Budowa i działanie narządu wzroku

Komory oka

Przestrzenie wypełnione płynem wodnistym.

Rodopsyna i jodopsyna

Barwniki światłoczułe, jeden w pręcikach, drugi w czopkach, które pod wpływem światła ulegają przemianom prowadzącym do powstania impulsu nerwowego.

Droga światła i impulsu nerwowego

1. Światło. 2. Rogówka 3. Soczewka 4. Ciało szkliste 5. Czopki i pręciki 6. Komórki nerwowe dwubiegunowe 7. Ciało komórek nerwowych zwojowych 8. Nerw wzrokowy 9. Kora mózgowa - płat potyliczny

Naczyniówka

Część błony naczyniowej. Zawiera rozbudowaną sieć naczyń włosowatych. Zawiera ciemny barwnik pochłaniający światło, co zapobiega jego odbiciom wewnątrz gałki ocznej.

Plamka

Część siatkówki, która jest skupieniem czopków. (kiedyś plamka żółta)

Tarcza nerwu wzrokowego

Dawniej: plamka ślepa. Obszar w którym zbiegają się włókna nerwowe opuszczające gałkę oczną.

Powieka

Fałd skóry, który ochrania i nawilża oko.

Gruczoły tarczkowe

Gruczoły te wydzielają łój, który zapobiega nieustannemu wypływaniu łez i tworzy warstwę ograniczającą ich parowanie.

Dioptria

Jednostka zdolności skupiania lub rozszczepiania wiązki równoległych promieni świetlnych przez soczewkę. Szkła korekcyjne z soczewkami skupiającymi oznacza się wartością dodatnią dioptrii (szkła dla dalekowidzów), a z soczewkami rozpraszającymi - w wartością ujemna dioptrii -dla krótkowidzów.

zmęczenie wzroku

Jego powodem jest długotrwały skurcz mięśnia rzęskowego. Mogą pojawić się przy tym łzawienie, pieczenie, a nawet bóle głowy. Powinno się przerwać prace i skierować wzrok gdzieś daleko -oko odpoczywa.

Jaskra

Jej przyczyną jest podwyższone ciśnienie w gałce ocznej oraz zaburzenia ukrwienia oka. Oba mechanizmy doprowadzają do niedokrwienia nerwu wzrokowego, co powoduje jego uszkodzenie.

Obraz powstający na siatkówce

Jest obrazem rzeczywistym, pomniejszonym odwróconym. Proces interpretacji wrażeń wzrokowych powstających w siatkówce zachodzi w ośrodku wzroku znajdującym się w płacie potylicznym kory mózgu.

Źrenica

Jest otworem, przez który światło przedostaje się w głąb oka.

Zaćma

Katarkta. Jest to utrata przejrzystości soczewki, na skutek której staje się ona nieprzepuszczalna dla promieni świetlnych. Jej leczenie polega noszeniu szkieł o silnych właściwościach skupiających lub operacyjnym usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną.

Pręciki

Komórki światłoczułe obecne w siatkówce. Są niewrażliwe na barwę, odpowiadają za *postrzeganie kształtu i ruchu przedmiotów, dobrze funkcjonują w półmroku*. Duża ich ilość znajduje się w peryferyjnej części siatkówki. W nich obecna jest rodopsyna - czerwień wzrokowa.

Czopki

Komórki światłoczułe występujące w siatkówce. Są wrażliwe na barwę, umożliwiają dostrzeganie szczegółów obrazie. Najlepiej funkcjonują przy intensywnym oświetleniu. W nich obecna jest jodopsyna.

Ciało szkliste

Ma postać przezroczystej galaretowatej masy. Nadaje gałce ocznej kształt, załamuje promienie świetlne.

Astygmatyzm

Niezborność oka. Wada spowodowana nierównomierną krzywizną rogówki lub soczewki, która sprawia, że promienie świetlne skupiają się w kilku ogniskach. W efekcie odbierany obraz jest nieostry i zniekształcony. Wade koryguje się za pomocą szkieł cylindrycznych(walcowatych).

Zapalenie spojówek

Objawy to między innymi zaczerwienienie, obrzęk i pieczenie. Przyczyną są najczęściej bakterie, wirusy i ciała obce drażniące spojówkę mechanicznie lub chemicznie.

Daltonizm

Potoczne określenie genetycznie uwarunkowanych zaburzeń rozróżniania barw, najczęściej czerwonej i zielonej.

Nerw wzrokowy

Przekazuje informację do mózgowia. Podobnie jak mózgowie - otoczony jest oponami.

Spojówka

Przezroczysta błona, która pokrywa wewnętrzną stronę powiek oraz część gałki ocznej. Wytwarza śluz nawilżający i chroniący gałkę oczną przed drobnymi zanieczyszczeniami.

Soczewka

Przezroczysta struktura załamująca promienie świetlne. Odpowiada za zdolność ostrego widzenia.

Cykl przemian rodopsyny

Rodopsyna składa się z opsyny i retinalu. Retinal to pochodna wit. A i posiada izomery cis i trans. Forma cis pod pływem światła zmienia się w formę trans. W ciemności forma trans przemienia się w witaminę A, ulegającej przemianie do formy cis-retinalu lub po prostu do cis-retinalu

Aparat ruchowy gałki ocznej

Składa się z sześciu mięśni, z jednej strony przyczepione do ściany gałki ocznej, z drugiej do ściany oczodołu. Zbudowane z tk. mięśniowej poprzecznie prążkowanej.

Błona naczyniowa

Składa się z trzech elementów: Naczyniówki, ciała rzęskowego i tęczówki.

Aparat ochronny gałki ocznej

Stanowią go: powieki, brwi, rzęsy, spojówki oraz narząd łzowy.

Elementy funkcjonalne siatkówki

Stanowią je trzy warstwy komórek: -warstwa nerwowo-nabłonkowa, którą stanowią fotoreceptory - pręciki i czopki - warstwa środkowa, utworzona przez komórki dwubiegunowe - warstwa komórek zwojowych, których aksony łączą się, tworząc nerw wzrokowy

Tęczówka

To przednia część błony naczyniowej, która zmienia wielkość źrenicy, dostosowując oko do warunków oświetlenia. Zapobiega wnikaniu do oka nadmiernej ilości światła.

Rogówka

To przednia część błony włóknistej. Skupia światło i stanowi ochronę mechaniczną gałki ocznej.

Twardówka

Tylna część błony włóknistej, która tworzy zewnętrzną ścianę gałki ocznej i chroni głębiej położone elementy przed urazami.

Zez

Uszkodzenie mięśni gałek ocznych, mogące powodować odchylenie gałek od prawidłowego równoległego ustawienia.

Układ optyczny oka

W jago skład wchodzą: rogówka, płyn komory przedniej oka, soczewka oraz ciało szkliste.

Błona włóknista

W tylnej części gałki ocznej nosi nazwę *twardówki*. Jej barwa zmienia się wraz z wiekiem - u dzieci białawo-niebieska, u osób starszych - żółtawa. W przedniej części gałki ocznej - *rogówka*. Jest cieńsza, przezroczysta i bardziej wypukła.

Siatkówka

Wewnętrzna warstwa gałki ocznej, zawiera komórki światłoczułe - pręciki i czopki.

Krótkowzroczność

Występuje wtedy, gdy wydłużenie gałki ocznej powoduje zogniskowanie obrazu przed siatkówką. Wadę tę koryguje się stosując soczewki dwuwklęsłe - rozpraszające.

Dalekowzroczność

Występuje, gdy skrócenie gałki ocznej powoduje powstanie obrazu za siatkówką. Wadę koryguje się stosując okulary z soczewkami wypukłymi - o działaniu skupiającym

Gałka oczna

Zasadnicza część narządu wzroku. Jej wnętrze jest wypełnione galaretowatym płynem *ciałem szklistym*. Jej ścianę tworzą trzy błony: -zewnętrznie leżąca *błona włóknista* -środkowa *błona naczyniowa* -wewnętrzna błona - *siatkówka*

Akomodacja oka

Zdolność do skupiania obrazu na siatkówce, dzięki czemu możliwe jest ostre widzenie przedmiotów bez względu na ich odległość od oka.

Refrakcja oka

Zdolność załamywania promieni świetlnych przez wszystkie elementy układu optycznego oka. Wyraża się ją w jednostkach zwanych dioptriami.

Ciało rzęskowe

Środkowa część błony naczyniowej. Otacza gałkę oczną na na kształt pierścienia. Wytwarza wodnisty płyn wypełniający komory oka i bierze udział w regulacji ostrości widzenia, wpływając na kształt soczewki, dzięki mięśniowi rzęskowemu.