Filipino Periodics
HULAPI
- Gitnang panlapi - Ito ay matatagpuan sa gitna ng salitang-ugat. Nagagamit lamang ang gitlapi kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa katinig.
GITLAPI
- Gitnang panlapi - Nagagamit lamang ang gitlapi kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa katinig.
LAGUHAN
- Laguhan ang tawag sa mga panlaping nasa unahan, gitna at hulihan ng salitang-ugat
UNLAPI
- Sa unahan - Unahang panlapi
Florante
- tagapagtanggol ng Albanya at isang mabuting anak ni Duke Briseo
Francisco Baltazar
-Isang makata -Siya ang sumulat ng Florante at Laura
Udyong, Bataan
-Lumipat si Francisco dito at dito niya tinapos ang Florante at Laura -Dito niya nakilala si Juana Tiambeng
Diptonngo
-iw, -ay, -uy, atbp.
Duke Briseo
Ama ni Florante
Haring Linseo
Anak si Laura ni _______
TAMBALAN
Ang dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isa lamang salita ay tinatawag na tambalang salita. Ito ay may dalawang uri.
albanya
Ang kuwento ng Florante at Laura ay nagsisimula sa isang madilim na gubat sa may dakong labas ng bayang
Asimilasying Parsyal o Di-ganap
Ang pagbabagong nagaganap ay nasa pinal ba panlaping -ng
Pahambing-di magkatulad
Ang paghahambing kung nag bibigay ito ng diwa ng pagkakait, pagtanggi pagsalungat
Pahambing-magkatulad
Ang paghahambing kung patas sa katangian ang pinagtutulad. Ginagamit dito ang mga panlaping ka,magka,sing, gaya,tulad
Pagkakaltas
Ang pagkawala ng isang ponema or morpema sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o gitna ng salita
PAYAK
Ang salita ay payak kung ito ay salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi inuulit at walang katambal na ibang salita.
epido
Ang sanggol na dapat ipapapatay dahil sa isang hula
Krotona
Ano ang kaharian na humingi ng tulong kay Florante laban sa Persya
Kiko
Ano ang pinalayaw ni Francisco nang siya ay bata pa?
Panday
Ano ang trabaho ng tatay ni Francisco?
Mahirap
Anong klaseng pamilya ang meron si francisco?
Juana Tiambeng
Asawa ni Francisco
Pandacan, Manila
Dito niya nakilala si Maria Asuncion Rivera (MAR)
Pahambing
Ginagamit sa pagtutulad ng dalawang pangngalan o pangahalip ito ay may 2 uri
H.lantay
Hal. Ipinaglalaban na ng kababaihan ng modernong panahon ang kanilang karapatan
H.pasukdol
Hal. Sobra-sobra ang pagmamahal ang ibinigay niya sa kanya ngunit siyay sinaktan lamang
H.pahambing-magkatulad
Hal.Sa kasalukuyan, ang kababaihan at kalalakihan ay magkasing husay na sa ibat ibang larangan
Heneral Osmalik
Heneral ng Persya
Dalawa
Ilang liyon ang umatake kay Florante
4
Ilang magkakapatid sila Francisco?
54
Ilang taon si Francisco nang siya ay magpakasal kay Juana Tiambeng?
11
Ilang taon si Francisco nang siya ay magtrabaho kay Donya Trinidad?
74
Ilang taon si Francisco nang siya ay namatay?
Banyaga
Iniiklian ang mga salita, napakanatural para sa mga pilipino: Da best na mother
Huseng sisiw
Isa pang tawag kay Jose dela Cruz
Epiro
Isang matandang pook sa timog-kanluran ng Turkiya at hilagang-kanluran ng Gresya
Basilisko
Isang reptilyang sinasabing may paningin at hiningang nakamamatay
Pitaco
Ito ang isa sa pitong pantas ng Gresya
Pagbabagong Morpoponemiko
Ito ay ang anumang pagbabago sa karaniwang anyo ng isang morpema dahil sa impluwensiya ng katabing ponema
Asimilasyon
Ito ay ang mga panlaping nagtatapos sa -ng katulad ng sing- na maaaring maging sin- o sim-. Gayundin ang pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensiya ng kasunod na katinig
Panlapi
Ito ay isa o ilang pantig na idinaragdag sa unahan, gitna o hulihan ng mga salitang ugat upang makabuo ng isang panibagong salita
Lolo
Kaano ano niya ang namumuno sa krotona?
Konde Adolfo
Kaaway ni Florante
Aberno
Kaharian ni Pluto
Pebrero 20, 1862
Kailan namatay si Francisco?
Abril 2, 1788
Kailan pinanganak si Francisco?
Tondo, Manila
Lumipat si Francisco dito para magtrabaho noong siya ay bata pa
Laura
Mahal Ni Florante
INUULIT
Makabubuo ng mga salita sa tulong ng reduplikasyon ng mga salitang-ugat ayon sa uri nito:
Ponema (Tunog)
Makabuluhang yunit ng tunog na "nakakapagpabago ng kahulugan" kapag ang mga tunog ay pinagsama-sama upang makabuo ng mga salita
Pasahol
May higit na negatibong katangian
Palamang
May higit na positibong katangian
MAYLAPI
Maylapi ang salitang binubuo ng salitang-ugat at isa o higit pang panlapi.
Lantay
Nag lalarawan lamang ng isa o payak na pangngalan o panghalip
Asimilasyong Ganap
Nagaganap ito kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay na kasunod na tunog ay nawawala pa ang sumusunod na unang titik ng salitang ugat at nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/
Mariano Capule
Naging karibal ni Francisco kay Maria Asuncion Rivera
Maria Asuncion Rivera (MAR)
Naging kasintahan ni Francisco at siya ang naging inspirasiyon ni Francisco sa paggawa ng tula
Eksistensyal
Nagpapahayag ng pagkamayroon o wala
Higera
Nakatali si Florante, isang taga-kaharian ng Albanya, sa isang puno ng
Heneral Miramolin
Namumuno sa Turkiya
Prinsesa Floresca
Nanay ni Florante
Aladin
Narinig ng isang moro, na naglalakbay noon sa kagubatan, ang mga pagtangis ni Florante. _______ ang pangalan ng moro
Pasukdol
Nasa pinakadulong digri ng kaantasan ang _____.Ito ay maaring positibo o negatibo
Menandro
Nung naisip patayin ni Adolfo si Florante, sino ang kaibigan niya na sumagip sakanya?
Morpema (Salita)
Pinakamaliit na yunit na may kahulugan. Ito ay maaaring salita o bahagi lamang ng salita. Ito ay laging may kahulugang taglay sa sarili
Selya
Pinangalan ni Francisco kay Maria Asuncion Rivera sa Florante at Laura
Menalipo
Pinsan ni Florante na niligtas siya na mamamana ng Epiro.
Kolokyal
Probinsya o bayan lamang ang gumagamit : Lelang mong panot, pasaway
Atenas
Sa edad ng 11, ipanadala siya sa
Antenor
Sa ibang bansa, nag-aral siya sa ilalim ni __________
Nayon ng Panginay, Bayan ng Bigaa sa lalawigan ng Bulacan
Saan pinanganak si Francisco?
Sa kulungan
Saan sinimulan ni Francisco ang Florante at Laura?
Balbal
Salitang kalye : erap, utol, ermat, erpat
Juana dela Cruz
Sino ang nanay ni Francisco?
Juan Balagtas
Sino ang tatay ni Francisco?
Konde Sileno
Tatay ni Konde Adolfo
Pang uri
Tawag sa mga salitang nag lalarawan o nagbibigay turing sa mga pangalan at panghalip
Paglilipat
Tinatawag na metatetis na nangangahulugang paglilipat ng posisyon ng mga ponema
Pagpapalit
Tumutukoy sa ponemang nababago o napapalitan sa pagbuo ng mga salita
Sierpe
ahas o serpyente
Medialuna
bandila ng mga moro
Pares Minimal
basa - pasa
Pebo
bathala ng araw
Narciso
binatang sakdal ng ganda at kisig na nalunod
Adonis
binatang sakdal rin ng ganda at kisig
leon
dalawang _______ang handang sumakmal sa kay florante nung sya ay nakatali
Nimpas
diwata ng kalikasan
Sirena
diwata ng katubigan
Pluto
diyos ng aberno
Kupido
diyos ng pagibig
Venus
diyosa ng pagibig
Diana
diyosa ng pangangaso
Klaster
dr-, pl-, ts-
alegorya
ginamit ni Balagtas kung masasalamin ang mga nakatagong mensahe at simbolo kakikitaan ng pagtulisa
Haba at diin
haba ng bigkas at lakas ng bigkas sa pantig
haring Linseo
hari ng Albanya, ama ni Laura
Mikling sambitla
iisahan o dadalawahing pantig na nagpapahayag ng matinding damdamin
18
ilang araw nakakulong si florante?
5
ilang buwan nanatili si florante sa krotona?
Pama
isang diyosa na nagaangkin ng mataginting tinig
Adolfo
kalaban ni Florante, tinawag na mapagbalat-kayo; malaki ang galit kay Florante
Adarga
kalasag o shield
sugnay
kalipunan din ng mga salita, subalit ito ay may buong kaisipang inihahatid sa atin/
parirala
kalipunan ng mga salita na walang buong diwa
Flerida
kasintahan ni Aladin na inagaw ng kanyang amang si Sultan Ali-Adab
Panawag
maari itong iisahang salita o panawag ng pang-kamag anak
Harpias
mga nilalang sa mitolohiyang Griyego na may katawang tulad ng isang ibon at may muka ng isang babae
Nayadas
mga ninfa sa batis at ilog
Pormulasyong Panlipunan
mga pagbati, pagbibigaygalang, at iba pang nakagawian na sa lipunang pilipino
Pangatnig
mga salitang nag-uugnay ng 2 salita ,parirala, o sugnay.
Pang-ukol
mga salitang nag-uugnay ng pangngalan at iba pang salita sa pangungusap
Ponemang Malayang Nagpapalitan
misa - mesa, lalaki - lalake
Emir
moro/muslim na hindi nagtagumpay sa pagpaslang kay Laura
buwitre
muntik na si Floranteng mapaslang ng isang __________ na nagtangkang dumagit sa batong hiyas na nasa dibdib ni Florante
Pang-angkop
na at ng pag "ng" ito ay nakadikit sa salita
Padamdam
nagpapahayag ng matinding damdamin
Pamanahon
nagsasaad ng oras o uri ng panahon
Modal
nangangahulugan ito ng gusto, nais, ibig, pwede, maari, dapat, kailangan/
Antala
saglit na pagtigil sa salita Hindi pula. Hindi, pula.
Sultan Ali-Adab
sultan ng Persiya, ama ni Aladin
Tono
taas/ baba bigkas ng salitang pantig
Averno
tinatawag din na impyerno
Ponemang Suprasegmental
tunog sa pagbigkas pero walang tinutumbasan sa letra
BUO O GANAP NA PAG-UULIT
➢ Inuulit ang buong salitang-ugat nang may pang-angkop o wala o may panlapi o wala. ➢ Paalala: ang salitang ugat lang ang inuulit
PARSYAL O DI-GANAP NA PAG-UULIT
➢ Inuulit lamang ang isa o higit pang pantig o silabol ng salitang-ugat at kahit may panlapi pa ito.
TAMBAALANG GANAP
➢ Sa uring ito, ang dalawang salitang pinagtatambal ay nakabubuo ng ikatlong kahulugang iba kaysa isinasaad ang mga salitang pinagsasama
TAMBALANG DI-GANAP
➢ Sa uring ito, ang taglay na kahulugan ng dalawang salitang punagtatambal ay hindi nawawala. ➢ Walang ikatlong kahulugang nabubuo ➢ Ginagamitan ng gitling (dash/hyphen) ➢ Literal meaning