Budowa i działanie narządu wzroku
Komory oka
Przestrzenie wypełnione płynem wodnistym.
Rodopsyna i jodopsyna
Barwniki światłoczułe, jeden w pręcikach, drugi w czopkach, które pod wpływem światła ulegają przemianom prowadzącym do powstania impulsu nerwowego.
Droga światła i impulsu nerwowego
1. Światło. 2. Rogówka 3. Soczewka 4. Ciało szkliste 5. Czopki i pręciki 6. Komórki nerwowe dwubiegunowe 7. Ciało komórek nerwowych zwojowych 8. Nerw wzrokowy 9. Kora mózgowa - płat potyliczny
Naczyniówka
Część błony naczyniowej. Zawiera rozbudowaną sieć naczyń włosowatych. Zawiera ciemny barwnik pochłaniający światło, co zapobiega jego odbiciom wewnątrz gałki ocznej.
Plamka
Część siatkówki, która jest skupieniem czopków. (kiedyś plamka żółta)
Tarcza nerwu wzrokowego
Dawniej: plamka ślepa. Obszar w którym zbiegają się włókna nerwowe opuszczające gałkę oczną.
Powieka
Fałd skóry, który ochrania i nawilża oko.
Gruczoły tarczkowe
Gruczoły te wydzielają łój, który zapobiega nieustannemu wypływaniu łez i tworzy warstwę ograniczającą ich parowanie.
Dioptria
Jednostka zdolności skupiania lub rozszczepiania wiązki równoległych promieni świetlnych przez soczewkę. Szkła korekcyjne z soczewkami skupiającymi oznacza się wartością dodatnią dioptrii (szkła dla dalekowidzów), a z soczewkami rozpraszającymi - w wartością ujemna dioptrii -dla krótkowidzów.
zmęczenie wzroku
Jego powodem jest długotrwały skurcz mięśnia rzęskowego. Mogą pojawić się przy tym łzawienie, pieczenie, a nawet bóle głowy. Powinno się przerwać prace i skierować wzrok gdzieś daleko -oko odpoczywa.
Jaskra
Jej przyczyną jest podwyższone ciśnienie w gałce ocznej oraz zaburzenia ukrwienia oka. Oba mechanizmy doprowadzają do niedokrwienia nerwu wzrokowego, co powoduje jego uszkodzenie.
Obraz powstający na siatkówce
Jest obrazem rzeczywistym, pomniejszonym odwróconym. Proces interpretacji wrażeń wzrokowych powstających w siatkówce zachodzi w ośrodku wzroku znajdującym się w płacie potylicznym kory mózgu.
Źrenica
Jest otworem, przez który światło przedostaje się w głąb oka.
Zaćma
Katarkta. Jest to utrata przejrzystości soczewki, na skutek której staje się ona nieprzepuszczalna dla promieni świetlnych. Jej leczenie polega noszeniu szkieł o silnych właściwościach skupiających lub operacyjnym usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną.
Pręciki
Komórki światłoczułe obecne w siatkówce. Są niewrażliwe na barwę, odpowiadają za *postrzeganie kształtu i ruchu przedmiotów, dobrze funkcjonują w półmroku*. Duża ich ilość znajduje się w peryferyjnej części siatkówki. W nich obecna jest rodopsyna - czerwień wzrokowa.
Czopki
Komórki światłoczułe występujące w siatkówce. Są wrażliwe na barwę, umożliwiają dostrzeganie szczegółów obrazie. Najlepiej funkcjonują przy intensywnym oświetleniu. W nich obecna jest jodopsyna.
Ciało szkliste
Ma postać przezroczystej galaretowatej masy. Nadaje gałce ocznej kształt, załamuje promienie świetlne.
Astygmatyzm
Niezborność oka. Wada spowodowana nierównomierną krzywizną rogówki lub soczewki, która sprawia, że promienie świetlne skupiają się w kilku ogniskach. W efekcie odbierany obraz jest nieostry i zniekształcony. Wade koryguje się za pomocą szkieł cylindrycznych(walcowatych).
Zapalenie spojówek
Objawy to między innymi zaczerwienienie, obrzęk i pieczenie. Przyczyną są najczęściej bakterie, wirusy i ciała obce drażniące spojówkę mechanicznie lub chemicznie.
Daltonizm
Potoczne określenie genetycznie uwarunkowanych zaburzeń rozróżniania barw, najczęściej czerwonej i zielonej.
Nerw wzrokowy
Przekazuje informację do mózgowia. Podobnie jak mózgowie - otoczony jest oponami.
Spojówka
Przezroczysta błona, która pokrywa wewnętrzną stronę powiek oraz część gałki ocznej. Wytwarza śluz nawilżający i chroniący gałkę oczną przed drobnymi zanieczyszczeniami.
Soczewka
Przezroczysta struktura załamująca promienie świetlne. Odpowiada za zdolność ostrego widzenia.
Cykl przemian rodopsyny
Rodopsyna składa się z opsyny i retinalu. Retinal to pochodna wit. A i posiada izomery cis i trans. Forma cis pod pływem światła zmienia się w formę trans. W ciemności forma trans przemienia się w witaminę A, ulegającej przemianie do formy cis-retinalu lub po prostu do cis-retinalu
Aparat ruchowy gałki ocznej
Składa się z sześciu mięśni, z jednej strony przyczepione do ściany gałki ocznej, z drugiej do ściany oczodołu. Zbudowane z tk. mięśniowej poprzecznie prążkowanej.
Błona naczyniowa
Składa się z trzech elementów: Naczyniówki, ciała rzęskowego i tęczówki.
Aparat ochronny gałki ocznej
Stanowią go: powieki, brwi, rzęsy, spojówki oraz narząd łzowy.
Elementy funkcjonalne siatkówki
Stanowią je trzy warstwy komórek: -warstwa nerwowo-nabłonkowa, którą stanowią fotoreceptory - pręciki i czopki - warstwa środkowa, utworzona przez komórki dwubiegunowe - warstwa komórek zwojowych, których aksony łączą się, tworząc nerw wzrokowy
Tęczówka
To przednia część błony naczyniowej, która zmienia wielkość źrenicy, dostosowując oko do warunków oświetlenia. Zapobiega wnikaniu do oka nadmiernej ilości światła.
Rogówka
To przednia część błony włóknistej. Skupia światło i stanowi ochronę mechaniczną gałki ocznej.
Twardówka
Tylna część błony włóknistej, która tworzy zewnętrzną ścianę gałki ocznej i chroni głębiej położone elementy przed urazami.
Zez
Uszkodzenie mięśni gałek ocznych, mogące powodować odchylenie gałek od prawidłowego równoległego ustawienia.
Układ optyczny oka
W jago skład wchodzą: rogówka, płyn komory przedniej oka, soczewka oraz ciało szkliste.
Błona włóknista
W tylnej części gałki ocznej nosi nazwę *twardówki*. Jej barwa zmienia się wraz z wiekiem - u dzieci białawo-niebieska, u osób starszych - żółtawa. W przedniej części gałki ocznej - *rogówka*. Jest cieńsza, przezroczysta i bardziej wypukła.
Siatkówka
Wewnętrzna warstwa gałki ocznej, zawiera komórki światłoczułe - pręciki i czopki.
Krótkowzroczność
Występuje wtedy, gdy wydłużenie gałki ocznej powoduje zogniskowanie obrazu przed siatkówką. Wadę tę koryguje się stosując soczewki dwuwklęsłe - rozpraszające.
Dalekowzroczność
Występuje, gdy skrócenie gałki ocznej powoduje powstanie obrazu za siatkówką. Wadę koryguje się stosując okulary z soczewkami wypukłymi - o działaniu skupiającym
Gałka oczna
Zasadnicza część narządu wzroku. Jej wnętrze jest wypełnione galaretowatym płynem *ciałem szklistym*. Jej ścianę tworzą trzy błony: -zewnętrznie leżąca *błona włóknista* -środkowa *błona naczyniowa* -wewnętrzna błona - *siatkówka*
Akomodacja oka
Zdolność do skupiania obrazu na siatkówce, dzięki czemu możliwe jest ostre widzenie przedmiotów bez względu na ich odległość od oka.
Refrakcja oka
Zdolność załamywania promieni świetlnych przez wszystkie elementy układu optycznego oka. Wyraża się ją w jednostkach zwanych dioptriami.
Ciało rzęskowe
Środkowa część błony naczyniowej. Otacza gałkę oczną na na kształt pierścienia. Wytwarza wodnisty płyn wypełniający komory oka i bierze udział w regulacji ostrości widzenia, wpływając na kształt soczewki, dzięki mięśniowi rzęskowemu.