Filipino Periodics

HULAPI

- Gitnang panlapi - Ito ay matatagpuan sa gitna ng salitang-ugat. Nagagamit lamang ang gitlapi kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa katinig.

GITLAPI

- Gitnang panlapi - Nagagamit lamang ang gitlapi kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa katinig.

LAGUHAN

- Laguhan ang tawag sa mga panlaping nasa unahan, gitna at hulihan ng salitang-ugat

UNLAPI

- Sa unahan - Unahang panlapi

Florante

- tagapagtanggol ng Albanya at isang mabuting anak ni Duke Briseo

Francisco Baltazar

-Isang makata -Siya ang sumulat ng Florante at Laura

Udyong, Bataan

-Lumipat si Francisco dito at dito niya tinapos ang Florante at Laura -Dito niya nakilala si Juana Tiambeng

Diptonngo

-iw, -ay, -uy, atbp.

Duke Briseo

Ama ni Florante

Haring Linseo

Anak si Laura ni _______

TAMBALAN

Ang dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isa lamang salita ay tinatawag na tambalang salita. Ito ay may dalawang uri.

albanya

Ang kuwento ng Florante at Laura ay nagsisimula sa isang madilim na gubat sa may dakong labas ng bayang

Asimilasying Parsyal o Di-ganap

Ang pagbabagong nagaganap ay nasa pinal ba panlaping -ng

Pahambing-di magkatulad

Ang paghahambing kung nag bibigay ito ng diwa ng pagkakait, pagtanggi pagsalungat

Pahambing-magkatulad

Ang paghahambing kung patas sa katangian ang pinagtutulad. Ginagamit dito ang mga panlaping ka,magka,sing, gaya,tulad

Pagkakaltas

Ang pagkawala ng isang ponema or morpema sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o gitna ng salita

PAYAK

Ang salita ay payak kung ito ay salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi inuulit at walang katambal na ibang salita.

epido

Ang sanggol na dapat ipapapatay dahil sa isang hula

Krotona

Ano ang kaharian na humingi ng tulong kay Florante laban sa Persya

Kiko

Ano ang pinalayaw ni Francisco nang siya ay bata pa?

Panday

Ano ang trabaho ng tatay ni Francisco?

Mahirap

Anong klaseng pamilya ang meron si francisco?

Juana Tiambeng

Asawa ni Francisco

Pandacan, Manila

Dito niya nakilala si Maria Asuncion Rivera (MAR)

Pahambing

Ginagamit sa pagtutulad ng dalawang pangngalan o pangahalip ito ay may 2 uri

H.lantay

Hal. Ipinaglalaban na ng kababaihan ng modernong panahon ang kanilang karapatan

H.pasukdol

Hal. Sobra-sobra ang pagmamahal ang ibinigay niya sa kanya ngunit siyay sinaktan lamang

H.pahambing-magkatulad

Hal.Sa kasalukuyan, ang kababaihan at kalalakihan ay magkasing husay na sa ibat ibang larangan

Heneral Osmalik

Heneral ng Persya

Dalawa

Ilang liyon ang umatake kay Florante

4

Ilang magkakapatid sila Francisco?

54

Ilang taon si Francisco nang siya ay magpakasal kay Juana Tiambeng?

11

Ilang taon si Francisco nang siya ay magtrabaho kay Donya Trinidad?

74

Ilang taon si Francisco nang siya ay namatay?

Banyaga

Iniiklian ang mga salita, napakanatural para sa mga pilipino: Da best na mother

Huseng sisiw

Isa pang tawag kay Jose dela Cruz

Epiro

Isang matandang pook sa timog-kanluran ng Turkiya at hilagang-kanluran ng Gresya

Basilisko

Isang reptilyang sinasabing may paningin at hiningang nakamamatay

Pitaco

Ito ang isa sa pitong pantas ng Gresya

Pagbabagong Morpoponemiko

Ito ay ang anumang pagbabago sa karaniwang anyo ng isang morpema dahil sa impluwensiya ng katabing ponema

Asimilasyon

Ito ay ang mga panlaping nagtatapos sa -ng katulad ng sing- na maaaring maging sin- o sim-. Gayundin ang pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensiya ng kasunod na katinig

Panlapi

Ito ay isa o ilang pantig na idinaragdag sa unahan, gitna o hulihan ng mga salitang ugat upang makabuo ng isang panibagong salita

Lolo

Kaano ano niya ang namumuno sa krotona?

Konde Adolfo

Kaaway ni Florante

Aberno

Kaharian ni Pluto

Pebrero 20, 1862

Kailan namatay si Francisco?

Abril 2, 1788

Kailan pinanganak si Francisco?

Tondo, Manila

Lumipat si Francisco dito para magtrabaho noong siya ay bata pa

Laura

Mahal Ni Florante

INUULIT

Makabubuo ng mga salita sa tulong ng reduplikasyon ng mga salitang-ugat ayon sa uri nito:

Ponema (Tunog)

Makabuluhang yunit ng tunog na "nakakapagpabago ng kahulugan" kapag ang mga tunog ay pinagsama-sama upang makabuo ng mga salita

Pasahol

May higit na negatibong katangian

Palamang

May higit na positibong katangian

MAYLAPI

Maylapi ang salitang binubuo ng salitang-ugat at isa o higit pang panlapi.

Lantay

Nag lalarawan lamang ng isa o payak na pangngalan o panghalip

Asimilasyong Ganap

Nagaganap ito kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay na kasunod na tunog ay nawawala pa ang sumusunod na unang titik ng salitang ugat at nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/

Mariano Capule

Naging karibal ni Francisco kay Maria Asuncion Rivera

Maria Asuncion Rivera (MAR)

Naging kasintahan ni Francisco at siya ang naging inspirasiyon ni Francisco sa paggawa ng tula

Eksistensyal

Nagpapahayag ng pagkamayroon o wala

Higera

Nakatali si Florante, isang taga-kaharian ng Albanya, sa isang puno ng

Heneral Miramolin

Namumuno sa Turkiya

Prinsesa Floresca

Nanay ni Florante

Aladin

Narinig ng isang moro, na naglalakbay noon sa kagubatan, ang mga pagtangis ni Florante. _______ ang pangalan ng moro

Pasukdol

Nasa pinakadulong digri ng kaantasan ang _____.Ito ay maaring positibo o negatibo

Menandro

Nung naisip patayin ni Adolfo si Florante, sino ang kaibigan niya na sumagip sakanya?

Morpema (Salita)

Pinakamaliit na yunit na may kahulugan. Ito ay maaaring salita o bahagi lamang ng salita. Ito ay laging may kahulugang taglay sa sarili

Selya

Pinangalan ni Francisco kay Maria Asuncion Rivera sa Florante at Laura

Menalipo

Pinsan ni Florante na niligtas siya na mamamana ng Epiro.

Kolokyal

Probinsya o bayan lamang ang gumagamit : Lelang mong panot, pasaway

Atenas

Sa edad ng 11, ipanadala siya sa

Antenor

Sa ibang bansa, nag-aral siya sa ilalim ni __________

Nayon ng Panginay, Bayan ng Bigaa sa lalawigan ng Bulacan

Saan pinanganak si Francisco?

Sa kulungan

Saan sinimulan ni Francisco ang Florante at Laura?

Balbal

Salitang kalye : erap, utol, ermat, erpat

Juana dela Cruz

Sino ang nanay ni Francisco?

Juan Balagtas

Sino ang tatay ni Francisco?

Konde Sileno

Tatay ni Konde Adolfo

Pang uri

Tawag sa mga salitang nag lalarawan o nagbibigay turing sa mga pangalan at panghalip

Paglilipat

Tinatawag na metatetis na nangangahulugang paglilipat ng posisyon ng mga ponema

Pagpapalit

Tumutukoy sa ponemang nababago o napapalitan sa pagbuo ng mga salita

Sierpe

ahas o serpyente

Medialuna

bandila ng mga moro

Pares Minimal

basa - pasa

Pebo

bathala ng araw

Narciso

binatang sakdal ng ganda at kisig na nalunod

Adonis

binatang sakdal rin ng ganda at kisig

leon

dalawang _______ang handang sumakmal sa kay florante nung sya ay nakatali

Nimpas

diwata ng kalikasan

Sirena

diwata ng katubigan

Pluto

diyos ng aberno

Kupido

diyos ng pagibig

Venus

diyosa ng pagibig

Diana

diyosa ng pangangaso

Klaster

dr-, pl-, ts-

alegorya

ginamit ni Balagtas kung masasalamin ang mga nakatagong mensahe at simbolo kakikitaan ng pagtulisa

Haba at diin

haba ng bigkas at lakas ng bigkas sa pantig

haring Linseo

hari ng Albanya, ama ni Laura

Mikling sambitla

iisahan o dadalawahing pantig na nagpapahayag ng matinding damdamin

18

ilang araw nakakulong si florante?

5

ilang buwan nanatili si florante sa krotona?

Pama

isang diyosa na nagaangkin ng mataginting tinig

Adolfo

kalaban ni Florante, tinawag na mapagbalat-kayo; malaki ang galit kay Florante

Adarga

kalasag o shield

sugnay

kalipunan din ng mga salita, subalit ito ay may buong kaisipang inihahatid sa atin/

parirala

kalipunan ng mga salita na walang buong diwa

Flerida

kasintahan ni Aladin na inagaw ng kanyang amang si Sultan Ali-Adab

Panawag

maari itong iisahang salita o panawag ng pang-kamag anak

Harpias

mga nilalang sa mitolohiyang Griyego na may katawang tulad ng isang ibon at may muka ng isang babae

Nayadas

mga ninfa sa batis at ilog

Pormulasyong Panlipunan

mga pagbati, pagbibigaygalang, at iba pang nakagawian na sa lipunang pilipino

Pangatnig

mga salitang nag-uugnay ng 2 salita ,parirala, o sugnay.

Pang-ukol

mga salitang nag-uugnay ng pangngalan at iba pang salita sa pangungusap

Ponemang Malayang Nagpapalitan

misa - mesa, lalaki - lalake

Emir

moro/muslim na hindi nagtagumpay sa pagpaslang kay Laura

buwitre

muntik na si Floranteng mapaslang ng isang __________ na nagtangkang dumagit sa batong hiyas na nasa dibdib ni Florante

Pang-angkop

na at ng pag "ng" ito ay nakadikit sa salita

Padamdam

nagpapahayag ng matinding damdamin

Pamanahon

nagsasaad ng oras o uri ng panahon

Modal

nangangahulugan ito ng gusto, nais, ibig, pwede, maari, dapat, kailangan/

Antala

saglit na pagtigil sa salita Hindi pula. Hindi, pula.

Sultan Ali-Adab

sultan ng Persiya, ama ni Aladin

Tono

taas/ baba bigkas ng salitang pantig

Averno

tinatawag din na impyerno

Ponemang Suprasegmental

tunog sa pagbigkas pero walang tinutumbasan sa letra

BUO O GANAP NA PAG-UULIT

➢ Inuulit ang buong salitang-ugat nang may pang-angkop o wala o may panlapi o wala. ➢ Paalala: ang salitang ugat lang ang inuulit

PARSYAL O DI-GANAP NA PAG-UULIT

➢ Inuulit lamang ang isa o higit pang pantig o silabol ng salitang-ugat at kahit may panlapi pa ito.

TAMBAALANG GANAP

➢ Sa uring ito, ang dalawang salitang pinagtatambal ay nakabubuo ng ikatlong kahulugang iba kaysa isinasaad ang mga salitang pinagsasama

TAMBALANG DI-GANAP

➢ Sa uring ito, ang taglay na kahulugan ng dalawang salitang punagtatambal ay hindi nawawala. ➢ Walang ikatlong kahulugang nabubuo ➢ Ginagamitan ng gitling (dash/hyphen) ➢ Literal meaning