SE1: Hoofdstuk 3: Grenzen en identiteit

Wat zijn de BRIC-Landen?

Brazilië, Rusland, India en China. Dit zijn landen waarbij de economie sterk groet. De Russische economie is afhankelijk van grondstoffen als aardgas, aardolie en steenkool.

In de tijd van de Sovjet-Unie zorgde men ervoor dat er in de hele Sovjet-Unie Russen in het bestuur kwamen en dat het onderwijs Russisch werd. In alle delen gingen Russen wonen. Hoe noemen we het verspreiden van de bevolking?

Bevolkingsspreiding. Grote groepen mensen verhuizen soms verplicht. Nu hoort ruim 20% van de Russische bevolking bij een andere etnische groep. Ze zijn in de minderheid en hebben het moeilijk op school.

Een land is een gebied met grenzen en een eigen regering. De landgrens is een scheidingslijn tussen twee landen. Wat is het verschil tussen open, zachte grenzen en harde, gesloten grenzen?

Bij open, zachte grenzen kun je de grens oversteken zonder controle. Bij gesloten, harde grenzen is dat niet het geval.

In de Belgische grensstreek wonen veel Nederlanders:zo'n 60 000. Dat is een gunstige plek want het ligt goed ten opzichte van de Randstad, je betaald er minder belasting en de huizen zijn goedkoper. Omgekeerd is de grensstreek minder populair. Er is een grote grenspendel onder de Nederlanders in België. Wat is dat?

Dagelijks de grens overgaan om te werken, naar school te gaan, familie te bezoeken maar ook voor boodschappen en tandartsafspraken. Dit geldt niet voor alleen mensen maar ook voor goederen. België exporteerde 33,1 miljard en Nederland 45 miljard.

De toegang tot en winning van de grondstoffen zorgt voor de volgende conflicten op het gebied van politiek:

De grondstoffen in de bodem zorgen voor politieke conflicten. Verschillende deelrepublieken willen zelf profiteren van de bodemschatten. Sommige willen zelfs zelfstandig worden.

Wat is regionalisme?

De inwoners van een regio houden vast aan hun eigen geschiedenis en cultuur.

De toegang tot en winning van de grondstoffen zorgt voor de volgende conflicten op het gebied van sociale ongelijkheid:

De kleine groep Russen profiteert van de opbrengsten. Volgens het bbp/hoofd hoort Rusland bij de wat rijkere volgers. De gemiddelde rus verdiende 15.9000 dollar in 2010. Maar daarnaast leeft 13% onder de armoedegrens.

De Russen vinden dat hun exclusieve economische zone een groot gebied bestrijkt. Wat is dat?

Deel van de zee en land waarvan een land vindt dat het daarop belangrijke economische rechten heeft.

Wat is de poolcirkel?

Denkbeeldige cirkel op de kaart in de buurt van de polen. Binnen deze cirkel gaat de zon een langere periode niet onder en komt die niet op. Dit komt door de schuine stand van de aarde. Rond 21 juni schijnt de zon 24 uren per dag.

Wat zijn taalfaciliteiten?

Diensten voor anderstaligen. Bijvoorbeeld een Vlaamse gemeente die diensten in hert Duits, Frans en Nederlands aanbiedt.

Grote havensteden zijn: Gent, Zeebrugge, Antwerpen, Terneuzen en Vlissingen. Het gebied rond het kanaal van Gent naar Terneuzen wordt de Kanaalzone genoemd. Ook ligt er in de buurt van Terneuzen een Westerscheldetunnel. Hierdoor is er een snelle autoverbinding tussen Zeeland en Vlaanderen. Wat willen de partijen in het Grenzeloze kanaalgebied?

Een aantrekkelijk gebied voor: bedrijven, voor burgers om er te wonen en werken. En een goede bereikbaarheid.

Het Tsjtsjeense volk is te verdelen in clans en families. Het werd vroeger bestuurd door een raad van ouderen. Ze zijn in aanraking gekomen met de islam en het christendom. Het land heeft altijd geprobeerd een zelfstandige staat te worden. Wat gebeurde er in Tsjetsjenië tijdens de Tweede Wereldoorlog?

Een deel van de inwoners werd naar Azië weggevoerd omdat ze de kant van de Duitsers hadden gekozen. Toen ze terugkeerde in de jaren 50 en 60 waren hun huizen in bezit genomen door Russen. Ook het bestuur en onderwijs waren Russisch. Maar zij wilden zelfstandig worden. Dit nationalisme zorgde voor oorlogen en terroristische aanslagen.

In het Belgische deel van de Kanaalzone heeft men het over biogebaseerde economie. Wat is dat?

Een economie die een duurzame basis heeft. Deze plannen worden uitgevoerd met het geld van de EU, Nederland en België.

Enkele Russische megabedrijven hebben het grootste deel van de productie van grond en delfstoffen(goud,nikkel,koper,lood en zink) in handen. Dat zorgt soms voor de volgende conflicten op economisch gebied:

Economie: Door de sterke stijging van de olieprijs en de export van grondstoffen is de Russische economie sterk gegroeid. Maar doordat de prijzen sterker zijn gestegen dan de lonen is het leven duurder geworden. Ook is het voor veel Russen moeilijk om aan een goede baan te komen door vriendjespolitiek en corruptie.

Voor het strand hoort nog 12 zeemijl van de Noordzee bij Nederland. Dit deel van de zee noemen we de territoriale wateren. Hoe noemen we de ondiepe bodem van de zeen?

Het continentaal plat. Elk land mag beslissen wat er in zijn deel van het continentaal plat gebeurt.

Wat is lokalisme?

Het gericht zijn op eigen dorp en gemeente.

De toegang tot en winning van de grondstoffen zorgt voor de volgende conflicten op het gebied van milieu:

Het olie- en aardgas netwerk in Rusland heeft een lengte van honderdduizenden kilometers. Door slecht onderhoud lekken deze leidingen op veel plaatsen, waardoor rivieren en de bodem worden vervuild. Dat heeft gevolgen voor het drinkwater en de luchtkwaliteit is vervuild door chemische industrie. De stuwdammen van Wolga en Djnepr zorgen voor verstoring in de natuur. En er zijn veel verouderde kerncentrales.

In Kaukasus wonen veel verschillende etnische groepen. Verschillende wereldgodsdiensten komen hier dicht bij elkaar voor: christendom, islam en boeddhisme. Je komt in elk dal een ander volk, taal en ander geloof tegen. Er is dus veel verschil in culturele .....?

Identiteit.

In de Noordelijke IJszee en het noordpoolgebied zijn veel grondstoffen. Rusland, Canada, Groenland, Noorwegen en de VS hebben veel interesse in dit gebied. Waarom hebben ze hier pas recent interesse in?

In de winter is er veel zeeijs, ijsbergen, ijsschollen en pakijs. In dit poolklimaat ligt de temperatuur altijd onder 0. Maar door de opwarming van de aarde verschuift de uiterste pakgrens en is er ruimte om te boren. De flora en fauna in dit gebied worden hierdoor nog kwetsbaarder

Wat is er tussen Nederland en België in 1994 afgesproken (het Scheldeverdrag)?

1. Nederland verdiept de Westerschelde waardoor grotere zeeschepen Antwerpen kunnen bereiken. 2. Nederland en België maken 600 hectare nieuwe natuur, omdat door baggerwerkzaamheden veel natuurschade is ontstaan. 3.De Schelde-Rijnverbinding, de scheepvaart verbinding van Antwerpen via het Schelde-rijnkanaal naar Dordrecht. 4. IJzeren Rijn. Een spoorlijnverbinding tussen Antwerpen en Mönchengladbach. 5. De Grensmaas. De rivier wordt aangepast vanwege overstromingen. Er wordt nieuwe natuur aangelegd en grind gewonnen.

Nederland is een eenheidsstaat. Een staat is een land met grenzen eromheen en eigen wetten en afspraken. De Nederlandse staat is verdeeld in:

12 provincies: er zijn natuurlijke grenzen en kunstmatige grenzen tussen provincies. Elke provincie heeft zijn eigen bestuur. Veel hebben ook hun eigen identiteit en cultuur. 418 Gemeenten: die mogen zelf ook besluiten nemen, maar het aantal neemt af omdat grote gemeentes makkelijker te besturen zijn.

Wat is het Vedrag van Schengen?

België, Nederland, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk hebben in 1985 afgesproken om grenscontroles af te schaffen. Vanaf 1993 kunnen kapitaal, goederen, diensten en personen nu zonder controle de grenzen passeren. Later hebben ook andere landen dit verdrag ondertekend. Sinds 2004 mag de Nederlandse politie ook reizen, arresteren en wapens dragen in België en Luxemburg.

22% van de Russsische export van gas en olie komt uit het gebied rond de Noordelijke IJszee. Daar heerst een toendraklimaat en is de grond atlijd bevroren. Via enorme pijpleidingen gaan deze naar West-Europa. Wat wordt er geschat?

Dat het Noordpoolgebied 30 miljard vaten olie bevat. Dat is 25% van de voorraad fossiele brandstoffen van de wereld. Rusland wil hiervan profiteren en van de visserij en de handel.

Op welke drie manieren horen mensen bij een land?

Door de politiek: land wordt bestuurd door een regering en is soeverein. De bevolking mag in een democratie stemmen. Een tijdelijke inwoner mag niet stemmen. Door de economie: Elk land beheert zijn eigen inkomsten of uitgaven (belasting uitkeringen). Door de cultuur: In veel landen hebben mensen dezelfde cultuur, ze hebben dezelfde taal, godsdienst en gewoonten. Ze hebben dezelfde identiteit. Binnen een land zijn er soms regionale verschillen in etniciteit.

Nederland is verdeeld in 12 provincies. De verschillende mensen kun je horen aan hun dialect. Ze hebben een andere identiteit (je persoonlijkheid wat je onderscheidt van anderen). Waardoor wordt die identiteit bepaald?

Door je omgeving zoals je gezin, familie, sportclub, woonplaats, provincie en je geloof

Rusland heet officieel de Russische Federatie. Die bestaat uit 80 deelgebieden: 21 autonome republieken, 46 provincies en een aantal andere gebieden. Wat is een federale staat en Waarom spreken we toch over Rusland?

Een federale staat is een groep landen die met elkaar samenwerken. We spreken over Rusland omdat Rusland bepaald wat er hier gebeurt.

Wat is een euregio?

Een grensoverschrijdend samenwerkingsverband van gebieden, zoals Gronau en Enschede die samenwerken. En ook de gemeenten rond de Scheldenmond.

Het afsmelten van het poolijs vindt in hoog tempo plaats. Door deze klimaatverandering en dankzij veel sterkere schepen wordt het mogelijk om de Noordelijke Doorvaart te gebruiken. Wat is de Noordelijke Doorvaart?

Een korte zeeverbinding tussen Europa en het Verre Oosten. Er is ook een doorvaart langs Canada nodig. Hij is tegenwoordig in de zomer voor een deel te gebruiken.

In de Kanaalzone wordt ook over de grens heen samengewerkt. Het biopark Terneuzen en de Ghent Bio Energy Valley moeten uitgroeien tot een grensoverschrijdend Bio-Valley. Wat is dit?

Een project waar bedrijven op duurzame wijze en milieuvriendelijke wijze werken door elkaars bijproducten en reststoffen opnieuw te gebruiken. De duurzaamheid van de productie wordt zo vergoot en de gevolgen voor het milieu verminderen. Dat is goed voor planten, dieren en de bewoners. Het doel is om bestaande bedrijven te laten uitbreiden en nieuwe bedrijven aan te trekken. Industrieën moeten groeien voor een sterke economie.

Wat zijn de regels volgens de Verenigde Naties over de verdeling van de zee?

Elk land dat aan water grenst mag tot maximaal 200 zeemijl buit de kust een deel van de zee in bezit nemen. Tot 350 zeemijl kun je ook aanspraak maken op het continentaal plat.

Grote delen van het oostelijke deel van Rusland zijn dunbevolkt. Er liggen hier weinig belangrijke steden. Deze gebieden bestaan uit toendra landschap en is de bevolkingsdichtheid 1. Waarom is dit deel toch heel belangrijk?

Er zijn veel delfstoffen in de bodem aanwezig. Door de winning van aardgas en aardolie is er een rijke toplaag in Rusland aanwezig. Bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is de welvaart gedaald. Hierdoor zijn er verschillen in welvaart en welzijn.

Wat zijn enclaves?

Gebieden die omringt zijn door andere onbekende gebieden. Zoals Baarle.

Zeeën, meren, rivieren en gebergten vormen natuurlijke grenzen. Kunstmatige grenzen zijn door mensen getrokken. Welke van de twee hebben wij vooral in Nederland?

Kunstmatige grenzen.

De taalgrens zorgt voor veel problemen in België. Door de taalstrijd is het heel moeilijk om één regering te maken. Brussel ligt in het Vlaamse gebied maar er wordt vooral Frans gesproken. Door het Europees Parlement ook vee Engels. De meeste Brusselaars voelen zich Waals. Dit is een voorbeeld van?

Meerderheidsbeginsel. Daarnaast kennen ze in België het territoriaal beginsel: in je eigen gebied moet je je eigen taal kunnen spreken en moeten er allerlei voorzieningen in jouw taal beschikbaar zijn.

Wat is Russificatie?

Niet-Russen die Russische taal en cultuur meten overnemen. Dit vond in de hele Sovjet-Unie plaats.

Een nieuw industrieel project zorgt voor bezorgdheid onder de burgers. De gemeente Terneuzen heeft verschillende bestemmingsplannen gemaakt voor de terreinen in de Kanaalzone. Deze lage ter inzage op het gemeentehuis. Ook werd via de website en de krant bekend gemaakt wanneer er voorlichting werd gegeven. Op speciale bijeenkomsten werd de bevolking ingelicht over de toekomst plannen en uitgelegd over hoe inspraak. Wat wilde veel inwoners graag weten?

Of hun huizen gesloopt zouden worden en hoe hoog de vergoeding was.

Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor de inrichting van een plaats en voor de veiligheid. Om er voor te zorgen dat gebieden aantrekkelijk en toegankelijk blijven moet de gemeente drie dingen doen:

Onderhoud (afval, openbaar groen, zorgen voor goede verlichting). Overzichtelijkheid (gezellige en overzichtelijke winkelcentra). Toezicht (veiligheid door de politie). Het is ook belangrijk dat inwoners zich betrokken voelen dor samen te werken en mensen te informeren.

Niet- gouvernementele organisaties willen dat de landen rond de Noordelijke IJszee zich houden aan deze afspraken. Als landen dat doen wordt het moeilijker om er grondstoffen te winnen en te vissen, maar wordt het milieu wel beschermd. De acht landen in de Arctic Council(Canada, Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen, Zweden, De VS en Rusland) willen de natuur en de oorspronkelijke bewoners beschermen. Ze willen aandacht voor duurzaamheid, milieu en de rijkdom van de natuur. Waarom is dit eigenlijk te laat?

Op het Russische Frans-Jozefland liggen honderdduizenden olievaten uit de tijd van de Sovjet-Unie. Dat is een grote vuilnisbelt. Rusland heeft ook al met oliemaatschappijen afgesproken dat er mag worden geboord. In de haven van Moermansk liggen tientallen oude atoomonderzeeërs te roesten en zijn verschillende opslagplaatsen van radioactief afval.

Bij de identiteit van Nederland hoort het westerse cultuurgebied, Sinterklaas en oliebollen eten. Er is hier ruimte voor andere culturen en identiteiten. Er heerst geen chauvinisme, wat is dat?

Overdreven vaderlandsliefde.

in het Earth Charther staan afspraken over hoe we in de 21e eeuw moeten omgaan met de aarde. Wat zijn deze afspraken?

Respecteer de aarde en het leven, zorg goed voor alle levensvormen, bouw democratische rechtvaardige en vreedzame samenlevingen op voor iedereen. Beheer de rijke schatten en schoonheid van de aarde goed.

De bevolkingsdichtheid van Nederland is 419. Maar in Groningen is dat 250. Door deze dichtbevolktheid kunnen woonwensen zoals een groot huis en een grote tuin niet. De ruimte die we nog kunnen gebruiken moeten overwegen worden. Bedrijven, gemeentebesturen, provincies en de regering bespreken deze ruimtelijke problemen. Hoe noemen we dit?

Ruimtelijke ordening. Ze maken ruimtelijke plannen. Hieruit komt een bestemmingsplan. Daar staat in wat er met een bepaalde ruimte in een gemeente mag gebeuren. In de Wet ruimtelijke ordening is geregeld hoe deze plannen gemaakt moeten worden.

Tot 1992 was Rusland een van de republieken van de Sovjet-Unie. Tegenwoordig zijn deze zelfstandige landen. De inwoners van deze landen hebben nu hun eigen nationaliteit. Wat weet je over het geloof in Rusland?

Rusland hoort bij het orthodoxe cultuurgebied. De christenen durven daar sinds het verdwijnen van het communistische bestuur weer voor uit te komen. In het zuiden van Rusland woont een grote groep moslims.

De gres tussen Nederland en België is meestal een kunstmatige grens. In Limburg vormt de Maas een natuurlijke grens. De Westerschelde hoort bij de territoriale wateren van Nederland maar vormt ook een verbinding van Antwerpen naar de Noordzee. Hoe komt het dat veel grenzen met onze buurlanden open zijn?

We hebben met veel Europese landen afgesproken dat er geen grenscontroles meer worden gehouden.

België is te verdelen in provincies. Maar ook in gemeenschappen: De Nederlandstalige, de Franstalige en de Duitstalige. Wat regelen deze eigenschappen?

Zaken met een persoonlijk tintje: cultuur, sport, onderwijs, onderzoek, gezondheid, welzijn en taalgebruik.

Waarom heeft Rusland veel moeite met het separatisme van de deelrepublieken?

Ze willen blijven profiteren van de grondstoffen die in de bodem zitten. Ook spelen culturele verschillen een rol. Ze willen de invloed van de islam terug dringen. Wanneer er één land zelfstandig wordt, willen ze dat allemaal. Hier door is de vreemdelingen haat erg toegenomen.