c) de beschikbare medicijnen

embodied cognition hangt af van:

a) fysiologie van het lichaam (bewegen) b) evolutie c) hulp van praktische activiteiten tijdens het redeneren d) oog voor de socio-culturele context (denken bepaald door hoe andere ons het geleerd hebben en met ons omgaan)

drie gebruikte gestandaardiseerde tests die het meest gebruikt worden

a) intelligentietesten b) vaardigheidstesten c) persoonlijkheidstesten

3 soorten die aan onderzoek konden doen

a) rijke gentlemen, m.a.w. je kon enkel studeren als je katholiek en een man was want dan had je eigen middelen om het onderzoek te financieren b) verenigingen (Societies) en kleine centra (mecenaat) vb.: Royal society c) auteurs van boeken en artikels (op deze manier geld binnenhalen)

Sterk beïnvloedt door het positivisme

a) wetenschap gaat van feiten naar kennis op basis van observatie (i.p.v. van opinies), inductief redeneren en verificatie - deze 3 vormen de kern v/h behaviorisme - poging om psychologie nog wetenschappelijker te maken b) geen variabelen die niet geobserveerd kunnen worden gebruiken - geleid tot een operationele definitie: variabelen kunnen definiëren aan de hand van getallen c) theorieën zijn beschrijvingen van geobserveerde feiten (wiskundige wetten)

Copernicus

aarde is niet het centrum van het heelal

Rationalisme

alleen menselijk verstand leidt tot kennis. kennis zit in de ziel. kennis komt van de kosmos en om kennis te verkrijgen moet je in de ziel kijken.

Informatie redder vrije wil?

als informatie aparte realiteit is van de hersenen, dan is informatie niet onderworpen aan genen, zelfs als mensen dat zijn

Thomas Reid

argumenteerde dat het tijd was om terug te gaan naar wat hij noemde "common sense", m.a.w. het gezond verstand gebruiken

Wat is APC?

artical processing charges

Schopenhauer, Nietzsche en Freud

associeerden onbewuste met seksuele en destructieve verlangens

Ptolomaeus

astronomie

Mayo

bedrijfspsycholoog die onderzoek deed naar het belang van menselijke relaties op het werk

Illusoire correlatie

betekenis overeenkomst/gelijkenis interpreteren als het gevolg van een zelfde dispositie

Eysenck's studie zette aan tot meer onderzoek

betere resultaten gevonden dan Eysenck → kwam o.a. door het gebruik van protocollen: bepaalde behandeling voor een bepaalde stoornis vast gebruikt

Dierlijke ziel

beweging, perceptie, geheugen

neurologische evidentie

bewustzijn is het beschikbaar maken van informatie aan het volledige brein

kracht en limiet van metaforen

bieden hypothesen voor onderzoek - limiet => zijn nooit helemaal van toepassing => kunnen de zoektocht in een verkeerde richting opsturen

Vesalius

breide studie van anatomie uit

Linnaeus

classificatie van dieren en planten (Aristoteles had dit ook al gedaan) vb.: apen lijken meer op mensen dan kippen enzovoort

Waarheid idealisme

coherentie met de rest van de kennis in de groep, m.a.w. wanneer mensen het eens zijn

Spearman, Pearson

correlatiecoëfficiënt Spearman kreeg leerstoel

Experimentum crucis

cruciale experimenten waarbij twee tegenstrijdige zaken worden samen gebracht, het cruciale experiment werd geïntroduceerd door Hooke, m.a.w. een experiment dat kon bepalen of een bepaalde hypothese of theorie beter was dan de alternatieven

Van wat werd Freud overtuigd?

dat hysteriesymptomen teruggingen op onbewuste seksuele ervaringen of fantasieën uit de kindertijd

Wat sloot zich later bij de scholen aan?

de Stoa en Epicuristen

Wat richtte Plato op om les te geven?

de academie

Perceptie

de directe interactie tussen persoon en realiteit (is geen afzonderlijke vorm van kennis die juist of verkeerd zijn) vb.: Aristoteles zijn kijk op perceptie als een simpele opname van de wereld zoals die is

embolied cognition

de fundering van de symbolen die we gebruiken is gebaseerd op de interacties tussen ons lichaam en de wereld, m.a.w. kennis bestaat niet alleen uit symbolen, maar ook uit specifieke interacties van ons lichaam met de omgeving, zonder deze interacties heb je niet de volledig informatie, hangt af van:

Waarheid realisme

de mate van correspondentie tussen kennis en de wereld buiten ons

Introspectie

de observatie door de geest van zijn eigen activiteit m.a.w. nadenken over jezelf

Psychofysica

de tak binnen de psychologie die de gevoeligheid van de zintuigen bestudeert

Hooke

deed onderzoek naar de limieten van observatie (visuele limiet) -Experimentum crucis geïntroduceerd door Hooke

Rationele ziel

denken over het universum en een deugdzaam leven leiden, zit vooral in hart

Thorndike

dierenonderzoek is interessant begin leerpsychologie

Kant over onbewustzijn

dunkele vorstellungen

Syllogismen

een argument dat bestaat uit drie proposities: 1. een grote aanname (alle mannen zijn sterfelijk) 2. een kleinere aanname (Aristoteles is een man) 3. een conclusie (Aristoteles is sterfelijk)

Wat is big data

een collectie van gebruik van grote datasets voor secundaire analyse

Wat is een voodoo correlatie?

een correlatie die niet klopt

Witmer

eerste centrum voor klinische psychologie.

Jezuïeten scholen

elite scholen met zogezegde betere kennis dan op wetenschappelijke scholen

Introspectie

experimentelle selbstbeobachtung i.p.v. innere wahrnehmung en introspectie moest wel experimenteel gecontroleerd worden, zeer verschillend van sofa science--> proefpersonen moesten vertellen wat er in hun hoofd omging in een specifieke situatie.

Metafysisch

filosofische overtuigingen domineren de cultuur (geloof in God verliezen)

Katholieke scholen (Weber)

focus op humanisme (Latijns, Grieks, talen en wiskunde)

Protestantse scholen (Weber)

focus op wetenschap, techniek en handel

Functionalisme

gaat ervanuit dat wij mensen eigenlijk computers zijn, een Turing machine.

Oxford (Watts)

geldsom werd gebruikt voor een nieuw legaat in 1935 en dit was het begin van de department of experimental psychology in Oxford

Archimendes

geometrie en fysica

Hegliaanse benadering

geschiedenis benaderen als een opeenvolging van 3 stadia: a) these: iets wordt geloofd vb.: structuralisme b)antithese : datgene wordt in twijfel getrokken vb.: functionalisme c) synthese: samenvatting vb.: allebei van belang

Oxford (Titchener)

ging weg naar Cornell oxford blij dat ze geen psychologielabo moesten oprichten.

Theocratisch

goden en geesten domineren de cultuur, hierin vond er een transitie plaats van animisme naar polytheïsme naar uiteindelijk monotheïsme

Bidlung

goede burger, burgerschap

Sint-Augustinus

had de belangrijkste visies van de kerk: Kennis komt door God en wordt door hem geopenbaard aan de mensen die het waard zijn.

Leg uit: publish or perish

het aantal publicaties bepaalt he academische carrière.

Metafysica

het bestuderen van het niet-zintuiglijk waarneembare

Voor wat dient het center for open science?

het dient voor meer opgenheid, integriteit en reproduceerbaarheid. Het is beschikbaar voor alle groepsleden van een onderzoek en voor derden

Gestaltpsychologie

het geheel is meer dan de som der delen tegen het structuralisme.

Situatie is zeer specifiek

het is niet of er een handeling gesteld wordt, maar wanneer actie geïnitieerd

Wat laat Bayesiaanse statistiek toe?

het laat toe om uitspraken te doen over de waarschijnlijkheid van de nulhypothese en de alternatieve hypothese

Wat richtte Aristoteles op om les te geven?

het lyceum

Industriële revolutie

het nieuwe denken begon het alledaagse leven te beïnvloeden door de technologische veranderingen

Burke

hij was tegen de breuk van 'traditie' want was bang dat dat ook de breuk van de maatschappij zou betekenen. Maatschappijen zijn langzaam gegroeid en de bestaande is de best mogelijke

Rothamsted station

hun doel was om manieren te vinden die de akkerbouw verbeterde, maar dit liep niet zo vlot omdat hun data zeer chaotisch waren door allerlei veranderingen in vb. het weer, het verschil in grond van de velden, verschillende technieken, ... vandaar riepen ze de hulp in van Fisher die helderheid schepte door de manier van onderzoeken te veranderen

Immanuel Kant

idealisme: We hebben geen directe kennis van de werkelijkheid (= Ding an Sich). Er moet soort continue buitenwereld zijn, ookal kunnen we die niet rechtstreeks percipiëren. Ziet psychologie niet als wetenschap, maar als geschiedkundige benadering van de natuur. Ziet het onbewuste als duistere representaties, Dunkele Vorstellung.

David Hume

idealisme: mensen kunnen geen oorzaken en gevolgen rechtstreeks observeren, ze moeten ze afleiden uit het samen voorkomen in tijd en ruimte.

Foucault

individualisering een gevolg v/e verhoogde controle door de staat, aangezien de samenleving meer en meer informatie over hun individuen kon verzamelen, die steeds terug werd gerapporteerd naar de inwoners, deze verzameling van informatie gaf mensen het gevoel van onderscheiding van anderen

Losse letters Gutenberg

individuele metalen letters die in een matrix geplaats werden en gebruikt konden worden voor andere teksten

Spearman

introduceerde betrouwbaarheid (vond ook correlatiecoëfficiënt uit met Pearson)

Elektrische shocks

is effectief voor behandeling van depressie, maar voor een lange tijd werd het op heel veel patiënten toegepast met andere symptomen

gevaar bij Freud

je hebt twee zaken nodig: a) datgene wat geïnterpreteerd moet worden b) degene die interpreteert → veel afhankelijk van degene die interpreteert

Informatie in een computer is tot op zekere hoogte onafhankelijk van de computer

kan gemakkelijk op een volledig andere computer gekopieerd worden (Turing principe)

Pseudowetenschap als alternatief

kennis dat zich voordoet als wetenschappelijk maar dat de wetenschappelijke methode schendt op verschillende gebieden: - vage, overdreven en ontastbare beweringen - gebruik van verklaring achteraf - status van kennis is afhankelijk van status auteur - anekdotische kennis ipv. systematisch verzamelde kennis - confirmatie ipv falsificatie - gebrek aan openheid en replicatie door anderen - critici moeten bewijs leveren, niet diegenen die de kennis opgesteld hebben - aanhouden van kennis die aantoonbaar fout is - gebruik van misleidende taal - geen connectie met andere wetenschappen

Waarom is ritme en rijm niet meer zo belangrijk?

kennis hoeft niet letterlijk meer onthouden te worden en dit maakt het mogelijk om tegenstrijdigheden te zien

Blokdruk

kerven van letters in houtblokjes

epicycli

kleine cycli gemaakt door dwalende sterren naast hun hoofdbaan rond de aarde

Dawes

klinische psychologen hebben de neiging om na hun afstuderen alles te vergeten wat ze hebben geleerd en om terug te keren naar 'klinische intuïtie', dat vaak niet beter is dan dat van ongeschoolde mensen.

Delboeuf

kritiek op Charcot: patiënten voerden door hypnose enkel uit wat hen gesuggereerd werd.

psychologie is

kruising van filosofie en fysiologie

Qualia

kwaliteiten van bewuste gedachten die de gedachten een rijke en levendige betekenis geven, geaard in interacties met de wereld

Behandeling mentale stoornissen

lange tijd uitsluitend informele verzorging door gezin en familie, goed maar zeer sterk verschillende tussen families

Tabula rasa

leeg blad waarop ervaringen sporen achterlaten en associaties maken met reeds aanwezige sporen (relatief volgens Locke)

Invloed Boring

leerling van Tichener - Structuralisme te veel belang - Geschiedschrijving over Hegliaanse benadering

Scholatische methode

lezen om vanbuiten te leren

Pictogrammen worden gebruikt bij ... geschrift

logografisch

Sociologie

maatschappij is een gevecht tussen groepen en macht, om een nieuwe groep op te richten, moet je: 1. iets nieuws te bieden hebben dat bestaande groepen interesseert 2. Allianties aangaan met de bestaande, machtige groepen 3. De bestaande groepen niet de indruk geven dat je aan hun macht zal knagen

Hoe komt het dat er plots veel meer publicaties waren?

meer onderzoekers en de carrière van onderzoekers werd bepaald door aantal publicaties

Euclides

meetkunde/geometrie

Deductief redeneren

men start met een aanname waaruit nieuwe conclusies worden afgeleid als de logica dit toelaat, de conclusies in deductief redeneren zijn juist als de correcte logica regels gevolgd zijn

Inductief redeneren (Bacon)

men start met een observatie en probeert hieruit algemeen geldende wetten af te leiden door de convergentie van verschillende observaties -opteerde interactie rss perceptie en redeneren

Hermeneutisch alternatief

mens begrijpen in historische en culturele context in plaats van menselijk gedrag proberen te verklaren en voorspellen (beantwoordt alleen de vraag 'hoe werkt het', niet wat is mens-zijn)

psychometria (Wolff)

menselijk functioneren in ongeveer 10 wiskundige formules vatten.

Belangrijke rol psychologen in verzorgingsstaat

mensen ontwikkelden groeiend bewustzijn van hun individualiteit, deze grotere focus op zichzelf verhoogde de kans dat mensen willen praten met een professional over hun functioneren

In welke vorm van stoornissen waren neurologen geïnteresseerd

mildere vormen, aan ernstige vormen was er niets meer te doen, vb.: nervositeit, hysterie en neurasthenie

Cambridge (Mayers)

min of meer mislukte 3de poging, vetrok na WOI (toegepaste psychologie). Schelshock

dark ages

naam ontstaan in Renaissance om te verwijzen naar het gebrek van onafhankelijkheid en wetenschappelijk denken

Bewijst p < 0,5 iets ?

neen

Kan geschiedenis door een psycholoog gegeven worden?

neen: een psycholoog behoort altijd tot een bepaalde stroming vb.: mainstream vs. kritisch

Introspectie volgens Ribot

niet volledig waardeloos: - geest kan meer dan 1 inhoud tegelijk aan - kan op herinneringen gebaseerd zijn - als introspectie geen valide informatie oplevert, wat zijn dan de menselijke functies? - Introspectie kan gecombineerd worden met experimenten (empirische observatie en verificatie)

Receptenkennis

niet weten hoe het in elkaar zit, maar wel hoe het werkt = vaak ook illusie, we denken dingen beter te begrijpen dan dat we werkelijk doen

Copernicaanse revolutie

nieuwe revolutie waarbij geest belangrijk

Kritische psychologie

nieuwste bijdrage hermeneutische psychologie - In psychologie is idealisme belangrijker dan realisme - als idealisme belangrijker is, dan is wetenschap een sociale constructie (geen vaste waarheden die ontdekt kunnen/moeten worden) - psychologen moeten zich daarvan bewust zijn en hebben morele verantwoordelijkheid want hun uitspraken hebben invloed op het leven van mensen investeert sterk in kwalitatieve onderzoeksmethoden als alternatief voor kwantitatieve onderzoeksmethoden - complementair: hebben allebei hun sterktes en zwaktes - wederzijds uitsluitend: gaat vaak terug op het onderliggende beeld van bestaat er zoiets als een objectieve realiteit die je moet proberen te begrijpen, die je moet proberen te bestuderen

Social management

nood aan management en controle van deviante individuen door officiële sociale diensten.

Wetenschapsoorlog

notie gebruikt door de postmodernisten om te verwijzen naar de aanvallen op de speciale status van wetenschap en hun ontmaskering van wetenschappelijke kennis als een sociale constructie - wetenschappers hebben veel macht omdat ze sterke allianties met andere machtsvolle groepen hebben - oorsprong van fake news?

Wat is het file drawer probleem?

nul-resultaten die niet worden gerapporteerd. (gefaalde replicatie)

elementair begrijpen (dilthey)

om eenvoudige levensproblemen op te lossen (iedereen heeft dit min of meer)

Diagnotische tests voor ziektes

om te kijken of alles in orde is & om uit te maken welke ziekte mensen hadden bv.: uroscopie in Byzantium (naar kleur van urine kijken)

Freud over bewustzijn

onbewuste als kern van menselijke bestaan geformuleerd → associeerden het onbewuste met seksuele en destructieve verlangens → de studie van onbewuste processen ging nog verder tot ontdekt werd dat functies gecontroleerd worden door het ruggenmerg en niet door de cerebrale hemisferen, hierdoor stond het bewuste steeds minder centraal

Subitisatie

onderscheid maken tussen 1, 2 of 3 zonder te tellen (getallen voorstellen door streepjes tot 3/4)

Experimental history

onderzoek en verfijning van de axioma's op basis van experimenten

Binet en Simon

onderzoek naar intelligentie. introduceerden validiteit)

Elf

one left

Mercator

ontwikkeling v/e betere methode voor wereldkaarten

Wat tonen gedachtenexperimenten aan?

onze bewuste kennis is rijker, dan wat wordt doorgegeven in een Turing machine

Wat nam er terug de controle van de commerciële uitgevers.

open acces journals

Snow

opmerken twee culturen die strijden om macht en weinig met elkaar spreken: 1) wetenschappen 2) humanisme/traditionele cultuurstudies = twee aparte werelden (letteren vs. wetenschappen) die strijden om macht

Fechner

opvolger en collega van Weber in Leipzig - de Weber-fractie wijst op een logaritmisch verband tussen gewicht en gevoel - is een wet zoals die van Newton - start nieuw gebied: psychofysica

tijdschrift Wundt

philosophische studien

Renaissance

poging om klassieke Griekse en Latijnse culturen te hersellen (van 14de-17de eeuw)

wie had cursus psychologie nodig?

priesters, dominee, filosoof en opvoedkunde

Boek William James

principles of psychology (2-delig boek) overzicht van alles wat is geweten over de psychologie

Geesteswetenschappen (Dilthey)

proberen het menselijke functioneren van een individuele persoon binnen bepaalde context te begrijpen - zoals een historicus feiten uit het verleden probeert te begrijpen

Natuurwetenschappen (Dilthey)

proberen tot algemeen geldende wetten te komen op basis van experimenten om fenomenen in de natuur te verklaren

Wat is anders dan de andere vier "scholen"?

psychoanalyse, geesteswetenschappen vs. natuurwetenschappen (Cf. de 2 culturen)

Grote invloed van comte

psychologie behoorde volgens hem tot de metafysica. Psychologie is dus GEEN wetenschappen. -moet aan sociologie doen

boek Wundt

psychologie werd gedefinieerd als de studie van de manier waarop personen naar zichzelf kijken o.b.v. interne fysieke veranderingen

Wat is dubbel dipping probleem?

publicatie industrie maakt veel meer winst door lidgeld + APC

Stout

publiceerde verschillende edities van de Manual Of Psychology, dat een standaard handboek voor generaties van psychologiestudenten werd in de UK vooral filosoof, pas later ook experimentele psychologie in Manual

Wat is secundaire data analyse

re analyse van bestaande data, om de nieuwe onderzoeksvragen te adresseren

Verlichting

rede en wetenschap als basis maatschappij m.a.w. wetenschap moet motor worden, leverde een bijdrage tot de revoluties in de VS en Frankrijk

James Sully

richtte Britse psychologische samenleving op (bijeekomsten) lid worden Galton weigerde Myers probeerde het criteria minder streng te maken

Edward Williams

richtte psychologische samenleving in de UK(bijeenkomsten) op die gingen over krachten en deugden uitzonderlijke fenomenen spiritualisme

Geschiedschrijving

samenvattingen van samenvattingen: historici baseren zich vaak op boeken dat samenvattingen zijn van de geschiedenis, ze baseren zich op de interpretaties gemaakt door andere schrijvers, dit kan tot fouten leiden, we kunnen nooit de hele geschiedenis volledig weten

Wetenschappelijke carrière

selectie o.b.v. persoonlijke verdienste i.p.v. familie

Vanopaermel deed onderzoek naar hoeveel onderzoekers bereid zijn hun ruwe data te delen. Hoeveel?

slechts 38%

Bowbly

sprak over geborgenheid en scheidingsangst

Jung

sprak van collectief onbewuste (archetypes)

Woodworth

stelde een data sheet op om gevoeligheid voor shellshock te meten

Historische methode

studie v/d menselijke geest door de gebruiken van volksgemeenschappen met elkaar vergelijken (m.a.w. de sociale functies vergelijken), menselijke ontwikkeling = evolutie binnen een gemeenschap

Wetenschap

studie van de axioma's en de demonstraties die de theoretische kennis vormden

Romanticisme

tegenreactie op het mechanistische wereldbeeld en de Verlichting, zag de wereld als een organisme i.p.v. een machine

pseudogeschiedenis van de wetenschap

tekst dat lijkt op geschiedenis van wetenschap, maar dat systematische fouten bevat door een behoefte om het onderzoek als meer indrukwekkend en belangrijk te beschrijven dan het was in werkelijkheid

Onbewust plagiarisme

term gebruikt door Bornstein om aan te geven hoe de wetenschappelijke en de hermeneutische benadering in de psychologie elkaar beïnvloeden zonder er bewust van te zijn.

alexander bain

tijdschrift Mind Op

hypnose

toestand gelijkend op slaap teweeg gebracht door suggestie

twaalf

two left

Experimenta fructífera (Bacon)

uitproberen van verschillende mogelijkheden zoals bij de bouw van een machine (beter maken van iets)

Valse beweringen over objectiviteit en universele validiteit

uitspraken psychologie onderzoekers worden sterk beïnvloed door maatschappelijke context: - veranderende waarden rond seksualiteit - veranderende waarden rond belang individu vs. groep - Beïnvloed door (linkse) politieke overtuigingen replicatiecrisis: -vooral binnen sociale psychologie: groot aantal van de bevindingen kunnen niet gerepliceerd worden Waarheid is een sociale constructie die men aan anderen probeert op te leggen (constructivisme)

p-hack 1: 'outliers' laten vallen leg uit

vaak laat men outliers vallen omdat ze ruis veroorzaken, dit moet voor de analyse gebeuren en de kandidaten moeten vervangen worden. Als dit na de analyse gebeurt dan zal de valse detectie naar correlatie stijgen.

Citaat Ward

vandaag is de maatschappij volledig doordrongen door psychologische kennis, als je kijkt naar tv-shows, als je kijkt naar dingen in fabrieken, naar workshops in scholen, dan gaat het bijna altijd over psychologie

Overtuiging logisch positivisme dat je objectief kunt observeren en verifiëren is dus verkeerd

verificatie en observatie zal altijd beïnvloedt worden door de interpretatie die je maakt & zeker bij complexe problemen is de interpretatie die je kunt geven aan hetgeen je observeert even belangrijk

Positivistisch

verklaringen gebaseerd op wetenschappelijke inzichten

Realisme

veronderstelling dat menselijke kennis de eigenschappen van een onafhankelijke buitenwereld probeert te doorgronden m.a.w. de eigenschappen van de realiteit begrijpen vanuit de assumpties dat er een realiteit buiten ons is die onafhankelijk van ons kan bestaan

idealisme

veronderstelling dat menselijke kennis een constructie is van de hersenen en niet noodzakelijk overeenstemt met een wereld buiten ons

Organum

verzameling teksten van Aristoteles over logica

Wat is het huis der wijsheid (Bagdad)

verzameling van alle kennis, onderzoeksinstituut

Groepering getallen

vijf = aantal vingers op een hand

Wat zijn de vijf eigenschappen van big data

volume, velocity(snel veranderende data), variety, value, veracity(correctheid van data)

Experimentele methode

voortbouwend op a) de "juiste waarneembare verschillen tussen twee stimuli" (Fechner: logaritmische schaal) b) de mentale chronometrie (Donders: snelheid van zenuwen, redeneren en denken) c) geheugentaken

empatisch begrijpen (dilthey)

waarbij men de ervaringen van iemand anders ook ervaart - Rogers: client-centred approach - Maslow: "mijn wetenschappelijk begrip is niet genoeg als therapeut, als vader, als leraar" → er is nog iets meer in het omgaan van mensen dan alleen proberen alles te verklaren

hermeneutisch begrijpen (dilthey)

waarbij men een persoon beter begrijpt dan de persoon zelf - Freud - Jung: collectieve onbewuste (delen ons onbewuste ook met anderen), introversie vs. extraversie - Adler: Wille zur Macht (Nietzsche): mensen willen macht verwerven en gaat vaak om een gevecht om macht - Erikson: 8 levensfasen - Bowbly: geborgenheid, scheidingsangst en gehechtheid - Egopsychologie: begrijpen van het ego, namelijk de persoon in de wereld die probeert te functioneren

Axioma's volgens Aristoteles

waarheden die we aanvoelen als vanzelfsprekend en die een duidelijke plaats hebben in ons beeld v/h universum

invloed van sociaal-politieke overtuigingen

waarom hebben we intelligentietests nodig? - Frankrijk: om kinderen die niet goed presteren, te kunnen helpen vanuit een verzorgingsstaat - USA: om de beste mensen voor een job te selecteren en zo de productie te optimaliseren

Revolutie (Kuhn)

wanneer er een paradigmashift plaatsvindt - nieuwe inzichten volgen elkaar snel op - vroegere anomalieën (feit dat niet verklaard kan worden) worden begrijpbaar

Citaat James

wat de maatschappij interesseert zijn toepassingen van de psychologie, ze zijn niet zozeer geïnteresseerd in al die theoretische minucuae, maar ze willen weten van 'wat kunnen we ermee?'

wat beslist het zelf?

wat we doen, het heeft beslissingsrecht over of we een bepaalde handeling wel of niet zullen doen

Leibniz over bewustzijn

we hebben teveel ervaringen om ons van alles bewust de zijn, de bouwstenen van het universum waren energieblokken en ziel geïnvesteerde deeltjes = "monaden"

Oxford (McDougall)

werd benoemd die toch experimenten deed ondanks de richtlijnen en na WOI ook vertrok naar de VS

Invloed verlichting op "asielen"

werden meer gezien als gezondheidsinstellingen

Nieuwe manier van kennis verzamelen (Op een andere manier beginnen denken)

wetenschappelijk denken (heeft de wereld veranderd)

Cummings en O'Donohue

wetenschappelijke taal domineerde heel weinig op conferenties van klinische praktijkbeoefenaars

Kwalificatietests

wie de best geschikte persoon is voor een bepaald iets vb.: koning Arthur en Excalibur zwaard uit rots trekken vb.: vechten tegen elkaar

scriptio continua

woorden aan elkaar schrijven zonder spaties, moest luidop gelezen worden om te begrijpen

Adler

zei dat mensen een minderwaardigheidscomplex hebben door hulpeloosheid als kind. In hun latere leven zullen ze streven naar perfectionisme

Maslow en Rogers

zeiden dat wetenschappelijke methode niet genoeg is. Er moet meer zijn (empathie)

Shorter over symptomen stoornissen

zelfde problemen, maar verschillen in hoe die geuit kunnen worden, we gedragen ons naar symptomen die sociaal/maatschappelijk aanvaard zijn

vegetatieve ziel

zorgt ervoor dat wezen zich kan voeden en voortplanten

Men kan de informatie op verschillende niveaus bestuderen

→ Marr: wou computerprogramma maken dat kon perciperen 1) computationeel niveau: hoe gebeuren de dingen in het algemeen (psychologie) vb.: wat is belangrijk bij perceptie (primaire schets) 2) algoritmisch niveau: hoe kunnen we zo iets bereiken? hoe je het concreet uitwerkt doet er niet toe, zolang je de doelstelling maar bereikt 3) implementatieniveau: hoe kunnen we het implimenteren, op een specifieke machine zetten? op welk specifiek systeem kunnen die algoritmes draaien? → psychologen houden zich mee bezig met computationele niveau en soms algoritmisch niveau (welke programma's zou je er voor moeten schrijven?)

Duitse romantici

→ de rede is maar het topje van de ijsberg, we worden bepaald door onze gevoelens waarvan we ons niet helemaal bewust zijn → het meest interessante deel is actief in het onderbewustzijn → men moet streven naar onbewuste artistieke productiviteit