ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2ου Κεφ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΡΕΠΤ. ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ, ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΟΥΣΙΩΝ & ΠΕΨΗ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ, ΣΤΟΥΣ ΖΩΪΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ & ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Ποιοι οργανισμοί ονομάζονται καταναλωτές;

Καταναλωτές ονομάζονται οι ετερότροφοι οργανισμοί (όπως τα ζώα) οι οποίοι τρέφονται με άλλους οργανισμούς. Σημείωση: Υπάρχουν ζώα που τρώνε φυτά (φυτοφάγοι οργανισμοί), αλλά και ζώα που τρέφονται με άλλα ζώα (σαρκοφάγοι οργανισμοί)

Τι παράγει το φυτό με την φωτοσύνθεση;

Ένα φυτό με τη φωτοσύνθεση παράγει: - γλυκόζη, η οποία μεταφέρεται από τα πράσινα μέρη του φυτού σε όλα τα μέρη του φυτού - οξυγόνο, το οποίο απελευθερώνεται στον αέρα.

Γιατί ένας άνθρωπος καταναλώνει ενέργεια όταν κοιμάται;

Ένας άνθρωπος που κοιμάται καταναλώνει ενέργεια διότι στο διάστημα αυτό επιτελεί διάφορες λειτουργίες, όπως: - αναπνοή - διατήρηση σταθερής της θερμοκρασίας του σώματος - η λειτουργία της καρδιάς - οι αντιδράσεις του μεταβολισμού κ.ά.

Πότε παχαίνουμε;

Όταν προσλαμβάνουμε περισσότερη τροφή από αυτή που μας είναι απαραίτητη, τότε ο οργανισμός μας αποθηκεύει την ενέργεια που δεν χρησιμοποιεί με τη μορφή λίπους. Αν αυτό συμβαίνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε παχαίνουμε.

Είναι σωστό να λέμε ότι τρέφουμε ένα φυτό όταν το ποτίζουμε;

Όχι, διότι με το πότισμα, απλά του εξασφαλίζουμε το νερό που χρειάζεται, για να φωτοσυνθέσει την τροφή του που είναι η γλυκόζη. Σημείωση: Βέβαια το νερό περιέχει ορισμένα άλατα, τα οποία χρησιμοποιεί το φυτό σε διάφορες λειτουργίες του.

Τι είναι η αμάρα; σε τι διαφέρει από τον πρωκτό;

Αμάρα ονομάζεται η κοινή έξοδος του πεπτικού του ουροποιητικού και του αναπαραγωγικού συστήματος. Υπάρχει στα αμφίβια, στα ερπετά και στα πτηνά.

Που χρησιμοποιεί ο ργανισμός μας τις ουσίες που προσλαμβάνει με την τροφή του;

Ο οργανισμός μας χρησιμοποιεί τις ουσίες που προσλαμβάνει με την τροφή του για να: - εξασφαλίζει ενέργεια - αναπτύσσεται - διατηρεί τη δομή του - εκτελεί τις λειτουργίες του -παραμένει υγιής.

Ποιος είναι ο ρόλος του φάρυγγα στη διαδικασία της πέψης;

Ο φάρυγγας: - συμβάλλει στην κατάποση της τροφής - αποτελεί το δρόμο μεταφοράς της τροφής από το στόμα στον οισοφάγο.

Τι είδους πέψη κάνουν οι μονοκύτταροι οργανισμοί;

Οι μονοκύτταροι οργανισμοί, όπως η αμοιβάδα, αφού προσλάβουν την τροφή τους τη διασπούν στο εσωτερικό του μοναδικού τους κυττάρου, δηλαδή πραγματοποιούν ενδοκυτταρική πέψη της τροφής τους.

Ποιοι οργανισμοί ονομάζονται παραγωγοί ή αυτότροφοι;

Παραγωγοί ή αυτότροφοι ονομάζονται οι οργανισμοί (όπως τα φυτά) οι οποίοι προμηθεύονται από το περιβάλλον απλές χημικές ουσίες (νερό, διοξείδιο του άνθρακα & διάφορα άλατα) και με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας συνθέτουν πιο πολύπλοκες ουσίες.

Πως πραγματοποιείται η πρόσληψη της τροφής και η πέψη στα πτηνά;

Τα πτηνά συλλαμβάνουν την τροφή τους με το ράμφος τους. Δεν έχουν δόντια. Η τροφή προωθείται στο φάρυγγα αμάσητη και από κει στον οισοφάγο, μετά στον πρόλοβο, στο στομάχι και τελικά στο έντερο. Μαζί με τη τροφή καταπίνουν και πετραδάκια, που βοηθούν στο άλεσμα της τροφής. Τα περιττώματα αποβάλλονται από την 'αμάρα'.

Ποιος είναι ο ρόλος του υδροχλωρικού οξέος που υπάρχει στο γαστρικό υγρό του στομαχιού;

Το υδροχλωρικό οξύ: - βοηθά στην έναρξη της διάσπασης των πρωτεϊνών που περιέχονται στην τροφή, - καταστρέφει τους μικροοργανισμούς που περιέχονται στην τροφή μας και έτσι μας προστατεύει από ασθένειες.

Που χρησιμοποιεί το φυτό τη γλυκόζη που παράγει με τη φωτοσύνθεση;

Το φυτό χρησιμοποιεί τη γλυκόζη για: - τη σύνθεση άλλων ουσιών που του είναι απαραίτητες - την απελευθέρωση ενέργειας, που είναι απαραίτητη για τις διάφορες λειτουργίες του φυτού.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε λίπη;

Τροφές πλούσιες σε λίπη είναι: τα κίτρινα τυριά η φέτα το γάλα το βούτυρο κ.α

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες;

Τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες είναι: - η ζάχαρη - το μέλι - το ρύζι - τα μακαρόνια - το ψωμί - τα όσπρια κ.ά.

Ποια διαδικασία ονομάζεται φωτοσύνθεση;

Φωτοσύνθεση ονoμάζεται η διαδικασία με την οποία τα φυτά παράγουν μόνα τους την τροφή τους.

Ποιοι οργανισμοί ονομάζονται αποικοδομητές;

Αποικοδομητές ονομάζονται οι ετερότροφοι οργανισμοί οι οποίοι τρέφονται με ουσίες νεκρών οργανισμών ή τμημάτων τους (π.χ. πεσμένα φύλλα). Είναι συνήθως μονοκύτταροι οργανισμοί. Στους αποικοδομητές ανήκουν: βακτήρια, μύκητες και πρωτόζωα.

Τι υλικά και ενέργεια χρειάζεται ένα φυτό για τη φωτοσύνθεση;

Για τη φωτοσύνθεση απαιτούνται: - ηλιακή ενέργεια - διοξείδιο του άνθρακα - νερό

Ποιο τμήμα του ανθρώπινου γαστρεντερικού σωλήνα ονομάζουμε δωδεκαδάκτυλο;

Δωδεκαδάκτυλο ονομάζουμε το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου.

Ποιος είναι ο ρόλος του οισοφάγου στη διαδικασία της πέψης;

Ο οισοφάγος με περισταλτικές κινήσεις που κάνει προωθεί την τροφή στο στομάχι.

Τι είναι η ισορροπημένη διατροφή;

Είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών τροφών που πρέπει να περιλαμβάνει το καθημερινό διαιτολόγιο μας προκειμένου να παίρνει ο οργανισμός μας όλα τα θρεπτικά που χρειάζεται σε επαρκή (και σωστή) ποσότητα).

Πότε η πέψη ονομάζεται 'εξωκυτταρική';

Εξωκυτταρική ονομάζεται η πέψη όταν η τροφή διασπάται σε ειδικά όργανα (στην πεπτική κοιλότητα ή τον πεπτικό σωλήνα) και μετά απορροφάται από τα κύτταρα.

Ποιοι οργανισμοί ονομάζονται ετερότροφοι;

Ετερότροφοι ονομάζονται οι οργανισμοί οι οποίοι προμηθεύονται τις χημικές ουσίες που τους είναι απαραίτητες από άλλους οργανισμούς ή ουσίες τους. Οι ετερότροφοι οργανισμοί διακρίνονται σε καταναλωτές και αποικοδομητές.

Πως γίνεται η πρόσληψη και η πέψη της τροφής της αμοιβάδας;

Η αμοιβάδα αποτελείται από ένα μόνο κύτταρο το οποίο κάνει όλες τις βασικές λειτουργίες του μονοκύτταρου αυτού οργανισμού. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της είναι ότι δεν έχει σταθερό σχήμα. Το σχήμα της αλλάζει συνεχώς, ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχεται από το περιβάλλον και σχηματίζει 'προεκβολές' (εξογκώματα), τα ψευδοπόδια. Όταν εντοπίσει την τροφή της την περικυκλώνει με δύο γειτονικά ψευδοπόδια και την βάζει στο εσωτερικό του κυττάρου της. Εκεί η τροφή διασπάται (ενδοκυτταρική πέψη) και παράγονται διάφορες ουσίες. Οι χρήσιμες συγκρατούνται από την αμοιβάδα ενώ οι άχρηστες αποβάλλονται στο περιβάλλον.

Με τι τρέφεται η αμοιβάδα;

Η αμοιβάδα τρέφεται με άλλους μονοκύτταρους οργανισμούς.

Τι είναι η γλώσσα και ποιος είναι ο ρόλος της;

Η γλώσσα είναι ένα ευκίνητο μυώδες όργανο το οποίο βρίσκεται μέσα στη στοματική κοιλότητα. Ο ρόλος της είναι πολύ σημαντικός επειδή: - συμβάλει στη μάσηση της τροφής και τη μετατροπή της σε βλωμό, - αποτελεί το αισθητήριο όργανο της γεύσης, - συνεισφέρει στην διαμόρφωση της ομιλίας.

Πως προμηθεύονται τα φυτά τα απαραίτητα 'υλικά' για τη φωτοσύνθεση;

Η ηλιακή ενέργεια δεσμέυεται από τη χλωροφύλλη των χλωροπλαστών - το διοξείδιο του άνθρακα προσλαμβάνεται από τον αέρα - το νερό προσλαμβάνεται από το έδαφος με τις ρίζες. Στο νερό υπάρχουν διαλυμένες και απλές θρεπτικές ουσίες.

Από τι εξαρτάται η ποσότητα τροφής που χρειάζεται καθημερινά ο ανθρώπινος οργανισμός;

Η ποσότητα της τροφής που χρειάζεται καθημερινά ένας άνθρωπος εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως: - το φύλο - η ηλικία - οι δραστηριότητες του - το μέγεθος του σώματός του

Γιατί είναι απαραίτητη η τροφή στους οργανισμούς;

Η τροφή είναι απαραίτητη για τους οργανισμούς, διότι από αυτή προμηθεύονται χρήσιμες χημικές ουσίες που τις χρησιμοποιούν για να: - εξασφαλίζουν ενέργεια - αναπτύσσονται - επιδιορθώνουν τις φθορές των κυττάρων - για την πραγματοποίηση διαφόρων λειτουργιών.

Ποια είναι η πορεία που ακολουθεί η τροφή στο πεπτικό μας σύστημα;

Η τροφή εισέρχεται στη στοματική κοιλότητα. Με τη διαδικασία της κατάπωσης και με τη μορφή βλωμού περνά στο φάρυγγα, από εκεί στον οισοφάγο, μετά στο στομάχι, από εκεί στο λεπτό έντερο, ενώ τέλος οι αδιάσπαστες ουσίες καταλήγουν στο παχύ έντερο. Τα κόπρανα που είναι τα παραπροϊόντα της διαδικασίας της πέψης, αποβάλλονται από τον πρωκτό.

Ποιες θρεπτικές ουσίες και άλλα χρήσιμα συστατικά περιέχει η τροφή μας;

Η τροφή μας περιέχει θρεπτικές ουσίες όπως: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, ορισμένα άλατα μετάλλων και νερό.

Που πραγματοποιείται η φωτοσύνθεση;

Η φωτοσύνθεση πραγματοποιείται στους χλωροπλάστες, οι οποίοι περιέχουν μια χρωστική ουσία, τη χλωροφύλλη.

Που παράγεται η χολή, που ελευθερώνεται και ποιος είναι ο ρόλος της;

Η χολή παράγεται στο συκώτι και ελευθερώνεται στο λεπτό έντερο. Εκεί συμβάλλει στη διάσπαση των λιπών.

Τι είναι ο μεταβολισμός;

Μεταβολισμός είναι το σύνολο των διαδικασιών που πραγματοποιούνται σε έναν οργανισμό και οδηγούν: - στη διάσπαση πολύπλοκων χημικών ουσιών σε απλούστερες - στην σύνθεση από απλές ουσίες άλλων που είναι απαραίτητες για τον οργανισμό.

Πως πραγματοποιείται ο μεταβολισμός;

Ο μεταβολισμός πραγματοποιείται με τη βοήθεια των ενζύμων.

Τι περιλαμβάνει ο γαστρεντερικός σωλήνας του ανθρώπου;

Ο γαστρεντερικός σωλήνας του ανθρώπου περιλαμβάνει: - τη στοματική κοιλότητα, - το φάρυγγα, - τον οισοφάγο, - το στομάχι, -το λεπτό έντερο, - το παχύ έντερο.

Γιατί ο γαστρεντερικός σωλήνας χαρακτηρίζεται ανοικτός;

Ο γαστρεντερικός σωλήνας χαρακτηρίζεται ανοικτός, διότι στην αρχή και στο τέλος υπάρχουν ανοίγματα: το στόμα και ο πρωκτός, αντίστοιχα.

Γιατί λέμε ότι όλοι οι οργανισμοί εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από τα φυτά;

Οι αυτότροφοι οργανισμοί, φτιάχνουν με τη φωτοσύνθεση μόνοι τους την τροφή τους. Τα φυτά με τη σειρά τους , αποτελούν τροφή για τους φυτοφάγους οργανισμούς. Οι φυτοφάγοι οργανισμοί αποτελούν τροφή για τους σαρκοφάγους οργανισμούς. Τα νεκρά φυτά και ζώα αποτελούν τροφή για τους αποικοδομητές. Συμπέρασμα: Όλοι οι ετερότροφοι οργανισμοί, προκειμένου να μπορούν να βρίσκουν τροφή, εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από τους φωτοσυνθετικούς οργανισμούς. Επιπλέον ένα από τα προϊόντα ης φωτοσύνθεσης είναι το οξυγόνο. Το οξυγόνο είναι απαραίτητο για την αναπνοή όλων των οργανισμών (με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις σε πολύ πρώιμες μορφές οργανισμών). Όλοι οι οργανισμοί λοιπόν στηρίζονται στους αυτότροφους οργανισμούς οι οποίοι τροφοδοτούν διαρκώς τον ατμοσφαιρικό αέρα με το οξυγόνο που παράγουν με τη φωτοσύνθεση.

Ποιοι είναι οι προσαρτημένοι αδένες στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου και ποιος είναι ο ρόλος τους στη διαδικασία της πέψης;

Οι προσαρτημένοι αδένες στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου είναι: α. οι σιελογόνοι αδένες, που παράγουν το σάλιο το οποίο βοηθά στη μάσηση και τη δημιουργία του βλωμού αλλά και στη διάσπαση του αμύλου, β. το συκώτι, που παράγει τη χολή η οποία διευκολύνει τη διάσπαση των λιπών στο λεπτό έντερο, γ. το πάγκρεας, που παράγει το παγκρεατικό υγρό το οποίο βοηθά στην ολοκλήρωση της πέψης στο λεπτό έντερο.

Ποια διαδικασία ονομάζουμε πέψη;

Πέψη ονομάζουμε τη διαδικασία εκείνη που συμβαίνει στους ετερότροφους οργανισμούς κατά τη διάρκεια της οποίας οι πολύπλοκες χημικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή υφίστανται διαδοχικές διασπάσεις.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε πρωτεΐνες;

Πλούσιες σε πρωτεϊνες είναι οι τροφές ζωικής προέλευσης όπως: το κρέας και τα αυγά.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνες και μέταλλα;

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνες και μέταλλα; Τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και μέταλλα είναι: τα φρούτα τα λαχανικά τα όσπρια κ.ά.

Πως γίνεται η πρόσληψη της τροφής και η πέψη στα δίθυρα μαλάκια;

Στα δίθυρα μαλάκια ανήκουν οργανισμοί όπως τα μύδια και οι αχιβάδες. Η τροφή εισέρχεται στο εσωτερικό των οργανισμών μαζί με το νερό. Συγκρατείται από τα βράγχια και κατόπιν περνά στον πεπτικό σωλήνα όπου και πραγματοποιείται η πέψη της.

Ποια είναι τα μέρη του πεπτικού σωλήνα στα σπονδυλωτά;

Στα σπονδυλωτά ανήκουν: τα ψάρια, τα αμφίβια, τα ερπετά, τα πτηνά και τα θηλαστικά. Στα αμφίβια, ερπετά και πτηνά ο πεπτικός σωλήνας αρχίζει από το στόμα, συνεχίζεται με το φάρυγγα, τον οισοφάγο, το στομάχι και το έντερο και καταλήγει στην 'αμάρα'.

Ποιος είναι ο ρόλος της στοματικής κοιλότητας στη διαδικασία της πέψης;

Στη στοματική κοιλότητα: - τα δόντια τεμαχίζουν την τροφή, - με τη βοήθεια των δοντιών, της γλώσσας και του σάλιου πραγματοποιείται η μάσηση και δημιουργείται ο βλωμός, - αρχίζει η διάσπαση των υδατανθράκων (συγκεκριμένα του αμύλου) που περιέχει η τροφή, χάρη στο ένζυμο 'αμυλάση' του σάλιου.

Ποιος είναι ο ρόλος του λεπτού εντέρου στη διαδικασία της πέψης;

Στο λεπτό έντερο πραγματοποιείται: - η ολοκλήρωση της διάσπασης των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών με τη βοήθεια του παγκρεατικού υγρού και της χολής, - η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις εντερικές λάχνες.

Ποιο ρόλο παίζει το παχύ έντερο στην πορεία της τροφής στον γαστρεντερικό σωλήνα;

Στο παχύ έντερο: - απορροφάται νερό από τα υπολείμματα της πέψης (π.χ. από την κυτταρίνη που δεν διασπάται), - σχηματίζονται τα κόπρανα (παραπροϊόντα), τα οποία αποβάλλονται από τον πρωκτό.

Ποιος είναι ο ρόλος του στομαχιού στη διαδικασία της πέψης;

Στο στομάχι η τροφή (όπου φτάνει με τη μορφή βλωμού) αναδεύεται, αναμειγνύεται με το γαστρικό υγρό και γίνεται χυλός. Το γαστρικό υγρό περιέχει ένζυμα και υδροχλωρικό οξύ, τα οποία βοηθούν στη διάσπαση των πρωτεϊνών.

Τι είναι τα ένζυμα;

Τα ένζυμα είναι ειδικές ουσίες με τη βοήθεια των οποίων πραγματοποιούνται σε έναν οργανισμό οι αντιδράσεις διάσπασης και σύνθεσης του μεταβολισμού.

Πως γίνεται η πρόσληψη και η πέψη της τροφής στα έντομα;

Τα έντομα με τη βοήθεια των ματιών και των κεραιών τους εντοπίζουν την τροφή τους. Την προσλαμβάνουν με τις δαγκάνες, τα σαγόνια ή την προβοσκίδα που διαθέτουν. Μετά τη διάσπαση της τροφής, τις ουσίες που προκύπτουν τις απορροφά το έντερο.

Ποιοι είναι οι τύποι των δοντιών στον άνθρωπο και ποιος είναι ο ρόλος τους;

Τα δόντια μας διακρίνονται σε τομείς, κυνόδοντες, προγόμφιους και γομφίους. - οι τομείς τεμαχίζουν την τροφή σε σχετικά μεγάλα κομμάτια. - Οι κυνόδοντες είναι μυτεροί και σχίζουν την τροφή. - Οι προγόμφιοι και οι γομφίοι αλέθουν την τροφή με τη σχετικά πλατιά μασητική επιφάνεια τους.

Πως εντοπίζουν την τροφή τους τα ψάρια;

Τα ψάρια εντοπίζουν την τροφή τους με τη βοήθεια της όρασης, της όσφρησης και της αφής.

Που οφείλεται το πράσινο χρώμα των φυτών;

Το πράσινο χρώμα των φυτών οφείλεται σε μια (φυσική) χρωστική ουσία τη χλωροφύλλη η οποία περιέχεται στους χλωροπλάστες ορισμένων φυτικών κυττάρων. Για το λόγο αυτό δεν φωτοσυνθέτουν όλα τα φυτικά κύτταρα, αλλά μόνο αυτά που βρίσκονται στα 'πράσινα τμήματα' του φυτού.

Γιατί πρέπει να καταναλώνουμε καθημερινά ποικιλία τροφών;

Το διαιτολόγιο μας πρέπει να περιλαμβάνει ποικιλία τροφών, διότι όλες οι τροφές δεν περιέχουν σε ίσες ποσότητες όλες τις απαραίτητες ουσίες. Άλλες τροφές είναι πλούσιες σε πρωτεΐνες, άλλες σε λίπη, άλλες σε υδατάνθρακες, άλλες σε βιταμίνες και μεταλλικά άλατα.

Από τι αποτελείται το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου;

Το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από: - έναν ανοικτό σωλήνα, ο οποίος ονομάζεται πεπτικός ή γαστρεντερικός σωλήνας και - τους προσαρτημένους αδένες.

Τι γνωρίζετε για το πεπτικό σύστημα των ψαριών;

Το πεπτικό σύστημα των ψαριών ξεκινάει α από το στόμα, συνεχίζεται με το φάρυγγα, τον οισοφάγο, το στομάχι και το έντερο και καταλήγει στον πρωκτό. Τα ψάρια δεν διαθέτουν σιελογόνους αδένες.