teorie osobowości

29. Opisz założenia zintegrowanego modelu osobowości D. McAdamsa.

(A new Big Five) Indywidualne wzorce zachowań uwarunkowane biologicznie Cechy ogólne - dyspozycyjne (Rozumiane są jako najbardziej charakterystyczne i najczęściej uruchamiane wzorce myślenia, ) Charakterystyczne style adaptacyjne Narracja ulokowana w Sytuacyjnym i kulturowym kontekście Fundamentalne pytanie→ Co to znaczy poznać, zrozumieć osobę? Cechy dyspozycyjne są bazą, którą wypełniają charakterystyczne dla jednostki style adaptacyjne, a obecne w narracjach sposoby budowania tożsamości indywidualnej nadają sens życia osadzony w kontekście kulturowym.

75. Opisz strukturę osobowości w ujęciu C.G. Junga.

- Ego- świadoma psychika - Nieświadomość osobowa- doświadczenia wyparte, stłumione, zapomniane, zlekceważone. - Kompleks- ustrukturalizowana konstelacja uczuć, myśli, spostrzeżeń i wspomnień. - Kompleks pobudza lub hamuje świadome działania człowieka. Rozrastanie się kompleksu zaburza funkcjonowanie psychiczne. - Nieświadomość zbiorowa- struktura ta ma największą siłę i moc oddziaływania, w zaburzeniach dominuje nad całą psychiką. Składa się ze śladów pamięciowych przeszłych pokoleń.

49. Opisz rozumienie osobowości i jej podstawowych funkcji w modelu społeczno-poznawczym.

- Osobowość formuje się pod wpływem interakcji z innymi, społecznego uczenia się (wzmocnienia, modelowanie społeczne) - Funkcjonowanie osobowości polega na pobieraniu, przetwarzaniu informacji i ich integrowaniu oraz generowaniu przewidywań, tworzeniu programów działania - Osoba ujmowana jest jako całość, a nie poprzez jej elementarne procesy

51. Scharakteryzuj główne założenia modelu osobowości J. Rottera.

- Teoria oczekiwania i wartości (Człowiek aktywnie konstruuje rzeczywistość i Człowiek uczy się antycypować skutki własnych reakcji i działa zgodnie z tymi przewidywaniami) - Interpretacja i subiektywizm (indywidualne wybory są rezultatem interpretacji na poziomie poznawczym ludzie nie zawsze używają wszystkich swoich możliwości poznawczych, aby osiągnąć pożądane rezultaty ) - Potrzeby- cele (podstawą procesów interpretacji zdarzeń są cele i leżące u ich podstaw potrzeby)

71. Opisz rozumienie inteligencji społecznej w modelu N. Cantor.

- charakter celowy (ukierunkowana na cele), - pragmatyczny (przejawia się w rozwiązywaniu życiowych problemów), - kontekstowy (rozwija się i przejawia w określonym kontekście życia codziennego) - mądrość- zdolność do planowania życia, realizowania planów i dokonywania poznawczej i behawioralnej oceny aktywności. !! Inteligencja w ogóle, w tym społeczna, stanowi poznawczą bazę osobowości

34. Opisz stadia rozwoju osobowości w ujęciu klasycznej psychoanalizy.

- oralne - analne - faliczne - latencji - genitalne

54. Zdefiniuj rodzaje przystosowania w ujęciu Cattella.

- wewnętrzne dobroć mechanizmów wewnętrznych, dzięki którym możliwa jest adaptacja (wysoki poziom integracji osobowości, zdolność do rozwiązywania konfliktów wewnętrznych lub ich brak, odporność na stres itp.) - zewnętrzne oznacza adaptację do norm, wartości, poglądów, ról społecznych, zwyczajów. Dokonuje się poprzez uczenie się, wychowanie, socjalizację.

35. Opisz schemat prawidłowego rozwoju w ujęciu Margaret Mahler.

-faza autystyczna - faza symbiotyczna - faza separacyjno-indywidualistyczna - faza integracji reprezentacji Ja i obiektu - faza konsolidacji ego i superego

72. Opisz główne strategie realizacji zadań życiowych w ujęciu N. Cantor.

1. Obronny pesymizm 2. Strategie optymistyczne 3. Strategia samoograniczania 4. Wycofanie 5. Społeczny przymus

55. Opisz poziomy rozwoju osobowości w modelu dezintegracji pozytywnej K. Dąbrowskiego.

1.integracja pierwotna 2. dezintegracja jednopoziomowa 3.dezintegracja wielopoziomowa spontaniczna (impulsywna) 4.dezintegracja wielopoziomowa zorganizowana 5.Integracja wtórna

76. Opisz na czym polega działanie archetypów i scharakteryzuj funkcjonalne znaczenie Animy i Animusa.

Archetypy- strukturalne składniki Nieświadomosci zbiorowej - wrodzona dyspozycja do określonej reakcji na pewne typowe sytuacje. - Stanowią one uniwersalną formę pamięciową zawierającą znaczny ładunek emocjonalny. - Archetypy przejawiają się w formie symboli, które stanowią wytwór nieświadomości zbiorowej transformując energię psychiczną w obrazy (sny, fantazje, indywidualna mitologia). -

25. Opisz cztery potrzeby znaczenia w ujęciu R. Baumeistera.

Cele → (purpose), Wartości → (value), Skuteczność → (efficacy), KONTROLA Poczucie własnej wartości → ( self-worth).

37. Opisz znaczenie systemu wartościowania jako systemu znaczeń osobistych w ujęciu H. Hermansa.

Centralnym elementem narracji jest wydarzenie, które jest osadzone w czasie i miejscu oraz stanowi element pewnego ciągu zdarzeń. Historię życia tworzą wydarzenia oraz ich interpretacja- opowiadanie historii- narracja.

32. Opisz podstawowe założenia metapsychologiczne psychoanalizy.

DMT ZES

Scharakteryzuj proces formowania się tożsamości w ujęciu Marcii.

EKSPLORACJA I PODJECIE ZOBOWIĄZANIA 4 statusy - tożsamosc osiagnieta - moratoryjna - nadana - rozproszona

69. Opisz funkcje jaką zmienne związane z działaniem ukierunkowanym na cele pełnią wobec Ja.

Funkcje wobec „ja": - wyrażanie ja, - podnoszenie wartości ja, - wyjaśnianie i zrozumienie ja, - tworzenie nowego, przyszłego ja

74. Opisz główne charakterystyki systemu dążeń (R. Emmons)

Główne charakterystyki systemu dążeń - Orientacja na cele - Wymiar aktywność-reaktywność (Odzwierciedla różnice indywidualne w zakresie kierowania się motywacją wewnętrzną i zewnętrzną ) - Dążeniowość (czy cele są postrzegane jako stany do osiągnięcia (pozytywne) czy do unikania (negatywne) ) - Orientacja bezradności-mistrzostwa (czy cele są ukierunkowane na osobisty rozwój, czy na utrzymanie istniejącego stanu)

45. Opisz główne założenia teorii ukierunkowań regulacyjnych T. Higginsa.

Higgins wychodzi z założeń teorii motywacyjnych: dwa systemy motywacyjne: I - związany jest z przyjemnymi, pozytywnymi doświadczeniami, II - z przykrymi oba sterują zachowaniem system regulacji zachowań zorientowany na nagrody (ideal self-guide) system przekonań odnośnie powinności i obowiązków ukierunkowywany przez negatywne wyniki

40. Scharakteryzuj wielogłosowość ujęcia Ja w modelach narracyjnych.

Ja składa się z wielu elementów: upragnionych, niechcianych, rzeczywistych, idealnych, prowadzących ze sobą dialog i tworzących opowieść czy historię. Termin Ja dialogowego - Ja jest więc dialogicznym procesem dynamicznych oddziaływań między tymi pozycjami, przestrzenią rozciągniętą między nimi. !! DOMINACJA JEDNEGO GŁOSU

18. Scharakteryzuj funkcjonalne znaczenie zmiennych osobowych zawartych w teorii poznawczo-afektywnej W. Mischela.

KKOSS kompetencje (zdolności do konstruowania różnych zachowań) (np. tylko może w ryj przywalić) kodowanie i kategoryzowanie zdarzeń (koń, zebra) oczekiwanie dotyczące wyniku (np. oczekiwanie negatywnych wyników, skuteczność działania) subiektywna wartość wyniku (np. zdobywanie cały czas tej samej nagrody, hierarchia wartości) systemy autoregulacyjne i plany (np. system konatywny)

50. Scharakteryzuj główne założenia modelu osobowości G. Kelly'ego.

Kelly charakteryzuje ludzi jako naiwnych naukowców (naive scientists) stale zaangażowanych w przewidywanie zdarzeń w oparciu o hipotezy tworzone na podstawie konstruktów osobistych (personal constructs) dotyczących świata i samego siebie. Podstawowa teza Kelly'ego mówi o rozwijaniu przez jednostkę specyficznego, zindywidualizowanego systemu konstruktów.

67. Opisz założenia i rozumienie osobowości w modelu zadań życiowych N. Cantor.

Koncepcja N. Cantor kładzie nacisk na procesy zachodzące pomiędzy myślą a działaniem (1987) Funkcjonowanie osobowości polega na pobieraniu, przetwarzaniu informacji i ich integrowaniu oraz generowaniu przewidywań Cele rozumiane jako zadania życiowe - sformułowany przez jednostkę problem, który uznaje ona za własny i stara się go rozwiązać poświęcając mu w jakimś okresie życia wiele energii i czasu oraz spostrzega go jako organizujący jej codzienną aktywność - podejście optymistyczne akcentujące zdolność człowieka do adaptacji i rozwiązywania problemów codziennego życia. - Najlepszym czasem dla poznawania tak rozumianej osobowości są okresy zmiany, transformacji wiążące się ze zmianą szkoły, statusu materialnego, społecznego, stanu cywilnego itp.

47. Opisz formalne właściwości procesu wychowawczego prowadzące do rozwoju silnych standardów Ja w ujęciu T. Higginsa i M. Csikszentmihalyi'ego.

Kontekst rodzinny sprzyjający kształtowaniu się silnego Ja (samokontrolującego się, świadomego, wysoko wartościowanego) zawiera następujące cechy (Csikszentmihalyi, 1996): jasność (cele i informacje zwrotne są jednoznaczne i zrozumiałe) centralizacja (poczucie bycia obiektem zainteresowania rodziców) wybór (świadomość możliwości wyboru z wielu różnych opcji, mogą łamać prawa, ale ponoszą za to konsekwencje) zaangażowanie (zaufanie, które pozwala dziecku czuć się na tyle bezpiecznie, że może zrezygnować z mechanizmów obronnych) wyzwanie (zapewnianie dziecku coraz bardziej złożonych możliwości działania) Warunki te tworzą „autoteliczny kontekst rodzinny" i stanowią: przygotowanie do rozwoju Ja czerpania zadowolenia i satysfakcji z życia, podnoszą zdolność do konstruktywnego radzenia sobie z porażkami

41. Opisz rolę mechanizmów obronnych w tworzeniu narracji i wskaż, które z reguł jej analizy (Alexander) są z nimi związane.

Mechanizmy obronne w narracji to operacje umysłowe, które pozwalają na utrzymywanie nieakceptowanych treści, myśli, odczuć poza świadomością, w celu: samoobrony jednostki przed doznawaniem nadmiernego lęku, podniesienia lub utrzymywania samooceny; ochrony integracji Ja Są one częścią normalnie funkcjonującej osobowości, lecz ich nadmierne lub nieadekwatne stosowanie prowadzi do patologii 9 WSKAZÓWEK!!!!

28. Porównaj rozumienie osobowości i jej poziomów w ujęciu Reykowskiego i Łukaszewskiego.

Modele dwupoziomowe Regulacyjna Teoria Osobowości Janusza Reykowskiego () Informacyjna Teoria Osobowości Wiesława Łukaszewskiego (Osobowość jest złożonym, dynamicznie zmieniającym się układem informacji, reguł i programów ich przetwarzania oraz programów czynności (skrajnie kognitywistyczne podejście). + Dynamika osobowości wynika z przetwarzania informacji i efektów tego procesu Poziomy osobowości poziom automatycznej regulacji, poziom świadomej regulacji)

79. Opisz metody badania osobowości w modelach wywodzących się z psychoanalizy.

Myers- Briggs Type Indicator - MBTI Pozwala diagnozować 16 typów Jungowskiego rozróżnienia E-I, M-U, D-I oraz wprowadzonego przez Isabel Myers oceniania i percepcji (O-P). Ludzie rodzą się z predyspozycjami do rozwijania określonego typu Wyniki na skalach MBTI traktowane jako zmienne ciągłe mają większą wartość niż wyniki albo- albo

22. Opisz założenia psychologii pozytywnej i wskaż znaczenie jej przesłania dla rozumienia funkcjonowania i rozwoju osobowości człowieka.

Naukowe badanie sił i cnót, które pozwalają jednostkom i społecznościom dobrze się mieć i rozwijać; Psychologia pozytywna bazuje na przekonaniu, że ludzie chcą wieść życie mające sens i znaczenie oraz życie dające spełnienie Życie przyjemne Życie zaangażowane Życie mające sens i znaczenie Trzy poziomy: subiektywny (pozytywne subiektywne doświadczenia), jednostki (pozytywne cechy indywidualne) grupy (cnoty społeczne oraz instytucje, dzięki którym ludzie stają się lepszymi członkami grup społecznych)

52.Opisz na czym polega nieprawidłowe funkcjonowanie systemu konstruktów w modelu G. Kelly'ego.

Nieprawidłowe stosowanie konstruktów (nadmierna przepuszczalność i nadmierna nieprzepuszczalność) Nieprawidłowe wykorzystywanie konstruktów (Nadmierne usztywnienie i Nadmierne rozluźnienie)

Opisz rozwój ego w ujęciu Ericksona.

Nieprzezwyciężony kryzys odbija się echem na kolejnych etapach życia człowieka, utrudniając przechodzenie do kolejnych kryzysów Tożsamość ego - wewnętrzny kapitał pochodzący z wszystkich doświadczeń wcześniejszych stadiów

38. Zdefiniuj osobowość w ujęciu modeli narracyjnych i wskaż, jakie są konsekwencje funkcjonalne takiego jej rozumienia.

Osobowość jest zorganizowanym przestrzennie i czasowo procesem Psychologowie powinni zajmować się badaniem opowiadanych przez ludzi historii, ponieważ są one naturalnym sposobem, w jaki ludzie wytwarzają sens życia w czasie (Bruner, 1990; McAdams, 1985, Hermans, 2000). W ujęciu Hermansa człowiek jest istotą umieszczoną w czasie i przestrzeni, intencjonalnie zorientowaną na własną sytuację psychologiczną.

27. Zdefiniuj osobowość w ujęciu J. Reykowskiego i opisz model osobowości tego autora.

Osobowość stanowi nadrzędny system regulacji i integracji czynności. Poziomy osobowości: poziom mechanizmów popędowo-emocjonalnych (potrzeby, popędy i emocje), struktury poznawcze (sieć operacyjna, sieć wartości, struktura Ja)

68. Scharakteryzuj sposób badania osobowości charakterystyczny dla modeli konatywnych.

PPA (Personal Projects Analysis) pozwala na ocenę projektów osobistych - jednostka analizy powinna być wrażliwa na kontekst sytuacyjny, środowiskowy, w tym aspekt czasowy, powinna pozwalać na ujęcie różnych zmiennych, integrować różne aspekty funkcjonowania.

63. Opisz konsekwencje procesów ucieczki od Ja.

Pasywność i impulsywność Stłumienie emocji Usunięcie zakazów Irracjonalność, fantazje, brak spójności Zachowanie staje się niespójne z dotychczasowymi wzorami postępowania, podzielone na akty behawioralne, którym również brak wewnętrznej relacji

77. Opisz znaczenie Persony i Cienia w regulacji zachowania.

Persona- maska, rola przypisana przez społeczeństwo. Ukrywa ona właściwą naturę jednostki. Osobowość publiczna. Zagrażająca jest nadmierna identyfikacja ego z personą- utrata autonomii. Cień- zwierzęce popędy, grzech pierworodny- gdy jest rzutowany na świat zewnętrzny przybiera postać szatana lub wroga. Odpowiada za społecznie nie akceptowane myśli, uczucia i działania- agresja, zaburzenia psychiczne, Przed społecznym odbiorem ukrywa go persona Cień- archetyp najsilniej wpływający na ego i zaburzający jego funkcjonowanie, odpowiedzialny za złe czyny popełnione w życiu.

56. Opisz, czym jest potencjał rozwojowy i co decyduje o jego uruchomieniu.

Potencjał rozwojowy jest równoznaczny z potencjałem umożliwiającym osiągnięcie tożsamości i osobowości. O potencjale rozwojowym osoby decydują trzy czynniki: - wrodzone właściwości, - wpływy kulturowo-społeczne, - ośrodek dyspozycyjno-kierowniczy psychiki (autonomia, autentyczność osoby).

39. Opisz strukturę poziomu jawnego i ukrytego wartościowań w modelach narracyjnych.

Poziom jawny dotyczy treści wartościowania, Poziom ukryty - motywów, które porządkują i organizują doświadczenia w jedną całość. Psychoanaliza stosowała narracje jako stały element pracy terapeutycznej.

30. Opisz model poziomów osobowości T. Mądrzyckiego.

Poziomy osobowości wg T. Mądrzyckiego Poziom wrodzonych dyspozycji: popędowo-emocjonalne (U podstaw dyspozycji p-e leżą potrzeby. ) temperamentalne (Z temperamentem wiąże się zapotrzebowanie na stymulację oraz potrzeba utrzymania optimum pobudzenia.) instrumentalne (Dyspozycje instrumentalne (poznawcze i wykonawcze): wrodzone zdolności, możliwości. ) Poziom nawyków Poziom świadomości

43. Scharakteryzuj funkcje Ja możliwych w modelu H. Markus.

Poznawcza- opracowanie stanów możliwych i przygotowanie się do nich Motywacyjna- wyobrażenie sobie siebie w okolicznościach, które mają nadejść silnie motywuje do osiągania lub unikania tego stanu (ważne badania J. Trzebińskiego, 2006) Modelująca- funkcjonowanie „jak gdyby", Modyfikująca samoocenę- w zależności od Ja możliwych realny obraz siebie uzyskuje pozytywną lub negatywną ocenę

64. Scharakteryzuj mechanizm i wzór towarzyszący samobójstwu w ujęciu modelu ucieczki od Ja.

Samobójstwo pojawia się, gdy życie człowieka było dobre i pełne sukcesów i nagle pojawia się niepowodzenie dotyczące osobiście istotnej dziedziny życia. czynnikiem istotnym jest przypisywanie samemu sobie odpowiedzialności za porażkę, czy pogarszającą się gwałtownie sytuację życiową. Samooskarżanie - ! Samobójstwo pojawia się jako ucieczka od Ja, gdy opinia o sobie zmienia się wyraźnie na gorszą i gdy jednostka postrzega siebie wyraźnie gorzej niż innych. - !!!Samooskarżenia powodują, że problem zmienia się z niezadowolenia z osiągnięć na niezadowolenie z samego siebie: skierowanie uwagi na Ja jest bardzo istotną charakterystyką stanu presamobójczego.

42. Opisz rozumienie schematów Ja oraz ich rodzaje w ujęciu H. Markus.

Schematy Ja są poznawczymi uogólnieniami na temat Ja pochodzącymi z przeszłych doświadczeń, które organizują i ukierunkowują przetwarzanie informacji dotyczących Ja, Docierające do podmiotu informacje są oceniane pod względem ich znaczenia dla Ja Ja jest systemem hierarchicznym, złożonym → każdy człowiek ma wiele koncepcji siebie ja możliwe i ja robocze

19. Przedstaw główne założenia teorii społecznego uczenia się A. Bandury.

Self as an interpreter of the self Główną rolę w samoregulacji odgrywają oczekiwania wobec Ja oraz autorefleksja Centralną rolę w rozwoju osobowości odgrywa uczenie się od innych ludzi przez obserwację podstawowym mechanizmem leżącym u podstaw zachowania jest zdolność człowieka do poddawania refleksji siebie jako aktywnego, działającego podmiotu

65. Opisz założenia i rozumienie funkcjonowania osobowości w modelu projektów osobistych B. Little'a.

Stidiowanie struktury ja, ktora jest ukierunkowana na realizację celów 1.Projekt osobisty - całość zarówno w sensie struktury, jak i funkcji zawierająca cel oraz sekwencję działań zmierzających do jego realizacji 2. cele i pobudki zostały stworzone przez jednostkę, integrują dziedzinę poznawczą, afektywną i behawioralną, organizują bieżącą aktywność i spojrzenie na przyszłość, 3. Wymiary: znaczenie, struktura, posiadanie projektów wspieranych przez innych, posiadanie projektów nie podnoszących ogólnego poziomu napięcia

73. opisz poziomową strukturę osobowości w ujęciu R. Emmonsa.

Struktura osobowości jest poziomowa: 1.dyspozycje motywacyjne- ogólne, nomotetyczne, wspólne wszystkim ludziom motywy 2.dążenia osobiste 3.przejawy dążeń osobistych w postaci planów, celów, projektów, zadań, strategii osiągania tych celów 4.konkretne działania

66. Opisz założenia i rozumienie osobowości w modelu dążeń osobistych R. Emmonsa.

Struktura osobowości jest poziomowa: 1.dyspozycje motywacyjne- ogólne, nomotetyczne, wspólne wszystkim ludziom motywy 2.dążenia osobiste 3.przejawy dążeń osobistych w postaci planów, celów, projektów, zadań, strategii osiągania tych celów 4.konkretne działania Dążenia osobiste - wzory zmierzania lub unikania, nadrzędne kategorie i wartości, które wyrażają się poprzez cele, jednocząc różne działania wokół jakiejś wartości. Jeden cel nadrzędny może być realizowany na wiele różnych sposobów Główne charakterystyki systemu dążeń - Orientacja na cele - Wymiar aktywność-reaktywność (Odzwierciedla różnice indywidualne w zakresie kierowania się motywacją wewnętrzną i zewnętrzną ) - Dążeniowość (czy cele są postrzegane jako stany do osiągnięcia (pozytywne) czy do unikania (negatywne) ) - Orientacja bezradności-mistrzostwa (czy cele są ukierunkowane na osobisty rozwój, czy na utrzymanie istniejącego stanu)

17. Przedstaw podstawy krytyki modeli cechowych w ujęciu W. Mischela i scharakteryzuj najważniejsze założenia jego modelu osobowości.

Teoria poznawczo- afektywnego systemu osobowości Zamiast cech- interpretacja różnic indywidualnych w kategoriach pięciu zmiennych osobowych społecznego uczenia się w miarę upływu czasu system psychiczny generuje specyficzne profile sytuacja- zachowanie dzięki interakcji struktury osobowości z cechami sytuacji, które aktywizują charakterystyczne mechanizmy przetwarzania ludzie wybierają sytuacje i doświadczenia społeczne, interpretują je i reagują na nie w typowy dla siebie sposób !Zachowanie jest również zmienne intraindywidualnie odzwierciedlając niepowtarzalność procesu społecznego uczenia się najważniejszą sprawą jest studiowanie operacji poznawczych, które tworzą reprezentacje umysłowe sytuacji i wywołują określone zachowania

60. Opisz rozumienie Ja i tożsamości w ujęciu R. Baumeistera.

Tożsamość to przekonanie, że człowiek mimo zmieniających się okoliczności i w różnych momentach swojego życia pozostaje taką samą osobą, bez względu na to czy i kiedy okoliczności te uległy zmianie. Ja ukształtowane jest z ciała i zbioru definicji opisujących osobę. Definicje te dotyczą myśli, uczuć, intencji, cech osobowości, talentów, możliwości poznawczych itp

23. Opisz cnoty wyodrębnione przez Seligmana i Petersona i scharakteryzuj wybraną cnotę opisując zawarte w niej siły charakteru.

UKŁAD TANECZNY 6 cnót wiedza humanitaryzm odwaga powsciagliwosc sprawiedliwosc transcendencja

61. Scharakteryzuj proces ucieczki od Ja (okoliczności, przejawy, powody).

Ucieczka od Ja: uwolnienie się od ciągłej walki o utrzymanie określonego wizerunku. Oznacza rezygnację z motywacji, napięć, oczekiwań, zobowiązań, odpowiedzialności, które czynią życie stresującym. Oznacza odcięcie się od wszelkich możliwych definicji Ja i stanie się ciałem. Ucieczka wymaga manipulacji własnym umysłem w celu uniknięcia samoświadomości, własnej tożsamości, zapomnienia kim się jest- przynajmniej na chwilę

21. Opisz podstawowe mechanizmy procesu społecznego uczenia się w ujęciu A. Bandury.

Uczenie się konsekwencji- do czego dążyć a czego unikać Modelowanie- uczenie się poprzez obserwowanie działań innych i ich konsekwencji Uczenie się poprzez nakazy i reguły zamierzone nauczanie i uczenie się, często z użyciem języka.

58. Opisz funkcjonowanie człowieka na poziomie dezintegracji jednopoziomowej i wskaż, jakie czynniki ją zwykle wywołują.

czynniki wywołujące: przemiany sytuacji życiowej wymagające nowych form przystosowania, silne urazy, proces chorobowy mogą one powodować liczne konflikty wewnętrzne proces nie obejmuje całej struktury psychicznej, ale jeden jej poziom Dominacja mechanizmów automatycznych, słabo poddających się kontroli brak hierarchii wartości

78. Scharakteryzuj typy psychologiczne w ujęciu C. G. Junga.

działanie energii psychicznej przejawia się w 4 podstawowych funkcjach: myślenie, uczucia, percepcja, intuicja. Tworzą one dwie przeciwstawne grupy: myślenie i uczucia: funkcje racjonalne, kierują się wartościowaniem; funkcje irracjonalne: percepcja i intuicja, postrzeganie bez oceny i interpretacji. Ostatecznie powstaje 8 typów psychologicznych

53. Opisz różnice między funkcjonalnymi modelami homeostatycznymi i heterostatycznymi.

homo: organizm przystosowuje się do zmian środowiska poprzez zmiany fizjologiczne, odwołuje się do homeostazy, utrzymanie stałości dokonuje się na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego. hetero: Powstały w wyniku krytyki teorii homeostatycznych Akcentują odmienność motywacji człowieka od motywacji zwierząt, dążenie do rozwoju, aktualizacji potencjału, osiągnięcia celów, podnoszenia poziomu aspiracji. Sprzężenie zwrotne dodatnie

33. Scharakteryzuj strukturę osobowości w ujęciu klasycznej psychoanalizy.

id, ego, superego, libido, tanatos

20. Opisz dyspozycyjne i sytuacyjne znaczenie oczekiwania własnej skuteczności w ujęciu A. Bandury.

istnieją dwa rodzaje oczekiwań: oczekiwanie wyniku oczekiwanie własnej skuteczności Źródła przekonania i oczekiwania własnej skuteczności Osiągnięcia w wykonywaniu zadań Doświadczenia zastępcze (modelowanie na żywo i symboliczne) Perswazja słowna (sugestia, namawianie, autoinstrukcja) Pobudzenie emocjonalne- stany afektywne doświadczane w związku z własną aktywnością radzenie sobie z przeszkodami Związek między własną skutecznością a działaniem jest silny nawet wtedy, gdy ocena własnej skuteczności nie jest adekwatna Człowiek może tyle ile myśli, że może

16. Opisz strukturę i dynamikę funkcjonowania osobowości w ujęciu C. Rogersa.

ja i organizm fole fenomenologiczne ja i doświadczenie muszą być spójne

24. Zdefiniuj dojrzałość osobowościową i opisz trzy wybrane właściwości charakteryzujące dojrzałą osobowość.

nie ma charakteru statycznego, lecz jest procesem dynamicznym jest pewnym ideałem, do którego człowiek dąży jednostka jest bardziej autonomiczna, tzn. w swoim myśleniu, dążeniach, decyzjach, postępowaniu, kieruje się własnymi przekonaniami i uznawanym przez siebie systemem wartości jednostka potrafi traktować drugiego człowieka w sposób podmiotowy (stosunek do innych ludzi) posiada dokładniejszy i bardziej rzetelny wgląd w motywy swego postępowania Człowiek wolny, odpowiedzialny i niezależny nie potrzebuje stałego wzmocnienia, do realizacji własnych planów życiowych. Ludzie wewnętrznie autonomiczni potrafią wyjść poza własne potrzeby i pragnienia, są zdolni zaangażować się w jakąś dziedzinę aktywności, która ukierunkowuje ich działanie i nadaje sens ich życiu.

70. Wyjaśnij, dlaczego duża liczba intrapsychicznych projektów oraz konflikt między dążeniami obniżają dobrostan psychiczny.

niższe poczucie tożsamości, mniejsze prawdopodobieństwo sukcesu, większy stres, poczucie trudności, poczucie „przerastania" sił i możliwości podmiotu.

62. Opisz procesy poznawcze towarzyszące procesowi ucieczki od Ja.

odrzucenie znaczenia, skrócenie FTP (PPC) - stan, w którym wszystko co wykracza poza tu i teraz nie ma żadnego znaczenia koncentracja na detalach, ścisłych procedurach, sztywność i banalność myślenia.

57. Opisz i porównaj funkcjonowanie człowieka na poziomie integracji pierwotnej i wtórnej.

pierwotna: celem jest przyjemność,brak refleksji postrzeganie jednostronne,niski poziom uczuciowości wyższej,regulacja zachowania pod wpływem aktualnie działających bodźców wtórna: samoświadomość i empatia, ideał osobowości budowany na esencji indywidualnej i społecznej, ukształtowanie ważniejszych zainteresowań i uzdolnień

59. Opisz funkcjonowanie człowieka na poziomie dezintegracji wielopoziomowej spontanicznej i zorganizowanej.

spontaniczna: zdziwienie w stosunku do siebie i do świata, zaniepokojenie sobą, poczucie niższości w stosunku do samego siebie, Konflikty—napięcie psychiczne—nerwice zorganizowana: wyraźny czynnik trzeci, hierarchia wartości i celów autorefleksja i samoocena uformowane w stopniu pozwalającym na celowe przekształcanie własnej struktury psychicznej oraz postaw wobec otoczenia jednostkom wielopoziomowo zdezintegrowanym przypisuje się etykiety braku równowagi emocjonalnej, nerwicy, zaburzeń psychicznych przejście do czynności autonomicznych - samodoskonalenie

48. Opisz znane ci różnice płciowe związane z kształtowaniem się Ja i scharakteryzuj ich funkcjonalne znaczenie.

w procesie wychowawczym matki zwykle stawiają większe wymagania, głównie w zakresie zachowań społecznych, dziewczynkom niż chłopcom. Te różnice wpływają na kształtowanie się Ja: dziewczynki nabywają silniejszych niż chłopcy standardów Ja. W rezultacie: silniejsza samoregulacja u kobiet, mniej problemów związanych z kontynuowaniem zachowań ukierunkowanych na cele, więcej problemów w procesie socjalizacji u chłopców.

26. Opisz konsekwencje utraty znaczenia (celu, wartości, poczucia własnej wartości i skuteczności).

yolo

36. Scharakteryzuj podstawowe założenia poznawczo-doświadczeniowej teorii osobowości S. Epsteina.

załozenia podstawowe: Dwa niezależne, współdziałające systemy przetwarzania informacji system doświadczeniowy system racjonalny Podstawowe potrzeby Podstawowe przekonania (Na bazie doświadczeń zaspakajania głównych potrzeb powstają przekonania)