Geschiedenis HC De Republiek VWO
Collaterale Raden
Adviesorganen die de landvoogd raad gaven: Raad van State, Geheime Raad en Raad van Financien; ingesteld door Karel V in 1531
Val van Antwerpen
Antwerpen wordt ingenomen door Filips II. Veel protestantse ambachtslieden vluchten naar de Republiek. Om Spanje dwars te zitten sloten Opstandelingen de Schelde af.
raadspensionaris / landsadvocaat
Belangrijkste ambtenaar in dienst van de Staten van Holland. In de praktijk de belangrijkste politieke bestuurder van de Republiek.
Rijksdag in Worms
Bijeenkomst tussen Karel V en Luther, waarbij de laatste zijn kritiek op de katholieke leer niet terugneemt en onbedoeld het protestantisme als leer sticht.
commerciele landbouw
Boeren werken voor de nijverheid of voor de export en niet alleen meer voor eigen dorp of streek.
moedernegotie
De (graan)handel op de Oostzee, die het begin was van alle andere Nederlandse handelsactiviteiten en -successen.
Hertog van Alva
Een Spaanse generaal die werkte voor Filips 2. Hij werd na de Beeldenstorm naar Nederland gestuurd om orde op zaken te stellen. Hij stelde zich erg hard op en vermoordde veel protestanten.
Drievoudig verbond
Een in 1596 gesloten verbond tussen de Republiek, Engeland en Frankrijk, gericht tegen Spanje, waarbij de Republiek (voor het eerst) als onafhankelijke mogendheid werd erkend.
Unie van Atrecht
In 1579 gesloten verbond van Zuidelijke Nederlandse gewesten met de Spaanse landvoogd Parma tegen de opstandige calvinisten.
Plakkaat van Verlatinghe
In 1581 verklaarden de noordelijke gewesten zich onafhankelijk. Koning Filips II werd afgezet als hun heerser.
Armada verslagen
In 1588 wordt de Spaanse Armada door het Engelse leger i.s.m. de Nederlandse opstandelingen verslagen. Het gevolg hiervan is het feit dat de opstandelingen de Republiek uitroepen.
Johan van Oldenbarnevelt
Invloedrijke landsadvocaat tijdens de Gouden Eeuw.
Generaliteitslanden
Katholiek gebleven delen van de Nederlanden die waren veroverd door de Republiek. Ze werden direct bestuurd door de Staten-Generaal: Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Brabant en Zuid-Limburg.
predestinatieleer
Leer van Calvijn waarbij men gelooft dat de mens niet handelt uit vrije wil, maar door God is voorbestemd om al dan niet in de hemel te komen.
Alteratie van Amsterdam
Letterlijk: omwenteling. Het katholieke stadsbestuur wordt afgezet en samen met katholieke geestelijken verbannen uit de stad. Calvinisten nemen het roer in handen.
Unie van Utrecht
Protestantse samenwerking van Noord-Nederlandse gewesten gericht tegen de Spanjaarden.
Beeldenstorm
Vernielingen en plunderingen van katholieke kerken en kloosters in de Nederlanden in 1566
stadhouder vanaf 1572
legeraanvoerder, als ambtenaar in dienst van de Staten-Generaal
stadhouder tot 1572
plaatsvervanger van de heer binnen een gewest
gewetensvrijheid
recht om eigen opvattingen en een eigen geloof te hebben
Vrede van Münster
verdrag uit 1648 tussen Nederland en Spanje dat een eind maakte aan de Tachtigjarige Oorlog
Staten-Generaal
vergadering van de gezamenlijke Gewestelijke Statenvergaderingen
Graaf van Leicester
vertrouweling van Engelse koningin, landsheer van gewesten die Filips II hadden afgezworen (1586-1587)
Smeekschrift der edelen
verzoekschrift van een groep lage edelen in de Nederlanden in 1566, waarin gevraagd wordt om matiging van het overheidsoptreden tegen protestanten
Pacificatie van Gent
vredesluiting in de stad Gent (1576). Gewesten die tot dan toe trouw achter de koning stonden, sloten zich aan bij de Opstand, op voorwaarde dat daar de katholieke godsdienst gehandhaafd bleef. Zij eisten het vertrek van de Spaanse soldaten uit de Nederlanden.
