Filipino - LT 1 (2nd Q)
Tabloid
- tagalog na dyaryo - mura
Hugot lines
- tinatawag ding "love lines o love quotes" - kadalasang "eksperensyal" ang lalim ng mga ideya at karanasan na nakapaloob sa mga linya nito - wika ay malikhain
Kulturang popular
- uri ng kulturang nakabatay sa pagkagusto o pagtangkilik ng maraming tao
Genre
- uri ng pagpapahayag - uri ng pananalita na nakalahad muka sa isang sitwasyon
Barayti ng wika
1. Dayalek 2. Sosyolek 3. Idyolek 4. Pidgin 5. Creole
Tatlong sangkap ng Speech act
1. Locutionary 2. Illocutionary 3. Perlocutionary
Paul grice
Ang bawat mensahe ay mayroong kahulugan para sa mga tagapagsalita
Kapaligiran
Ang pagdarausan o lugar na gagamitin sa anumang pulong, kumperensya, seminar at iba pa
Speech acts
Ang paggawa ng mga bagay gamit ang salita
Allophone
Ang tunog na /e/ at /i/ o /o/ at /u/ ay malayang nagkakapalitan ng hindi nagbabago ang kahulugan ng mga salita - babai-babae
Edward sapir (1949)
Ang wika ay maituturing na gamit o kasangkapan sa sosyolisasyon
Instrumenties
Anyo at istilo ng pananalita/ginagamit sa usapan
Kaanyuang pisikal
Ay maaaring makatulong sa mensaheng nais niyang iparating
Pang-angkop
Bahagi ng pananalita na ginagamit para maging maganda pakinggan ang pagsasabi ng pangungusap - na, ng, g
Pandiwa
Bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos
Panaguri
Bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa
Simuno
Bahaging pinag-uusapan
Antala/Hinto
Bahagyang pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ibig ipahatid sa kausap
Tungkol sa uri / maxim of quality
Hindi dapat magbigay ng impormasyon tungkol sa isang bagay nang hindi nalalaman kung totoo, o kung kulang ang patunay
Katahimikan
Hindi pagsasalita/hindi pag-imik ng isang tao
Tungkol sa pagiging akma / maxim of relevance
Ipinagpalagay ng nakikinig na makabuluhan sa paksang pinag-uusapan ang sinasabi ng nagsasalita
Tungkol sa pamamaraan / maxim of manner
Ipinapalagay na maliwanag at hindi malabo ang sinasabi ng nagsasalita at hindi nito ipinagkakait ang anumang bagay na mahalaga sa usapan
Di-verbal
Isang karaniwan at lahat ng uri o kapamaraanan ay ginagamit upang ipahayag ang mensahe
Pandama o Paghawak (Haptics)
Ito ay isa sa pinaka-primitibong anyo ng komunikasyon - pagyakap, paghaplos
Popular
Ito ay mga bagay na lughang tanyag o nauuso
Keys
Kabuuang tono o kaayuan ng salita
Tungkol sa dami / maxim of quantity
Kailangang gawing impormatibo at naaayon sa kinihingi ng pagkakataon ang kontribusyon ng nagsasalita sa usapan
Canale at Swain
Kakayahang Gramatikal sa kasaysayan sa ponolohiya, morpolohiya, sintaks, semantika, gayundin ang mga tuntuning pang-ortograpiya
Pang-abay
Nagalalarawan sa pang-uri, pandiwa, at kapwa nito pang-abay - taimtim, agad
Pangawing
Nagkakawing ng paksa o simuno at panaguri - ay
Pang-uri
Naglalarawan ng katangian ng pangngalan - matangkad, mabango
Kinesika (Kinesics)
Pag-aaral ng kilos at galaw ng katawan A. Ekspresyon ng mukha B. Galaw ng mata C. Kumpas D. Tindig o postura
Morpolohiya
Pag-aaral ng mga morpema o salita ng isang wika
Sintaks
Pagsasama ng mga salita upang makabuo ng pangungusap na may kahulugan
Kakayahang pragmantiks
Pagtukoy sa mga kahulugan ng mensaheng sinasabi at di sinasabi batay sa kinikilos ng taong kausap
Wikang ingles
Pamagat ng mga pelikulang Pilipino
Pangngalan
Pangalan ng tao, bagay, hayop, pook, pangyayari
Panghalip
Panghalili sa pangalan
Kultura
Pangkalahatang aktibidad ng sangkatauhan sa isang partikular na lugar
Sosyolek
Pangkat panlipunan
Idyolek
Personal
Creole
Pinaghalong dalawang wika
Morpema
Pinagsama-samang ponema
Diptonggo
Pinagsamang tunog ng isang patinig /a,e,i,o,u/ at yunig ng isang malapatinig /w,y/ sa iisang pantig - araw, ayaw
Norms
Pinakaangkop o pinakatanggap na kilos o gawi sa pakikipag-usap
Telebisyon
Pinakamakapangyarihang media sa kasalukuyan
Tindig o postura
Tindig pa lamang nf isang tao ay malalaman mo na kung anong klaseng tao siya
Pantukoy
Tinutukoy ang relasyon ng paksa at panaguri sa pangungusap - si, ang, ang mga, (Pantangi at Pambalana)
Dayalek
Wika sa isang rehiyon
Wikang Filipino
Wika sa radyo sa AM man o sa FM
Rehiyonal
Wikang estasyon sa probinsya
Kumpas
"Galaw ng kamay"
Ekspresyon ng mukha
"Nagpapakita ng emosyon"
Fliptop
'Modernong balagtasan' na napalaganap ng taong 2013
Pick up lines
- "Kontemporarying anyo" ng bugtong - isang porma ng diskurso ng biruan na nagsisilbing libangan ng isang pangkat
Lingua franca
- Filipino ang wikang ginagamit
Diin
- ang lakas, bigat, o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa salita - maaaring gamitin sa pagkilala ng pantig na may diin ang makaling titik
Locutionary
- anyong linggwistiko - literal na pagbigkas
Perlocutionary
- epekto sa tagapakinig
Broadsheet
- ingles ang sulat - mahal
Verbal
- isang pormal o intelektuwalisadong kapamaraanang sumasailalim sa estruktura ng wika - pasulat o pasalita
Memes
- ito ay mga larawang may kakabit na nakakatwang mga pahayag - "double bladed" ito sapagkat kinakayaan tayong tanggapin ang mga sensitibong usapin sa pamamaraang kwela
Ends
- layunin at mithiin ng usapan - ano ang layunin ng pag-uusap?
Act sequence
- layunin at mithiin ng usapan - paano dumadaloy ang usapan?
Ponema
- makabuluhang tunog - ang tawag sa mga yunit ng tunog ng isang wika
Participants
- mga taong sakop ng usapan - sinu-sino ang nag-uusap?
Setting and scene
- oras at lugar ng usapan - saan mag-uusap?
Ponemang suprasegmental
- pantulong sa ponema - ginagamit bilang pantulong 1. Tono (pitch) 2. Haba (length) 3. Diin (stress) 4. Antala (juncture)
Illocutionary
- sadya o intensyonal
Pang-ukol
Ginagamit kung para kanino o para saan ang kilos - tunkol kay, kina
Pangatnig
Ginagamit para ipakita ang relasyon ng mga salita sa pangungusap - dahil, maging, man
Cable / satellite connection
Ginagamit upang makapanood sa telebisyon
Pragmantiks
Greek: Pragmantikos Latin: Pragmanticus
Pelikula
Karaniwang ingles ang pamagat ngunit tagalog ang wika
Espasyo o distansya (proxemics)
Layo ng pakikipag-usap 1. Espasyong Intimate 2. Espasyong Personal 3. Espasyong Sosyal 4 Espasyong Pampubliko
Dell Hymes
Linguist, sociolinguist, anthropologist, at folklorist mula sa Portland, Oregon (1966)
Tono
Maaaring gamitin ang bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman, at bilang 3 sa mataas - kahapon = 213, pag-aalinlangan - kahapon = 231, pagpapatibay
Ponolohiya
Maagham na pag-aaral ng tunog
Klaster / Kambal katinig
Magkasamang tunog ng dalawang ponemang katinig sa iisang pantig - blusa, tren
Pares minimal
Magkatugmang salita na hindi magkaugnay na kahulugan subalit tugmang-tugma sa bigkas maliban sa isang ponema - pala-bala, hari-pari
Dell hymes
Mahalagang malaman kung kailan tayo magsasalita at hindi magsasalita, ano ang pag-uusapan, sino ang kakausapin, saan, at sa paanong paraan
Pidgin
Makeshift
Galaw ng mata
Mensaheng ipinahahayag batay sa tagal, direksyon at kalidad ng kilos ng mata
Paralanguage
Mga di-linggwistikong tunog na may kaugnayan sa pagsasalita
Wikang Filipino
Midyum sa telebisyon sa bansa na ginagamit ng mga lokal na channel - teleserye - pantanghaliang palabas - magazine show - news and public affairs - reality show
Noam Chomsky
Reaksyon sa kakayahang lingguwistik ni ______
Kakayahang Komunikatibo
Reaksyon sa kakayahang lingguwistika ni Noam Chomsky