Gerioù Brezhoneg-Saozneg (Breton-English Vocabulary)

DISTAGañ, -iñ, -o [di'sta:gə], [diʃtagɛɲ](sic) & [-o]

(SE) DETACHER, & DETELER, parf. DECOCHER (sic), & DECLAMER, PRONONCER, parf. DECLENCHER (le rire), ECLATER (de rire), & FAIRE LA PAUSE

RANNañ, -iñ ['rãnə], [rãnɛɲ] & [ranəɲ]

(SE) DIVISER, (SE) PARTAGER, SEPARER, parf. FENDRE, PLACER (ou PRONONCER : un mot,...)

DIMEZiñ [di'me:zi]L & K, [di'mɛj]Ki, [di'mi:]Ku & T, [dimeiɲ](sic)Go & W, var. DEMEZiñ [de'me:zi]L (1 pt), [demej]E, [dəmeɛɲ]Wu

(SE) FIANCER, par ext. (SE) MARIER

FRAILHañ ['fraʎa], [fraʎɛɲ], a-w ['vrajə]Ph

(SE) FISSURER, & (SE) FÊLER, FENDILLER, GERCER, LEZARDER

GO(U)EÑVañ, -iñ ['gwɛ̃wə](sic), ['gwɛ̃:vi]Ph, a-w [-ẽ:-], ['gwe:vi], [-vɛɲ]Go, [gweɥiɲ], [gwiɥɛɲ], [gwɛ̃ɥar](sic)W

(SE) FLETRIR, (SE) FANER, & (loc.) PINCER LES LEVRES (L), (SE) RENFROGNER

BEUZiñ ['bø:zi] ['bøi], a-w ['bœ̃i]Ku, [bejɛɲ]

(SE) NOYER, & INONDER

TREMEN, -iñ ['tremɛn], [trɛ̃mən](sic)Ku, [tremen] & [-meɲ], [-enɛɲ]W, a-w [trəmən], [trõmən]E

(SE) PASSER, parf. DEPASSER, EXPIRER

DIWALL ['diwal] [diwal] & [-ɛɲ]

(SE) PROTEGER & (SE) PREMUNIR, parf. FAIRE ATTENTION

DIHUNAÑ [di'hy:nə], [di'jy:ni]L DIHUNIÑ [dihyniɲ] & [dihœ̃nɛɲ] a-w [div-]Ph, [dif-]T

(SE) RÉVEILLER

TROiñ ['troi]K, [troɛɲ](sic), var. TREiñ ['trɛi]L, [trɛî]T & [-iɲ]Go, a-w TROEiñ [trwɛj]Ki & [trɥɛɲ]W, & [trœj]Ki (bv. tro-)

(SE) TOURNER, & (SE) DETOURNER, (S'EN) RETOURNER, parf. (SE) TRANSFORMER

Mont daved + nom de personne

"aller trouver qq", mais aussi "aller travailler chez qq et pour son compte"

A-DREÑV, adj., prép., & n. m. [a'drẽ:] & [-f]Go, [a'drɛ̃w]K, [a'drã:]W, a-w A-DRE(ÑV) [a'dre:] (voir "ar-dreñv"(sic)W, a-dreñv din,..., & àr ma zreñv W, em zreñv T)

(DE) DERRIERE, (EN) ARRIERE

DISKENN, -iñ ['diskɛn], [diʃcɛn] & [diʃənɛɲ](sic)

(FAIRE) DESCENDRE, par ext. DEBARQUER, parf. VERSER

GWAS, m. -ed / -ion [gwa:s] a-w [gwas] (a-w gwasedoù E, gwarsed T, gwision)

(JEUNE) HOMME loc. valet, Wu domestique, parf. mari.

DINEC'H, adj. ['di:nɛx], [dinex]

(L'ESPRIT) TRANQUILLE, & INSOUCIANT, parf. DÉCONTRACTÉ

MUIAÑ ['mɥiã] [mɥijã] & ['mwia](sic)L, ['mijə]K, ['myã](sic)T, (Ph ['myə] & ['mijə])

(LE) PLUS (GRAND), & MAJEUR, MAXIMUM

GWANNAad [gwãna:t], [gwãnat] (Morv. n'écrit qu'un "n")

(S') AFFAIBLIR, FAIBLIR

GLAC'HARiñ [gla'ha:ri], [glahariɲ]

(S') AFFLIGER, par ext. LESER

PENNFOLLañ, -iñ [pɛn'fɔla](sic) & [-'vɔlə]Ku, [penfɔliɲ](sic) & [-o]E

(S') AFFOLER (les exemples donnés par Fav. sont Ku et Ph)

HARPañ, -iñ ['harpə], [harpɛɲ](sic), ['arpa], a-w HERPel ['hɛrpəl]Ki, ['ɛrpa]Eussa (BV harp-, a-w herp- Ki & a-w Ku)

(S') APPUYER, & (SE) BLOQUER, parf. (S') ARRÊTER, (SE) MAINTENIR

LEDANNAad (Morv. écrit un seul "n") [ledã'na:t], [ledãnat]

(S') ELARGIR

BOURDal, -iñ ['burdəl], [burdal](sic), [-iɲ] (un ex. donné par Fav. : "ar c'harr oa chomet bourdet")

(S') EMBOURBER, (fig.) BLAGUER, FEINTER

ENROLLañ, -iñ [en'rɔlə], [enrɔliɲ], var. [arɔlɛɲ](sic), & [em'rɔlə](sic)

(S') ENROLER, ENREGISTRER, & INCORPORER

GWELLAad [gwɛ'la:t], [gɥɛ-], [ɟɥɛlat]

(S')AMELIORER, (SE) REMPLUMER (fig.), parf. GUERIR

EUREDiñ [ø're:di], [ørədiɲ], a-w -Jiñ [ø'rø:ʒi], [eredɛɲ]

(S')EPOUSER

NEC'Hiñ ['nɛhi], [nehiɲ] & ['ne:ɦi]

(S')INQUIETER, & (FAIRE) HESITER, (S')ENNUYER

FUMAÑ ['fymə] [-ã] [fymiɲ]

(S')IRRITER, S'ENFLAMMER, & loc. LKo : FUMER

TOMMañ, -iñ ['tɔmə](sic), var. TOEMMiñ [twɛmiɲ], [tɥemɛɲ]

(SE) CHAUFFER, & AFFECTIONNER, S'ATTACHER (à)

CHIKANal [ʃi'kãnəl] [ʃikãnəl] [-ɛɲ], a-w var. SINKANañ [siŋ'cã:na]

(SE) CHICANER, (SE) QUERELLER

DIWISKañ, -iñ, -o [di'wiskã], [di'viskə] & [-o]Ku, [diɥiʃciɲ] & [-skɛɲ]W

(SE) DESHABILLER, (SE) DEVETIR

SAOUZANañ, -iñ [sow'zã:nə], [saw'zã:nat](sic) & [z-], [-d-](sic)T, [sɛwzãniɲ], [səɥdãnɛɲ]W "chom saouzanet" est donné par Fav. comme étant W et signifiant "hébété"

(SE) DESORIENTER, (S') EGARER, & (S') HYPNOTISER

BUTUNAD, var. BUTUNIÑ [by'ty:nət] [by'ty:ni] [bytyniɲ], a-w [bətymɛɲ](sic), [bətəmat]W : (loc. en LKo PRISER, s'oppose alors à FUMIÑ)

fumer, loc. priser

BUTUNER, m. -ion [by'ty:nər] [bytyner] [bətymur](sic)

fumeur

MOGED, m. -où ['mo:gət] [-ɛt] & [-ot]Ku [moɟɛt] & [muɟet]

fumée

C'HWEVRER, n. ['xwɛvrər] [hɥevrer], a-w [fɛwr] [fɛ:r] [fər]

février

AR MIS BIHAN Eussa, Molenes & Li

février (Ouessant, Molène, Li)

GOUEL, m. -ioù [gwe:l], a-w ['guel]L, [gwi:l]

fête (religieuse traditionnelle)

GOUEL, m. -ioù [gwe:l] a-w ['guel](sic)L, [gwi:l] GOUEL est religieux (Gouel Nedeleg, gouel an Oll Sent, gouel Mikael) ou "sacré" (gouel ar brezhoneg)

fête (religieuse, traditionnelle)

GOUNID ['gu:nit] [gunit] a-w ['gõ:nit]KuT, [guni]W (BV : gounez- ['gu:nez-] [gune-] a-w ['gõ:ne-] & [-əz-], [guni-]), var. GOUNEZIÑ [guneiɲ], var. GOUNEZO [gõnjo]KWi, var. GOUNIZ ['gu:nis], [-iʃ]L

gagner

daoulamm ['dowlãm], [dəɥlam] (sic) & [-ãm-p]

gallop (canter) (m.)

GALOUPAD [ga'lupət] [galupat] & [-al], a-w [ga'lõmpat] [galopɛɲ] [galipat]W & [ga'limpat]KWi

galoper, loc. courir

GAR, f. -ioù [gar]

gare

GAR, f. -ioù [gar] (pas de mut. après ar)

gare

REW, m. -e(g)ier & -enn-où [rɛw] [rɛ:(v)], [rɛɥ] & [rjaɥ]Wu, [reaw]Sun

gel, gelée

plac'h

girl (f. merc'hed) [plax] occas. [pla:ɦ-], -ed & -esed, esp. merc'hed

ODIVI, m. -où [o'di:vi], [odəvi], a-w [l-], var. LODAVI [lo'da:vi], a-w [lo'dɑ:vi]Ku

gnole

ADVERENN, f. -où [ad've:rən], [adverɛn], a-w ['hadvɛrn] [ha'vɛrn]Tgo, [havərɛn]Wi

goûter (vers 4h)

MERENN-ENDERW W [ã(n)dɛrɥ]W & [indɛrw]KWi, a-w [merin'dɛrw]Ku

goûter de l'après-midi

BRESEL, m. -ioù -où ['brɛ:zəl]Ph & ['bre:zɛl]KL, [brəzəl] [brəzel]

guerre

LEWENEZ, f. -ioù [le'we:ne] [le've:nɛs] & [le'vẽ:nɛs]Ph, [leɥene] & [ləɥine], var. LAOUENEZ [lo'we:ne]

joie, liesse

DEIZ, m. -ioù [dɛjs]L [dej]Ki, var. DEZ [de:]KuTW

jour

DEWEZH, m. -ioù ['dewəs], ['de:vəs], [dəɥɛx], var. DERVEZH ['dɛrvɛs]L & [-vəs]Go ([de'we:ʒoʷ]T, [-'ve:ʒu]Ku, [deveʃu](sic)Ki & [dɛr-]L, a-w [diviju]Ki)

journée

GOUERE, m. ['gwe:rə] & [-o], [-ən], [gu'e:re], a-w ['gwe:lən] [gu've:lən]Go, var. GOURHELEN W & E Go T, [gurhəlen]W, [gurelen]W, & [gwe:lən]T, [gulən]Go = MIS AR FOENN Ph (& sandhi [mis'kwe:rə]Ku) ("gouere" peut aussi s'orthographier "gouhere" ou "gouhereñv" en inter-dialectale)

juillet

MEZHEVEN, m. [me'ze:vən]T, ['mezevən]Go, ['me:ɥen](sic)E, [meəɥen]Wu, & [mi'de:vɛn]Sun, var. MIS EVEN [mi'ze:vən]K & [-ɛn]L, [mi'zewən]T, [mizəven] & [-iɥen]Wi ("mezhevenig" peut vouloir dire "juillet", cf. "juignet" en français)

juin

SEVEL ['se:vəl] [-ɛl] ['zewəl]T & [zewl]KWi [səɥel]W, var. SAVEL ['za:(v)əl] & [za:l]E, var. SAVIÑ [savɛɲ] (BV : sav- [sa:v-]KL, [zaw-]T & Ku, [saɥ-]W)

(se) lever

SEVEL ['se:vəl] [-ɛl] ['zewəl]T & [zewl]KWi [səɥel]W, var. SAVEL / SAVIÑ ['za:(v)əl] & [za:l]E [savɛɲ], BV. SAV- [sa:v-]KL [zaw]T & Ku [saɥ]W

(se) lever, monter, soulever, construire,..., composer

DISKUIZHañ, -iñ [di'skɥi:zə], [diʃcɥihɛɲ], a-w [-skwi:zã]T, [di'skɥijə]Ku

(se) reposer

DAOUHANTERIÑ [dowhãn'te:ri] [dəɥhãnterɛɲ]

(se) scinder (en deux), partager (en deux parties égales)

ANOUED, m. [ã'nuət]Ph..., [anwet], a-w [ã'nowt], [anəwit], & ['ãwnət], [ɛrwet](sic)

(sensation de) FROID (malsain)

BEB A ex. : roit dehe beb a bladenn : donnez-leur un disque à chacun

(à) chacun son...

HANTER, adj. et n. ['hãntər] & [-tr]Ph, [hãnter], & ['ãntɛr], [ãnte:r]W

(à) demi, (à) moitié

AFER, f. -ioù ['afər], [afer](sic) loc. EFER ['ɛfər], a-w [ɛr](sic), [dɛhɛr](sic!!)

- AFFAIRE (tous sens), - BESOIN Ku, Morv. dit en W,Gourin,Rostrenen

HENT, m. -où, KLT heñ(t)choù [hent] [ent] a-w [ɛnt] ['ẽʃu] & [jɛnt]Wu, [jãnt]Arv.W, m. -où [hentow] [-aw] [-ɛw] [-əɥ], var. KLT heñ(t)choù ['hẽʃoʷ] ['ẽʃu] & ['hɛ̃ʃow]Ku, ['hîʃo] ['en(t)ʃu]

CHEMIN

ALAMAN(T), adj. m. -ed [a'lãmãn], ['almãnt](sic)

ALLEMAND

ALE ! [a'le]

ALLEZ !

AET [ɛt] & [eat]L [èt], a-w [ɛjt]E, var. WAET [wɛjt] & [wajt]W, [vèt]Ku & [eat]L

ALLÉ (participe passé)

KARANTEZ, f. -ioù [ka'rãntə] [-tɛs]L, [karãnte](sic), & [-ti]W

AMOUR (& dim. amoureux/se), & AMITIÉ, CHARITÉ, parf. PARENTÉ

SAOS, adj. m. saoson [so:s], [saws]L & [z-], pl. ['so:zõn] & [z-]T, [sowzõn](sic)Wu, ['sawzun](sic)L & Ko, a-w -oned & -ed ['so:zɛt]Ki, & -isien [saw'ziʃɛn]L, [so'zi:ʒən]

ANGLAIS

ANKEN, m. -ioù ['ãŋkən], [ãŋcen], a-w [-cin]

ANGOISSE, loc. envie (& faim)

BLOAWEZH, m. -ioù ['blwa:vɛs], ['blawəs](sic), ['bla:vəs](sic), a-w ['blajɛs](sic)Ph, var. BLEWEZH EW [blɛɥɛx], & [-e-], ['bleɛx]Wi & E

ANNEE (durée & après numéral)

BLOAZ, m. -ioù [blwa:s] a-w ['bloas] alies [blwa:] [bla:], var. BLÉ WE [blɛ:] alies [ble:], [blaj]Groe

ANNÉE

HIVIS, f. -ioù ['hi:vis], [hivis](sic), a-w HIÑVIS ['hî:vəs]Ku, ['i:viʃ]Ki, & [imis](sic)KWi, (& [-ʒoʷ], [-ʃu]) -où

CHEMISE (de femme, & longue en général, anciennement tunique)

KLASK [klask] a-w [klɛsk]Ku, [-iɲ], var. KLAZH [klax] [klɛx]Wi

CHERCHER

MARC'H, m. -où & mirc'h, -ed, -i, -ier, -ion [marx] (& [max]) (a-w pl. marc'hi Wu) (précisément ETALON KuWi) (remplacé par "chô", "jô" / "jaw" en K et W, "loan" en L, "aneval" en T, & "loen-kesek", "penn-keseg")

CHEVAL, CHEVALET (& cric), fig. CRACK (personne), & symbole de la jalousie, de la fureur

Chom a rin, & [ri] chom a ri, chom a raio = ray, & [rɛj]Ku chom a raimp KL = rimp Ph = rafomp T = refomp T = rahomp W = rehomp W chom a reoc'h KL = reot = rafet T = refet T = rahet W = rehet W chom a raint KL = rint Ph = rafont T = refont T = rahint (Morv. : W) = rahont / rehont (Fav. W)

CHOM futur périphrastique

BOEM W, f. var. -enn -où [bwɛm], [-em]

CHOSE QUI EBAHIT, EGARE, FASCINE, & CHARME, MIRAGE (vient prabablement de "bohème"), s'utilise en W

KASTELLIN [kastɛ'li:n] [kaʃtəlin]

CHÂTEAULIN

DERW, -enn -où ['dɛrw], [dɛr(v)]E & Go, [dɛrɥ](sic), a-w ['dɛ:ro](sic)L, (& -ed, mut. un [nɛrɥɛn](sic)W)

CHÊNES

OABR, OABL, m. -où [wabr], ['oabl]L, alies [wap]Ku, [wɛbr], a-w ABR [a:p](sic)Ki, var. EBR [ɛbr] & [ɛvr]W (& -enn : NUEES)

CIEL (sky), NUEES

FENOS [fe'no:s], a-w [ve'nõ:s], [vi-]Ph

CE SOIR (à venir, mais aussi souvent confondu avec "henoazh"), loc. (Ku) AUJOURD'HUI / ACTUELLEMENT

ED, m. -où, -eier [e:t], a-w [i:t] & -enn-où (plante, tige ou grain) (edoù : a-w ['eu]Ku, [eəɥ]W)

CEREALE, BLE, & f. : plante, tige ou grain (d'après Morv., peut aussi désigner les céréales récoltées, la moisson)

YA 'VAD !

CERTES OUI !

AR RE-NES alies [a'rẽ:s], [ər'ɛ̃:s](sic)Ku & T, var. ar re-se

CEUX-LÀ

KAMBR, f. -où, généralement -eier [kãmbr], alies [kãmpr] [kambr]W, [kãmp] & [krãmp], f. -où (& pl. -i W), généralement -eier & kamprchoù, -cheier

CHAMBRE

SON, f. -ioù [sõ:n] & [z-], a-w [su:n]L, [sã:n]Wi var. SONENN, f. -où ['sõ:nən], [sõnɛn], & [z-]

CHANSON (gaie, ou "chanson" en général)

MOUSKANañ, -iñ [mus'kã:nə], [muskãniɲ](sic)

CHANTONNER

CHAPEL, f. -ioù ['ʃapəl](sic), [ʃapel](sic), a-w mut. [ʒ-]

CHAPELLE

DUDIUS [dy'diys] & [-'dijys], [dydiys]

CHARMANT, & INTERESSANT, par ext. ATTACHANT, ATTIANT, RIANT

NEÑV, m. -où [nẽ:(v)], [nɛ̃w]K, [neɥ] & [neɑ̃](sic)W, a-w [ẽ:]LT (dans Fav., pl. -ioù (!!!), mais apparaît comme "neñvoù" dans les exemples cités par Fav.)

CIEL, CIEUX (surtout religieux)

PEMP [pɛmp] & [-ɛ̃-] a-w [pjemp] [pɥ-]Wu

CINQ

PEMPVET ['pɛmvət] [pemvɛt] a-w ['pɛmpɛt] [-ət]

CINQUIÈME

KOUFR, m. -où [kufʳ], a-w [kofʳ]

COFFRE

KORN, m. -ioù [kɔrn] (& kern, -ioù Ku T)

COIN

LIWAÑ ['li:və] ['liwã] [-vo]Ku, [liɥɛɲ]

COLORER, PEINDRE, TEINTER

BARREG, adj. ['barək], [barɛk], a-w [bæ.rk](sic)Ph

COMBLE, CAPABLE, & APTE, COMPÉTENT, PARÉ

EVEL [e'vɛl] alies [vɛl] [ɛl]W, a-w [al] [jal]

COMME

PEGEN [pe'gɛn] [peɟen] a-w ['pegən]Ku (a-w PEGEL, PEGER evel "al, an, ar" KLW)

COMME... ! COMBIEN... !

KONT, f. -où [kõnt], a-w [kunt]L, & -choù

COMPTE, parf. CONVERSATION, MENTION, SITUATION, & SCORE

KIMIAD, m. -où ['kimjət] [cimjat](sic), & [-em-]

CONGÉ (d'adieu, & anciennement de qq)

KOÑJE, m. -où ['kõ:ʒə], [kõʒe], ['kũ:ʒe](sic)L, var. -EZ ['ku:ʒɛs](sic)L, & a-w ['kõ:ʒər]Ph (& f.) "oc'h ober e goñje ema"

CONGÉ, souv. PERMISSION, SERVICE MILITAIRE. Morv. dit que le mot est courant pour dire "service militaire"

ALIañ, -iñ [a'lijə], [aliɛɲ]

CONSEILLER, & ALLIER

KONTANT [kõntənt](sic), a-w KOUNTANT ['kuntãnt]L, [kutãnt]W

CONTENT, et surtout D'ACCORD, DISPOSÉ À

OUZH [us] dreist-oll L & Go, a-w [ux]L (confondu avec OC'H), a-w [dus]Ku (confondu avec DIOUZH), alies [øs] (confondu avec EUS et DIOUZH en KT)

CONTRE, ENVERS, & A (proximité, adhérence, rapport)

TROC'H, m. -ioù -où [trɔx], a-w [trox]W, [tro:x]KT, [-ux]L

COUPE, COUPURE, & TRANCHANT, parf. EPAISSEUR, (fig.) PHYSIQUE (de qq)

TROC'Hañ, -iñ, -o ['trɔhə], & [-i], [-o], [trohɛɲ](sic), a-w ['truha](sic), & ['tro:ɦã]KT, var. TREC'Hiñ ['trɛhi]L (bv. TROC'H-)

COUPER (divers sens), parf. ENRAYER, (fig.) FILER

KEVENDERW, m. -dirwi [ke'vɛndɛrʷ], [-dɛrf], [cəvãndɛrɥ]

COUSIN ISSU DE GERMAINS (i.e "second cousin")

KEVENITERW, f. -esed [keve'nitɛrʷ], [-vi'nitɛrf](sic), [cəvənitɛrɥ]

COUSINE ISSUE DE GERMAINE

KROUiñ ['krui], [krwiɲ], var. KROEiñ [krwɛəɲ], [kreɛɲ](sic)W

CREER, & (SE) FORMER

KROGiñ ['kro:gi] & [-go], [-u](sic)E, [krogɛɲ], a-w [kro:k]W, var. KREGiñ ['kre:gi]L, var. KRIGiñ [kri:gî](sic)T (bv. krog-) (Bezañ krog : équivalent de "krogiñ", selon Morv.)

CROCHER, (S') ACCROCHER, & SAISIR (par ext. ADHERER, AGIR (chimiquement)), parf. MORDRE & ATTAQUER, PRENDRE (feu, plantes), & COMMENCER

AOD, f. -où [o:t] [awt] [aɥt], -où [aɥdəɥ], aochoù ['oʃow], ['awʃu] & aocheier

CÔTE & GREVE, QUARTIER DU PORT

EN [en], a-w [in]K

DANS (classique)

DARN, f. -ioù ( & -enn -où) [darn], a-w [dɛrn]Ku

DARNE, FRAGMENT, & PARTIE, a-w adv.(sic) D'AUCUNS, CERTAINS, & adj. PARTIEL

DEHOÙ, adj. a-w [diu]KL [dehoʷ]Go, [deo]T, [dehaw]Wi, [dihɛw]Wi, [dehəɥ]Wu

DE DROITE (côté)

KLEIZ, adj. [klɛj] [-s]L a-w [klẽ:]GoT

DE GAUCHE (côté)

DIWAR ['diwar], a-w ['divar], var. DIAR [diar]W, var. surtout Ph A-ZIWAR [a'ziwar] [a'zivar], [aziar]

DE SUR (& de dessus), (D') APRES, & A PARTIR DE, SUITE A

BLANK, adj. [blãɲk]

DEBILE, FAIBLE

DISKARGañ [di'skargə], var. DISKARGiñ [diskargɛɲ]

DECHARGER, parf. VERSER, par ext. EJACULER, SUPPURER

ER-MAES [ɛr'mɛ:s] a-w [er'meas]L

DEHORS, EN-DEHORS DE, AU LARGE

LEIN, f. -où [lɛjn], a-w [lɛɲ]

DEJEUNER (Fav. : anciennement repas de la matinée devenu petit déjeuner ou déjeuner de midi selon l'endroit), & Eussa bon repas (de fête), PETIT-DEJEUNER en TGoEussa & KWi

DILESel [di'le:zəl], [dilezel](sic), a-w [di'lɛskəl](sic)

DELAISSER (& abandonner, démissionner)

DIVERKañ, -iñ [di'vɛrkə], [diverʃɛɲ]

DEMARQUER, & OBLITERER, RADIER, RATURER

ADALEG [a'da:lɛk] [adalɛk], a-w AZALEG [a'za:lək], (& a-w EUS TALEG Ph)

DEPUIS (à partir de, espace & temps)

DIGAR ['di:gar], [digar](sic)

DESAGREABLE, INAMICAL, parf. CRUEL

DIBREDER [di'bre:dər], [dibreder](sic) & [-brder](sic!)W

DESOEUVRÉ, & INSOUCIANT (mot soutenu)

DIW, f. [diw] [di:(v)] [diɥ]

DEUX (f.)

DIVIS, m. -ioù -où ['di:vis], [divis] & [dəvis]W

DEVIS, parf. CONVENTION, DISPOSITION, & CONDITION, DECISION, DIALOGUE, & adj. INTELLIGIBLE

PENNAD-KAOS

DIALOGUE, ENTRETIEN, CONVERSATION

FIGUS ['fi:gys], [-əs]Ph, [fiɟys]

DIFFICILE (à satisfaire) (d'après Morv., se dit d'abord de qq de difficile sur la nourriture, et par extension "exigent, difficile à satisfaire" dans quelque domaine que ce soit)

STREWiñ ['strɛwi], ['strɛ:vi], [ʃtreɥiɲ], [ʃtriɥɛɲ], & ['strɛ:i]Ph, ['stry:î]Go

DISPERSER, & par ext. (PAR)SEMER

SEITEG ['sɛjtɛk] [sejtɛk] a-w [sɛjntek](sic)W

DIX-SEPT

MEWEL, m. -ion ['mewəl]T & [mewl](sic)KWi, ['me:vəl], [-ɛl] & [me:l]Ku, [meɥel] & [məɥəl]Wi, (& -ed, -où W)

DOMESTIQUE (& SERVEUR, SERVITEUR), VALET, & AGENT, EMPLOYÉ

KOUSKED ['kuskət] [kuskɛt] & [-ɛɲ]W

DORMIR & SE COUCHER

DRESS [drɛs], a-w [drəs]KWi, & [dres] (Fav. donne l'exemple "dress !" comme étant Ki)

DRESSÉ, DROIT, (fig.) PRÉCIS, & VALABLE

REIZH [rɛjs] [rɛjx], a-w [re:s]T, [hrajs](sic)KWi

DROIT (moralement), JUSTE, EQUITABLE, CORRECT, & NORMAL, parf. DOCILE

KALED, adj. & m. ['ka:lət], [-ɛt], [kalɛt]

DUR, & ENDURANT, par ext. COSTAUD, HÂLÉ

PAD, -oud [pa:t](sic), & ['pa:dut], [-do]Ku, [padɛɲ](sic)W

DURER, & ENDURER, PERSITER, RESISTER

FREW [frɛɥ]W, [frɛw]

DYNAMIQUE,VIF, & DISPOS, 2 pts SAIN

DIJA [di'ʒa] a-w [deʒa]

DÉJÀ

DISPAR ['dispar], [dispar], var. ESPAR Ph = var. DIBAR ['di:bar], [dibar] (l'exemple donné par Fav. est indiqué comme T) : (ce mot signifie : dépareillé, par ext. particulier) = var. ESPAR ['ɛspar], [espar], a-w [is-] : (ce mot signifie : exceptionnel, & formidable, loc. dépareillé (E), usuellement exclamatif en Ku)

DÉPAREILLÉ, IMPAIR, SANS PAREIL, & REMARQUABLE

C'HOANT, n. -où [xwãnt] a-w [hwɛnt]E [hwãnt]W

DÉSIR, ENVIE

HARLUAD, adj. et m. -ed & -idi [har'lyət] [harlyat] [ar'lyat]

EXILÉ (notamment en Lu,...)

GWISKañ, -iñ, -o ['gɥiskə], [-a], [-o], ['gwiskã], [ɟɥiskiɲ], [ɟyʃcɛɲ]

HABILLER, VETIR, REVETIR, parf. (SE) COUVRIR, & COSTUMER, ENROBER

KAE, m. -où [kɛ:], [cè:], a-w [kaɛ](sic)L, [kaj]W & Eussa (& par ext. enclos, var. -enn -où)

HAIE (de clôture, & par ext. enclos), QUAI

HARDI(ZH) ['hardi], ['ardis](sic), [hardix], & a-w [ardex]W, ['hærdi] & ['hɛrdə]Ph

HARDI, & AUDACIEUX, FAMILIER (péjoratif), OSÉ

NEC'H, m. [nɛx], & [neax](sic)L, [ne:x]Ku, var. KREC'H surtout KL (le Ph connaît "nec'h" et "krec'h", "trec'h" en Dp)

HAUT (n.)

EÜRUS ['ɛyrys] & ['ørys]Ph [ørys] a-w [ɛ'vyrys] ['ɛvrys] ['ejrys]E [iə'rys], [e'vrys]Wi

HEUREUX

OSTIS, m. -ion ['ostis] [oʃtis] (& [-'ti:ʒən] [-'tiʃɛn]) & pl. ostisidi : CHALAND

HOTE, (et d'après Morv. attesté aussi au sens de "client"), souvent CAFETIER, HOTELLIER

EIZH [ɛjs] [ɛx]

HUIT

EIZHVED ['ɛjzvət] [-ɛt] [ɛhvɛt] & ['ejzət]E

HUITIÈME

Herve zo tost-kar din

Hervé est mon proche parent.

HAVR, m. [avr], [a:vʳ], a-w [awr], [h-] (dont "An Havr Newez")

HÂVRE + noms de lieux

FAOU, -enn [fow], a-w [faw], var. FAW [fo:](sic), [v-]Ph, [faɥ]W

HÊTRES

me

I (subj.), me (dir. obj.) [me] occas. [mẽ] T Go, [mẽj] KWi & [mɛj] Ki, [mi] Ku, occas. [mi] (old form)

DU-MAÑ ['dymə] [dymã] a-w [dỹm]Ph, & [t-]

ICI, PAR ICI, svt CHEZ MOI / NOUS, À LA MAISON

ENES-VAZH [-va:s]

ILE DE BATZ

BERNoud ['bɛrnut], a-w [bɛrn] (bern a ra dit ?, ne vern ket piw)

IMPORTER (être important), par ext. CONCERNER

ENTANañ, -iñ, -o [en'tã:nə] [entãniɲ], a-w [intãnɛɲ]

INCENDIER, & (S') EMBRASER, (S') ENFLAMMER

KEHEL, m., pl. keheloù ['kehəl] [cehɛl]Ku, ['keɛl]L (dreist-oll pl. KEHELOÙ [ke'hɛlu], [c-]Ph, [cehɛlow]), var. KEVEL, pl. keveloù [ke:vəl](sic) [cevɛl] (dreist-oll pl. KEVELOÙ ['kevəlo]Go, [cevɛlow]W), a-w KEL [kɛ:l]KiLT, var. KEAL [keal]L AU SENS DE "NOUVELLE" : alies KELOÙ, m. -ioù, alies keleier ['kɛ:lu] ['cɛ:low], -ioù [kɛ'lojoʷ] & -où [kɛ'lo:](sic)T, alies KELEIER [ke'lɛjər], a-w KELAOUENN, f. -où [ke'lowən], [-'lawɛn], [celowɛn]

INFORMATION, & INTENTION (rapportée ou supposée) NOUVELLE

DISTER ['distər] & ['distɛr]L, [diʃter] (Morv. : faible, sans valeur, sans signification, chétif, insignifiant, insuffisant)

INSIGNIFIANT, parf. ANODIN, BENIN, FUTILE, MEDIOCRE, PIETRE, & QUELCONQUE (péjor.), loc. en L (fortement accentué) INDISPENSABLE, (& superlatif) MOINDRE

DISTER ['distər] & ['distɛr]L, [diʃter]

INSIGNIFIANT, parf. ANODIN, BENIN, FUTILE, MEDIOCRE, PIETRE, QUELCONQUE (péj.)

DIREMED [di'remət](sic), [dirəmɛt](sic) (ur blanedenn diremed : noté par Fav. comme "chanson Ph")

IRREMEDIABLE, & IRRECUPERABLE, par ext. EXTRÊME

LOD, m. -où [lo:t] & loc. -enn : bonbon

LOT, PART, parf. ACTION (finances), & CERTAINS

PO(U)NNER ['punɛr] [puner] & [-ir]Wu [põnər]E Go & Ki, [põner]Wu

LOURD & EXAGÉRÉ / FORT / GRAVE

LOAR, f. -ioù [lwa:r], a-w ['loar]L & K, [lwɛ:r]W & E & [-e:r](sic)W

LUNE

OLLSENT, m. ['ɔlzɛnt], [ɔlzent] & (an) ['nɔlzənt]Ph Gouel an Ollsent

La Toussaint

N'eus forzh piw, n'eus forzh petra, n'eus forzh pelec'h Dans la langue parlée, on enlève souvent "n'eus" ici.

N'importe que, n'importe quoi, n'importe où

(AN) NAONED ['nãwnət] [nãnɛt], a-w ['naunɛt]L

NANTES

BATIMANT, f. -où -choù [ba'timənt], [batimãnt]

NAVIRE

MANTRañ, -iñ ['mãntrə], [mãntrɛɲ]

NAVRER, & CONSTERNER

RED [re:t] a-w [ret] (heb p-mouezh) (svt RED EO... : il faut obligatoirement, est plus fort que "daw eo" en KLW)

NECESSAIRE, OBLIGATOIRE

FRI, m. -où [fri:] a-w [v-]Ku T

NEZ

ANW, m. -ioù ['ãnw] [ã:no]KL [ãnf] [anɥ] var. HANW ['hãnw] [hãwn]E [hõn]Wi [harɥ]Wu, var. AN' [ãn], -ioù [ã'nojow] [ãnjow]Ku [ãnɥəɥ] [hãwɲow] [ã'no:]T

NOM

ANW, m. -ioù ['ãnw] [ã:no]KL [ãnf] [anɥ] var. HANW ['hãnw] [hãwn]E [hõn]Wi [harɥ]Wu, var. AN' [ãn], m. -ioù [ã'nojow] [ãnjow]Ku [ãnɥəɥ] [hãwɲow] [ã'no:]T

NOM

HON [õn]

NOTRE, NOS

NEWEZ [-ɛs]L [newe]T ['ne:və]E Go, [-ɛt]Dp Ki, [neɥe], [nəɥi], [new]Kwi, [nẽ(v)]Ku, [nəɥ]Wu

NOUVEAU

KOUMOUL, coll. -enn ['kumul](sic), & [komul]W, [kã-], a-w [kəmul]Wu = KOGUSS W, coll. -enn [koɟys](sic)W

NUAGES

KOABR, m. -où & -enn [kwabʳ], ['koabr](sic)L, & [kõabr]E, [g-]

NUES, & NUAGE (noir)

NEDELEG [ne'de:lək] [-ɛk] [nedelɛk]Wi, ['nedələk]E & Go, & [nendelɛk](sic), [nã-]Wu

Noël

LAGAD, m. -où ['la:gat], [lagat], et surtout duel DAOULAGAD [dow'la:gət], [daw'la:gat], [dawlagat]Wi & [dəɥləgat] (a-w iwe "diw lagad" E)

OEIL, YEUX, parf. DOUILLE, MAILLE (de filet,...)

UI, m. -où [ɥi], var. VI [vi], a-w [y]T, ['ɥiow], [ɥiow], a-w ['viu]KL, ['yo]T

OEUF, & GONADE, LARVE

O ! [o]

OH !

ARNEW / ARNEÑV, m. -ioù ['arne] ['arnɛ̃]Ph, ['arnø], ['arnœ̃], [arnã], a-w [h-]

ORAGE

Here ['he:rə] ['e:re] L, a-w [herã] Wi, & ['he:rən] E, ['he:ro] KWi & a-w Ku, ['edre] (sic) Eussa, [edro] Big., var. miz (Gouel-) Mikael W (can also be spelled "hereñv" in interd.)

October

Oriant

Orient, east (m.) [ɔrjãnt] [ɔ'riãnt] & [-'rijənt]

PEMPOULL [pɛm'pul]

PAIMPOL

PEOC'H, m. ['peox]L & Ko [pəɔx]E & W, a-w [pjox]E, [pɥox]KWi & [pjax]Wu, var. PEUC'H [pœx]Go Ku T Wi

PAIX, & SILENCE

DISKOUEZ BEZAÑ, KAOUD...

PARAÎTRE, AVOIR L'AIR

KAR, adj. et m., kerent [ka:r], ['ke:rənt] [-ɛnt] [ceren] (& a-w -où & kereñchoù [ke'rɛ̃ʃoʷ] [-rãʃu]KL)

PARENT (souv. sauf père et mère), anciennement AMI

FICHal, FICHañ ['fiʃəl], a-w [-ə], [fiʃal] (en Ku, "fichal" = remuer, "fichañ" = parer, décorer)

PARER, & AMENAGER, DECORER, parf. REMUER

PERZH, m. -ioù [pɛrs], [pɛrx], a-w [pœrs](sic)GoKuT & [pœrx]KuW

PART (fig., & autorité, droit sur), TRAIT (de caractère), & PROPRIETE (i.e QUALITE)

KUIT, adj. [kɥit] [cɥit] a-w [kwit]T [kwic]Ki, [cyt]Wi

PARTI

PARTIal [par'tial], [-'tijəl], [partial](sic)

PARTIR

SOÑJ, n. (sic) -où [sõ:ʃ] & [z-], [ʃ-], [ʒ-], a-w [sũ:ʃ]L, [ʒõʃ] (var. -enn, f. -où)

PENSEE, souvn. IDEE (& intention), SOUVENIR

FEUKENN, f. -ed ['føkɛn], ['vøkən]

PERSONNE DELICATE (l'exemple donné par Fav. est noté Ph)

POUESañ, -iñ, -o ['pwe:zə], [-o], [pweziɲ](sic) & [pwizɛɲ]

PESER, & REPOSER (sur), parf. INSISTER

NEBEUD, adj. & m. -où ['ne:bøt], alies ['nø:bət]KT, [nəbət]W, [nəbat]E (& -igoù) & UN NEBEUD...

PEU & UN PEU DE, QUELQUES...

TRUEZ, f. ['trye] & [-ɛs]L, ['tryə]Ku & [tryɥ](sic)Ph, a-w [tryi] & [tryhe], [trəhe]W

PITIÉ, & COMMISERATION

PEZH, m. -ioù [pe:s] & ['peʃu] [pex] (& ['pe:ʒoʷ] ['peʃu] [pejow]KWi) On peut utiliser "MELL" ou "PEZH" seuls, ou ensemble.

PIÈCE ; (devant un nom) GRAND

PLASSENN, f. -où ['plasən] [plasɛn] a-w [-ɛ-]Ku, var. PLASSELL [plasɛl]W

PLACE PUBLIQUE, parf. endroit

PLASS, m. -où [plas] a-w [plɛs]Ku

PLACE, & ENDROIT, parf. DOMAINE / FERME

KOMPES [kõmpəs], & [-pos](sic)T, ['kumpɛs]L, var. KEMPOUES (W) ['kɛmpwəs], [-ɛs], [cempwes], [kãmpwis]W, [kõmpwəs](sic)T

PLAIN (i.e de niveau), PONDÉRÉ, EQUILIBRÉ, COURTOIS, (cousin) GERMAIN

PLIJOUD ['pli:ʒut] PLIJAÑ ['pli:ʒə] = PLIJIÑ [pliʒɛɲ]

PLAIRE

PLANT, coll. -enn [plãnt]

PLANTE, & PLANT, par ext. ARBUSTE, (fig.) belle femme

PLAK, m. -où [plak](sic), var. PLAKENN, f. -où

PLAQUE

MEUS, m. -ioù [mø:s] & [møɥs]KWi, (& ['mø:ʒoʷ], [møʃu])

PLAT (mets & régal, pl. menu)

MUI [mɥi], a-w [mwi]KL, [my](sic)KT, [mi]K (Ph mu' & m'i) (parf. nég. KW)

PLUS (davantage) ; (parf. nég. KW)

KENTOC'H ['kɛntɔx] & [-əx]Ph, [centɔx]

PLUTÔT

SAKOD, var. CH- (KWi [sakot](sic) & ma sakod [z-], < sac'h + god (entrée sic !!!!!) = FICHED, m. -où [fiʃɛt](sic)W, & [-e-]Wu, var. BICHED ['biʃət]E

POCHE

GOD, m. (& k- f.), -où [go:t], a-w [k-]

POCHE (TW, & gousset), parf. fronce, godet, & jatte

GODELL, f. -où & godilli ['go:dəl], [-ɛl], [godɛl](sic), a-w [go:l]Ph, [gõ:l](sic)Ku, godilli (tjs [go'dili])

POCHE (de vêtement)

POENT, m. -où / -choù [pwɛnt]

POINT (d'équilibre), souv. MOMENT (précis), (grand) TEMPS

BEGEG, adj. m. -ion ['be:gək], [-ok]L, [beɟɛk]

POINTU ; INDISCRET (pas d'autre sens dans le Fav.) Morv. dit que le mot est W

PESK, m. -ed [pesk], a-w [pəsk](sic)Li & Wu, [pisk]Arv.W, [peʃk]KWi (& singulatif peskedenn [peskedɛn](sic), alies [peʃcedɛn], [pəʃədɛn]W, [pes'ke:dən])

POISSON, et usuellement FRUITS DE MER Go Ki

Pondi(vi) [põn'di:vi]Ph, er vro alies [põ(n)di] [põndiɥi]KWi [põndəɥi]Wu

PONTIVY

DOUGen ['du:gən], a-w [du:k](sic)W, BV dougenn- ['du:gɛn]Li, var. DOUEN [dwe:n]Groe, [dujen]KWi (BV doug-)

PORTER (divers sens)

POST, -où [pɔst] [-o:-]L [pɔʃt] & [-o-], -où / pester [pɛstər]Ph [peʃter] & [-jer]W

POTEAU, POSTE (m. et f.)

DA VAD

POUR DE BON

EWID [e'wit]T, [e'vit], a-w [vit] [ɥit] [yt]Groe, var. AVEID W [avɛjt] [aɥit] a-w [ɛjt] & [ajt] Ewidon = & ewiton Ki = a-w ewidin [ev-] Ph = e'idon W = aveidin W emphatique ewidout = ewidous [e'vi.dəs]Ph, = e'idous W = aveidous W emph. ewitañ = ewitoñ (i.e e'itoñ) W = aveitou (sic) W emph. ewiti = e'iti W = aveiti W emph. ewidomp = e'idimp W = aveidomp W emph. ewidoc'h = e'idoc'h W = aveidoc'h W emph. ewite = ewito = e'ite W = aveite W emph.

POUR conjugaison

BREIN [brɛjn], a-w [brɛɲ]

POURRI, & EN MAUVAIS ETAT, FICHU, DÉTRQUÉ, par ext. INCULTE (le dict. ne dit pas si c'est "inculte" pour une terre ou pour qq)

AVAD [a'vat], [vat] a-w [hat] [ha]

POURTANT, & MAIS (au sens vague d'opposition)

kemer lod e-barzh... = kemer perzh e-barzh... (d'après Morv., plus courant)

PRENDRE PART À

PREPARiñ [pre'pa:ri] & [-'pai]TKu, [preparɛɲ]

PREPARER

NES, adj. [ne:s], a-w [nes](sans accent) (cf. near, next)

PROCHE

POURMENADENN, f. -où [purmɛ'na:dən](sic), [purmenadɛn]

PROMENADE

PERC'HENN, m. -ed ['pɛrhən], [perhɛn](sic) & ['pɛrjɛn](sic)Ki

PROPRIETAIRE, loc. par ext. PARENT (Ti)

PRIM [prim] a-w [prym]T

PRÉCOCE, PROMPT, SOUDAIN

palatalization (phonetics, location)

Palatalization : [s] => [ʃ] and [st] => [ʃt] in certain regions. This mostly occurs between Carhaix and Vannes : [k/g] can be pronounced [c/ɟ] before "e,i,ui,eu,we,wi" and sometimes after "i".

PARIS ['pa:ris] [paris] & [-iʃ]Ki

Paris

PAOL [po:l], [pawl]

Paul

PER [pɛ:r], a-w [pjɛr] W (& Ph)

Pierre

Prés. : vezan, vézéz, vez, vezomp, vezit, vezont, vezer, prononcé tel quel en L ; vèn, vés, ve, vèmp, vèc'h, vènt, ver en W (et en K où il se confond avec cond. I).

Présent d'habitude de bezañ

TAD, m. -où [ta:t]

PÈRE

MEMES-TRA [mɛmə'stra] & [mõstra]T [məʃtra]KWi

QUAND MÊME

KARDEUR, m. -ioù ['kardər], [kardør](sic), & [-er]

QUART D'HEURE

KASI ['ka:zi] [kazi], a-w [-ʒi], [kai]Ku

QUASI, & par ext. PRESQUE

PE [pe] a-w [pi]Wu

QUEL

PESSORT = var. PESSEURT L [pe'sɔrt]KLTW [pe'sœrt]L [pə'sɔr]Ku, [pəsə]KWi, var. PESSEURT [pe'sœrt]L, [pə-], var. SORT [sɔrt]Go = PETORE (surtout T) [pe'to:re] & [pe'toj](sic), [pə'tœ(r)]T

QUEL (genre de) ?

LOST, m. -où [lɔst] & [-o-](sic), [lo:st]L, [lɔʃt]

QUEUE (tous sens, dont pénis), parf. (autre) BOUT, EXTRÉMITÉ, FOND (de la pièce)

KIBEREN [ki'be:rən] [cibəren] [cəbəren] a-w [cybərejn], & [ki'be:rən]

QUIBERON

KEMPER ['kɛmpər] & ['kɛ(m)pɛr] [cɛmper] [ce(m)per] [ci-] & ['kɛpɐr]

QUIMPER

KEMPERLE [kɛm'pɛrle] [kɛmpɛr'le] [ciperle]

QUIMPERLÉ

PEMZEG ['pɛmzək] & [-ɛ̃-] [-e-] [pemzɛk] & [pj-] [pɥ-]Wu

QUINZE

PETRA [pe'tra]KL, a-w ['petra]KL [pətra]W, & [petə(r)]Ku K Wi, [pta]Go, ['pera] & [peə]Ki, [pəra] & [pra]T

QUOI ?

NEMED, alies 'MED [ne'met], [mɛt] [ni'mit] a-w [ne'mɛt]Ph, var. W NAMAED [na'mɛjt] [-majt] & [namɛt] a-w 'MAED [mɛjt]

SINON, HORMIS, SAUF

C'HWEC'H [xwɛx] a-w [hɥɛx] [-e-] & [fɛx]Ko

SIX

C'HWEC'HVED ['xwɛhvət] [hɥehvɛt] a-w ['hwɛhət]

SIXIÈME

SEC'HED, m. ['sɛhɛt] [sehɛt] & ['zehət] & [ze:ɦət] a-w ['sɛjɛt]Ki, [siet]Wu

SOIF

LEUR-DI, aliessoc'h LEUR-ZI, pl. leurioù-ti [lør'zi:] ['lørzi] ['lorzi]Ph, & pl. [lor'ziu]Ph, var. LEUR AN TI L&E

SOL (en terre battue), PLANCHER (Morvannoù)

SOUDARD, m. -ed ['su:dərt], [sudart](sic) & [z-], a-w [-ðart](sic)W & Ku

SOLDAT, (fig.) MARIN D'EAU DOUCE

KOUSK, m. -où [kusk]

SOMME (m.)

HE [e] parf. [i]E, Go, Ku, Ki, W

SON, SA, SES (her)

E [e] a-w [i]

SON, SA, SES (his)

E [e], a-w [i]

SON, SA, SES (his)

BLANK, m. -où [blãɲk] (KLT dit "gwenneg")

SOU

SOUBENN, f. -où ['su:bən] [-ɛn] [subɛn], a-w [sumn]Ku & [z-]

SOUPE, loc. BOUILLON, POTAGE

SPORT, m. -où -choù [spɔrt], a-w [spɔr](sic)

SPORT

DIVISañ, -iñ, -oud [di'vi:zə], [diviziɲ] & [dəvizɛɲ], [-ut], a-w [divis] & [də-]W

STIPULER, & CONDITIONNER, parf. DEVISER, S'ENTRETENIR, & DECIDER, DIVISER

WAR AN DORN DEHOÙ

SUR LA DROITE

C'HOARVEZañ, -o, -oud [xwar'veə], [-'vew]Ph, [-'ve:zut], var. C'HOARVOUD ['xwarvut], [hwarvut] (bv. c'hoarvez-) (se composer de : e...)

SURVENIR, & (néologisme) SE COMPOSER (de...)

FEUKIDIG (donné par Morv. mais pas dans dictionnaire)

SUSCEPTIBLE

Loen brein !

Sale bête ! (expression très violente)

Skouarneg

Scouarnec (last name; from skouarn, "ear") ['skwarnək] [skwarnɛk]

E-KEHID [e'kɛjt] ['cɛjt](sic), [ecehit], [ecəhet], a-w EN- [en-]T

TANT QUE, par ext. PENDANT QUE

KEMEND, adj. et pron. ['kɛmɛnt], [cɛment] & [cə-]

TANT, AUTANT, TOUT, L'EQUIVALENT, QUANTITE

TENER ['te:nər], [tener], a-w ['tê:nər]Ku (& [-ɛ̃:-]), [təner] & [tiner]W

TENDRE, & SENSIBLE, par ext. appr. GRAVE

GWER, adj. [gwe:r], [gɥe:r], [ɟɥe:r], & [-ejr]W

VERT (artificiel, rare pour la végétation)

GOULLO, adj. & n.m. ['gulo](sic), a-w ['gulu]Go, & ['golo]T, var. GOULLANTER, var. GOULLE [gule](sic), [-li], [goliɥ]W (GOULLONDER, GOULLANTER [gu'lãntər]Ku, [gu'lundɛr], adj. : VIDE)

VIDE, & vain, inutile

UGENT ['y:gənt] [yɟɛnt] & [ɥiɟɛnt]W

VINGT

BEWAÑ ['be:və] [-a] ['bewã] var. BEWIÑ [-i] [beɥiɲ] a-w [biɥɛɲ], var. BEWO [-o]

VIVRE

AMESEG, adj. m. -ion [ãme:zək](sic), a-w [-ok](sic)L, [ãmn-]Ku, [aməzɛk]

VOISIN

NIJAL ['ni:ʒəl] a-w ['nî:-] [niʒal] & [nejʒal] [nəʒal]W, a-w [ni:ʃ]

VOLER

LÀERezh ['laɛrɛs], ['lɛ:rəs]Ph, & ['lɛ:ras]E, [laerɛx], [lɛrɛɲ] & laedrad (sic) Eussa

VOLER, & (SE) DEROBER

BEAJ, f. -où -choù ['beaʃ], a-w [bɛ:ʃ]Ph, var. VOIAJ ['vɔjaʃ], [vojaʃ]

VOYAGE (& FOIS, confondu avec GWECH)

GWIR [gɥi:r] [gw-] [ɟɥi:r]

VRAI, VÉRITABLE

PECHAÑS W [peʃãs]

VRAISEMBLABLEMENT (seulement W, < pe & chañs)

SIKOUR ['sikur] & [z-], a-w ['ʃikur]Ku & ['zukur], ['ʒukur]Ph & [-'ku:ri], [səkur] & [-ɛɲ]W

aider, secourir

KARED ['ka:rət] [karɛt] & [-ut]L [-ot] & T, [karɛɲ] [-iɲ] a-w ['ka:rã]

aimer

AER, n. -ioù [ɛ:r] a-w [è:r]KT, [ear]L

air (tous sens)

BOUED, m. -où, -joù [bwe:t] ['buɛt], & alies [bwet], a-w [bwit], [bo:t]W, [bwət]Go

aliment, son manger

MONED, aliessoc'h MONT ['mõ:nət] & [-ɛt] [mõnɛt] & [monɛt], [munɛt]Wu, MONT [mõnt] & [mõn(t)]

aller

Mont war + infinitif

aller en + p.prés. / devenir de plus en plus

MONED-DONED = MONT-HA-DONT [mõnta'dõnt] = MONT-DONT [mõn'tõnt]Eussa

aller et venir (mais aussi comme nom : "va-et-vient")

ALUMETES, -enn [aly'mɛtəs] [-tɛs], a-w [alymɛt]W (Morv. signale un pl. "alumetoù" W)

allumettes (tous sens)

ALUM ['alym], [alym], a-w [ɛl-]Ph Dp Ph et Dp disent "war elum"

allumé

ivez

also, too; either, neither [ive] KiL, alies [ie] KT & ['ives] occas. Eussa / Rosko, [ve] Big, [iɥe] KiWi, [əɥe]W, [es] Eussa & occas. [jə] Go, [əe] & [ə], [e] Ku & [ɛʰ] Ph, [ye] Ki, [ɥe] W

DEGASS ['de:gas] [degas] a-w ['di:gas]KL [diɟas]KWi & [djɛs]T

amener, apporter

AMERIKAN, adj. et m. -ed [ãmɛ'rikən] [americãn](sic)

américain

KLEUZ, m. -ioù [klø:s]L, [klø:], alies [klœ̃:]KuT, [klɛ̃:]Ki, var. KLE(UZ) [kle:]W (& [-ʃu]L, -ier Eussa)

anciennement FOSSÉ, usuellement TALUS, nom de lieu RETRANCHEMENT GALLO-ROMAIN

ha, hag (before vowel)

and [a], [ag-] [ag-] sometimes before "h", occas. [(h)a] Pourlet, often sandhi.

REST, m. -où [rɛst] a-w [rɛs] [rɛʃt]

andain, parf. restant, & reliquat

ANEVAL, m. -ed [ã'ne:val] [ã'newəl]K, ['ãnəval]Go, [anəɥal](sic) (& loc. "cheval, vache, mouton", & fig. personne)

animal

ENKRES, m. -ioù & -enn ['eŋkrəs], [enkres]

anxiété

EOST, m. [ɛwst]Ph, a-w [ɛst] [ɛʃt] & [e-]

août

bier ['bijər] [bier] & [-əl] (sic)

beer (m. -où)

BETERABES, coll. -enn [betə'ra:bəs](sic), [bi-]T, a-w P- [p-]Ph & ['bete](sic)L, var. BETRAV(ES) [be'tra:vəs]W, [betraf]W, var. BOETRABES

betteraves

AMANENN, m. [ã'mã:nən], [amãnɛn], a-w [ã'mãn]KLT, [amənɛn] & [-mõn-], [-mun-]W, & [ã'mon]E, [a'maɛn]Eussa (selon Morv., se dit en 2 syllabes dès qu'on sort du W)

beurre

CHOPINATA [ʃɔpi'nata(t)], [ʃopinata]

biberonner (sens fig.)

DAW [daw] [daɥ] a-w [da:]

bien obligé

MAD [ma:t], var. MAT [mat] dreist-oll Argoad KTW MAD au sens de "notable", "sensible", "sensiblement" se prononce nettement "MAT" en KuTWi : un tamm mat gig-sall mad (sic, Ph), bras mat,...

bien, bon

bras

big, large, great [bra:s] a-w [bras] Ph

ED-DU, m. [e'ty:], [ed'dy:], a-w [it-]T

blé noir

GWINIZH-DU [gɥiniz'dy:] & [-sty:](sic), [ɟɥinehdy] & [-xty]W

blé noir (Ph ?)

EVAJ, m. -où ['e:vəʃ] [evaʃ], a-w [ivaʃ] & [-f-]Eussa -où -choù

boisson

GENAOUAD, m. (& f.) -où [ge'nowət], [ɟenowat], a-w [gi'nuat] (Ph ?) (l'exemple "ur c'hinouad", i.e [gi'nuat] et fém., est noté Ph dans Fav.)

bouchée

ALC'HWEZAÑ [al'hweə], [-'hwe:zə], var. ALC'HWEZO [a'lwew](sic), [alvio]E, var. ALC'HWEZIÑ [alhɥeɛɲ]

boucler, fermer à clef

BOURC'H, f. -ioù [burx] a-w [borx](sic) var. BOURK, m. -où [burk] (au nord de la ligne Brest-Corlay)

bourg

BOUTAILH, f. -où ['butaʎ] [butaj], a-w [butej], [butuj]W

bouteille

BOUTAILHAD, f. -où [bu'taʎət], [butajat]

bouteille de... (contenu)

BO(U)TON, m. -où ['butən], ['botən]K, [butõn] & [bətõn], a-w ['bõntõn]T, ['buntun]L var. -ENN KL -où

bouton

paotr

boy (m. -ed) [potʳ] [pɔ:t] K, a-w [pawtr] L ['potrɛt] KL [potr] occas. [pawtr] L Wi, [powtʳ] Wu & [pəwt] W & [pɔ-] Ku, ['potrɛt] KLW & ['pɔtrət] ETW

BOUEST, f. -où [bwest] [bweʃt], a-w [bwiʃt]Wu, [boʃt]Wi, & [gwest]Ku (kemm.1 [west]), -où / -choù

boîte

BOUEST, f. -où -choù [bwest] [bweʃt], a-w [bwiʃt]Wu, [boʃt](sic)Wi, & [gwest](sic)Ku (kemm. [west])

boîte

Morv. : bouestoù-lizhiri Donné par Fav. : ur vouest-lizher(-où)

boîte à lettres

BRIAD, f. -où, -joù ['briat] & ['brijət]Ph var. BREC'HAD, f. -ioù ['brɛhət] [brehat]W, a-w ['brɛhjat]

brassée

BRETON, adj. m. -ed = BREIZHAD, m. -is ['brɛton](sic), a-w [-tən] [-tun]L [brətõn] [bərtõ(n)]W ['brɛjzət] [brɛjhat]

breton (d'origine ou habitant la Bretagne) ; loc., langue bretonne

BREIZHEG, adj. [brɛjzək] [brɛjhɛk] (ex. "ur bal breizheg")

breton (i.e relatif à la Bretagne, de caractère, à l'exclusion des habitants et de la langue)

breur

brother (m. breudeur) [brø:r] ['brø:dər] a-w [bre:r] Wu, [brəder], occas. [brədir], pl. var. breurzed [brørzɛt]

KEFELEG, m. -ed [ke'fe:lɛk], [cefəlɛk], alies [ke've:lək]KuT, ['kevələk]Go (& -ien Ki)

bécasse (dont sens figuré) ; nom de famille

BEGAD, m. -où ['be:gət], [begat]

béquée, bouchée

LOEN, m. -ed (& a-w -eier) ['lwẽ:n]T, ['loɛn]Go, a-w ['loãn]L, [lõ:n]KW (& loc. "cheval" en L, "mouton" à Gerveur W)

bête

Se zo (T & Ku) [se] a-w [ze]T = an dra-se ['drase] [-ze] & ['drasə] ['drahe]Ku [drɛzə] & [drəs]Wi zo

c'est

kafedi

cafe, cafeteria (m. -où) [ka'fe:di] [kafedi] (neologism sometimes read or heard, but not used in the living popular language)

GREK, f. (sans mut.) -où [grɛk](sic) var. -ENN, f. (avec mut. ?) -où ['grɛkɛn] (& chausse en KLWi)

cafetière

GREK, f. -où [grɛk], var. GREKENN ['grɛkɛn], f. -où

cafetière

KALA(N), m. ['ka:lən] ['ka:la] [kalãn], a-w [kal-] "kala(n)-Genveur" [ka:ləɟenør]KWi : calendes de janvier ... "kala(n)-gouañv, kala(n)-gouiañv" W : calendes de novembre "mis Kalan-gouiañv" W (loc.) : novembre

calendes (1er jour de...)

LAGOUT, m. ['la:gut], [lagut]

calva, gnole

KAMIONETENN, f. -où [kãmjõ'nɛtən] [kamjõnetɛn], var. -ETES [-'nɛtɛs]

camionnette

MAES, m. -ioù [mɛ:s] & [mè:s]TK, [me:s]W, a-w [maes]Groe, [meas]L, -ioù (& ['mè:ʒoʷ], ['mɛʃu]L & Ki)

campagne, champ ouvert

GOUEST [gwest], [-ʃt]

capable

KAP' (adj. populaire) [kap]K, var. KAPAT ['kapət]Ku, [-ɔt]W, var. KAT [kat]T (en KL, on emploie souvent "gouest") Bezañ kap da + v. : être capable de, pouvoir

capable

disoursi

carefree, worry-free [di'sursi] [disursi] & [diz-]

ADDIJUN(I), m. -(i)où [ati'ʒy:ni], [a'ti:ʒyn], a-w [a'ty:ʒyn]Ph, [adiʒyni], a-w [azəʒyn](sic)W

casse-croûte du matin

KAOUL, m. & coll. -enn [kawl] [kəɥl] & [kowl]

caséine, présure

KAOS, f. -ioù [ko:s] & [kaws]L, -ioù (alies ['ko:ʒoʷ] [koʃu])

cause, question, discussion, causette, conversation

KAOSEAL (bv : kaos-) [ko'zeəl] & [-ʒe-] [kaw'zeal]L a-w ['ko:zal]Ki, [ko:ʒal]W

causer, par ext. parler

KAW, m. -ioù [kaw] [kaɥ]W & [ka:f]

cave

AR PEZH

ce que, ce qui

HENOAZH [henwas](sic)KWi, [henwax]Wi, & K [hewnas], [hinɛx]Arv. W, a-w ['hewnəs], [hɛ̃wns]Ku, a-w HENOZH / HENOS ['e:nos] (NB : les virgules dans la prononciation sont telles quelles dans le dict.)

ce soir (à présent)

AN DRA-SE ['drase] [-ze] & ['drasə] ['drahe]Ku, [drɛzə] & [drəs]Wi

cela

Homañ ['hõmã], ['hõmə] Ku, ['hõmən]Ki, alies ['umã]L, ['humə]Ph = honnañ W [hõnã] [honən] [hunã] [honən] ['õna] W

celle-ci

honnezh ['(h)õnəs], [hõnɛx] & ['onəs], ['hõne]K, [hõ:s]Ph, [one]W, a-w ['hunəs], [hunɛx], ['hunε]Ki, & ['unεs]L, ['unɛx] [une]Wu, [hũ:s]Ph), honhont (rare, remplacé familièrement par hounn'zh all)

celle-là

Hemañ ['(h)emã], & ['hε̃mə]Ph, ['hemən]Ki = var. hennañ W [henã] & [ãnã]W, var. a-w henhen [enen]W, [hinen]Wi

celui-ci

hennezh ['εnεs]L, ['henəs]Ku T, [henεx]W, ['(h)εnε]Ki, [hẽs]Ph

celui-là

KANT, adj. [kãnt] a-w [kã-] (+ m. -où & kañchoù ['kãʃoʷ] [-ʃu])

cent, par ext. quintal

KOULSKOUDE [kuls'ku:də] [kulskude], a-w [gu(l)s-]Ku, [kluskude](sic)W

cependant

SULWEZHIENNOÙ [sylwe'ʒɛnoʷ], [-ve'ʃɛnu], [sylɥɛhjɛnow]

certains dimanches

Ar re-mañ ['remã] a-w ['rɛ̃mə]Ph, [rœ̃m]Ku & [re'mãw]T

ceux-ci

ar re-se ['reze] a-w ['resə]K ['rehe]L & var. "re-seoù" [re'zeoʷ]TGo

ceux-là

PEP HENI (sic dans dict.) [pe'pɛ̃j]Ph, [pe'pi:ni] & [po-]T, [pəpãni]W = PEB UNAN [pebynãn]W & E

chacun

KIG, m. -où [ki:k], [ci:c], a-w [ci:k]Ku, [ki:c], [kic]T, [cəc]W

chair, viande

PARK, m. -où, & -ier (sic) [park], a-w [paʳk] (-aouier Wi)

champ (fermé), parc

CHAÑCH = CHEÑCH [ʃãʃ] [ʃɛ̃ʃ], a-w [-jʒ-] [ʃãs](sic)

changer

KANAOUENN, f. -où [kã'nowən] [-'nawɛn] [kãnɛwɛn]

chanson (en général)

SON, f. -ioù [sõ:n] & [z-] a-w [su:n]L [sã:n]Wi, var. SONENN, f. -où ['sõ:nən] [sõnɛn] & [z-]

chanson gaie, ou chanson en général

KANENN, f. -où ['kã:nen] [kãnɛn]

chant & ode

kanañ

chanter ['kã:nə] var. KANIÑ [-i], [kãnɛɲ], var. KANO [-o] & [kãnal]

MOUSKANAÑ [mus'kã:nə] [muskãniɲ]

chantonner

BEB [bep] a-w [bəp] [bop] = PEB [pep] a-w [pəp] W & Ku, [pop] (med aliessoc'h kemm. BEB)

chaque

BEMNOS ['bemnos] [nõs](sic?) a-w [bãmnos] & var. BEONEZH ['bɛwnəs]

chaque nuit, toutes les nuits, & chaque soir, tous les soirs

DUDI, m. ['dy:di], [dydi]

charme, délice, & intérêt

PEGEHID [pe'gɛjt] [peɟehit]Wi & [pegeət]Wu

combien de temps // quelle distance

EVEL-SE (& -SEN W) [vɛl'se] & [vɛ'se](sic)T, [hɛlsə]Wi, [ɛlsən], ataw [-s-]

comme ça

PENAOS [pe'no:s]GoTKW, & [pe'naws]L, [-nõ:s]KT, [penos] & [pinoʃ]Wi, var. PENEUS [pə'nøs]Ku

comment

DIOUZH ['dius] [diux], var. DIOC'H ['diɔx] [djox] a-w [-ux] Alies DEUS KT (mesket gant EUS), var. DOUZH Ku Ph (mesket gant OUZH)

de (séparation, éloignement, distinction), par ext. d'après, par rapport à

KARR, m. kirri [kar], alies [ka:r], kirri ['kiri], [ciri], a-w [-i:-]

charrette, véhicule automobile

TOMM [tɔm], a-w [tjom] [tjəm] [tʃɔm] & [kjom]Wi, var. TOEMM [twɛm] [tɥɛm] & [tœm]Wi

chaud

HENT, m. -où [hent] [ent] a-w [ɛnt] & [jɛnt]Wu, [jãnt]Arv.W, -où [hentow] [-aw] [-ɛw] [-əɥ], var. KLT heñ(t)choù ['hẽʃoʷ] ['ẽʃu] & ['hɛ̃ʃow]Ku, ['hîʃo] ['en(t)ʃu]

chemin

ROCHED, f. -où ['rɔʃət], [roʃɛt], (& -idi)

chemise (d'homme)

KESEG ['ke:zək], [-ɛk], [cezɛk], & a-w [cerzək]Ku (sing. a-w penn-keseg & loen-keseg L, ou "marc'h" & "aneval, loen)

chevaux

bugel

child (m. bugale) ['by:gəl], [by'ga:le] [byɟel], [byɟale], occas. [bigwa:lə] Ku [bəɟəli] Wu, from -ez [by'ga:lɛs] Eussa

TRA, n. -où [tra:] a-w [trɛ-]Wi, -où [trow](sic) [traw] a-w [trɛw]T [trəɥ]W [traɥ]Wi & traezoù [tra'e:zu]Eussa & traouezioù [tra'weʃu]LiFR3

chose

SISTR, m. -où alies [ʃistʳ], [ʃiʃt], & [ʒistʳ]KuT, a-w [sistʳ]Go, [sitʳ](sic)Ki (Morv. dit que le s- est le plus souvent chuinté)

cidre

BERED, f. -où -joù ['bɛ:rət](sic), [bərət](sic), a-w var. BENED W [bənɛt]

cimetière

YOUC'Hal ['juhəl], [juhal]

clamer

ALC'HWEZ, m. -ioù ['alhwe] [-ɛs] & [-hos](sic??), [alhɥe], a-w ['alve] [-ər] [alfət](sic)

clef (tous sens)

KLIANT, m. -ed ['kliãnt], & ['klijənt]Ph, [kliãnt] (& -enn)

client (-e)

SIOUL ['siul] & [z-], a-w [ʃul]W, adj.

coi, souv. calme, tranquille

PEGañ, -iñ ['pe:gə] [pegɛɲ], var. [sp-]Ku

coller

KALON, f. -où [ka:lõn](sic), & [-ən]Ku, [-un]L, [kalõn], [kalãn]Wi, a-w ['ka:lon](sic) (dans des chansons), & éventuellement [ka.rn](sic) & [æ]Ph

cœur (tous sens)

AHANN, AHANNENN L [a'hãn], a-w [a'hã:nɛn]L

d'ici

A-BENN PEGEHID (a-benn pegehid e vo echu al labour-se ganeoc'h ?)

d'ici combien de temps, dans combien de temps

Eus pelec'h = deus pelec'h = a belec'h [abe'lɛx] [-'leax]L, a-w [a'blɛx] = a beban WKu [abəbãn] a-w [abəbã]W = ag emenn WE (ag dirag vog. W) = a venn WE

d'où

A-BEZH, adv. [a'be:s] [a'bex]

d'une pièce, en entier

MERC'H, f. -ed [mɛrx] a-w [-e-]KW, [mearx]L, [mjarx]W, -ed ['mɛrhɛt] ['merhət]KuT & [-rjət]Ki, [merhjɛt]W

daughter, loc. girl Li & Ki W

A [a], a-w [ə] pe netra, kemm. 1, AG dirag vog. (a-w AC'H / AH en Léon), surtout W

de

EUS [øs] alies DEUS [døs]KT & demeus, diveus, eveus

de (origine, provenance, partitif)

DIOUZH ['dius] [diux] = DIOC'H ['diɔx] [djox] a-w [-ux]

de (séparation, distinction, éloignement)

ALESSE [a'lese] a-w ['lesə]Ph & [a'liʃe]Ki

de là

AHANE, AHANO [a'hã:ne], & ['hã:nə], [a'hã:no]

de là (endroit en question)

A BOUES (mieux sans le trait d'union)

de poids

WAR-SAV, adv.

debout

WARC'HOAZH [war'hwa:s]Ti, [var'hoas]L, [var'hwa:]K , var. ARC'HOAZH Ku T & W [ar'hwa:s]KTPh, a-w ['arhwas]E, [ar'hwɑ:]Ki, [arhwax]

demain

Fav. donne seulement WARC'HOAZH VINTIN avec mutation dans ses exemples.

demain matin

MANAÑ ['mã:nə] & [-ut]L, [mãniɲ], var. MENEL ['me:nəl]T

demeurer (surtout involontairement), & diminuer d'amplitude (L), s'immobiliser (Ku T), s'endormir (T)

DANT, m. dent [dãnt], dent [dɛnt] & [-e-]W, a-w dentoù Ki

dent

ABAOE, adv. et prép. [a'bowə] [a'bɑwe], a-w [bwe], [bow], var. DIBAOE [di'bowə]Ku, a-w [de'bawe], var. DIBOA [dibwa]KWi (& a-w A-ZIBOA)

depuis

DIWEZAÑ [di'weã], [di've:za], [di'vew]Ph, [divezã]E & Go, & [di'veha]L, [diɥew]KWi, ['diwəsã]Go, [diveã] & [dəɥeã]W

dernier, final

DAOU-C'HANT = DAOU-GANT W

deux-cents

MONT + adj.

devenir

Mont da + N. (mont da veleg : se faire prêtre)

devenir + n., se faire + n.

RANKOUD ['rãŋkut] [rãŋkut], alies var. RENKO ['rɛŋko]Ph, ['rɛ̃kə](sic]Ku, [rẽkɛɲ]W

devoir (obligatoirement), être tenu de

DIAES ['diɛs] & ['dijəs]Ph, [dies] & [djes]

difficile

LEDANiñ [le'dã:ni] [ledãniɲ] (en Ki pop. : baiser => "me 'ledano ahanoc'h")

dilater, élargir

SUL, m. -ioù [sy:l] & [z-] DI-SUL, adv. [di'sy:l], a-w [-ʃ-]Ki

dimanche (n., adv.)

LAVARED [la'va:rət] [-ɛt] [-'vɛ:rɛt]Ki & [-ut], alies ['la:rət] [larɛɲ], a-w [la:r], [læ:r]Ph

dire

disk

disc (m. -où) [disk]

KRAN [krã:n], a-w [g-]Ku & [krãnt]W

distingué, élégant

DEG [de:k] alies [dek]

dix

TRIWEC'H ['triwəx] ['trivɛx] & [-ax]LT, [triɥɛx] & [trihɥɛx](sic)KWi

dix-huit

TRIWEC'HVED [tri'wɛhvət] [-'vɛhvɛt] [triɥɛhvɛt] & [-hɥɛh-]

dix-huitième

NAONTEG ['nãwntək], & ['nõntək]Ku, ['nawntɛk], a-w [nãndɛk](sic)W

dix-neuf

NAONTEGVED [nãwn'tɛgvət] & [nõntəgvət]E, [nawn-]L, a-w [nãndegvɛt]

dix-neuvième

SEITEG ['sɛjtɛk], rarement [z-], [sejtɛk], a-w [sɛjntek]W

dix-sept

SEITEGVED [sɛj'tegvət] [-'tɛgvɛt] [sejtegvɛt]

dix-septième

DEGVED ['degvət] [degvɛt] a-w [de:gət]

dixième

DOLLAR, m. -ed, -ioù ['dɔlar] [dɔlar] (Morvannoù -où)

dollar

ETA [e'ta], alies [ta]

donc

REiñ [rɛj], a-w [rɛɲ]EGo & W, var. ROiñ ['roj]Ki (bv. RO-, a-w RA- W & Ku (=> part. passé RÀET [rɛjt]), & a-w confondu avec (gw-)ra- en Ki)

donner

DOUSSIG ['dusik], [dusic](sic), a-w ['dusec](sic)Go

doucement

DOUSSIG T W ['dusik] [dusic], a-w ['dusec]Go

doucement (T W)

DAOU-ZEG ['dowzək] ['dawzɛk] [dəɥzɛk]

douze

DAOU-ZEGVED [dow'zegvət](sic) [dəɥzegvɛt], a-w [-gət]

douzième

DROED, m. -où, -joù [drwɛt], a-w [drɛt]Ku & Wi, & [drwat] (a-w dred W (sic))

droit (n.)

banne

drop (of liquid) (m. -où) ['bãnə] [bane], var. bannac'h ['bãnəx], [bãnax] (Morv. notes [bãx]), occas. bannec'h [-ɛx], var. bannac'hig [bã'nahik] var. bannig [bãniɟ]

WAR-DU = WAR-ZU (& -zug dirag vog.)

du côté de, vers

SULWEZH, m. (& f.) -ioù ['sylwəs] [-vɛs], [sylɥɛx] & [z-], a-w ['zyljəs](sic)KWi

durée d'un dimanche

YAOUWEZH, m. (& f.), -ioù ['jowəs], ['jawvɛs] & [ɟ-], [jəɥɛx]

durée d'un jeudi

MEURZHWEZH, m. -ioù ['mœrzwəs], [-vɛs], [mœrhɥɛx]

durée d'un mardi

MERC'HERWEZH, m. -ioù [mɛr'hɛrwəs], [-vɛs], [merherɥɛx]

durée d'un mercredi

SADORNWEZH, m. (& f.) -ioù [sa'dɔrnwəs], [-vɛs] & [z-], [sadornɥɛx]

durée d'un samedi

GWENERWEZH, m. -ioù [gwe'nɛrwəs] [gɥe'nɛrvɛs] [ɟɥenerɥɛx]

durée d'un vendredi

LUNWEZH, m. (& f.), -ioù ['lynwəs], [-vɛs], [lynɥɛx]

durée du lundi

FREWAad [frɛɥat](sic), [frɛ'wa:t]

dynamiser

KERZU [kɛr'zy:] [c-] & var. KERDU [kɛr'dy:], & ['kɛr-], ['c-]Ku

décembre

MILZIN, adj. ['milzin], [melzin]W, a-w ['mirzin] (Fav. dit que "beg milzin" est E)

délicat

-SE [se], svt [ze] apr. voy. ou liquide a-w [sə]Ph, [sən] dev. voy. KuW. Dans le Finist. on préfère svt -he [he]KL : ahe, du-he, ar re-he, an dra-he ['ndrax]Ph, an ti-he Lu). On entend parf. -de / -te en Arrée et Ph.

démonstratif (assez) éloigné

-MAÑ [mã] svt [ma] [mə]Ph voire [m] avec report de la nasalisation sur la voy. précédente. Il existe des formes dénasalisées en [ma], très loc. [me].

démonstratif proche

-HONT [(h)õnt] parf. [unt] [sõnt]Eussa, s'entend de moins en moins, svt remplacé par -se en KW.

démonstratif très éloigné

DEPANTAÑ [de'pãntə] [depãntɛɲ]

dépendre

MUNUD, m. -où ['my:nyt] [mynyt], a-w [mi-]W

détail, minute

hi [hi] hors L (ha hi), [i] L (hag hi)

elle

PAKAÑ ['pakə], var. PAKIÑ [pakɛɲ], var. PAKO [-o], a-w PAKAD [-at]

emballer, empaqueter

E-LEIZH [e'lɛjs] [e'lɛjx] a-w [il-](sic)W & [e'ləjx], [e'løɥs](sic)L

en abondance, & nombre de...

PILPOUS ['pilpus], [pilpus]

en charpie ; hypocrite

BUGALEAJ, m. -où [byga'leəʃ], [byɟaleaʃ]

enfance (& enfantillage)

BUGEL, m. bugale ['by:gəl], [byɟel], [by'ga:le] [byɟale], a-w [bigwa:lə]Ku [bəɟəli]Wu, diwar -ez [by'ga:lɛs]Eussa, var. BUGUL, m. -ed [byɟyl] a-w [bəɟyl] ['by:gyl]Ku

enfant, pâtre, berger

ENROLLADUR, m. -ioù [enrɔ'la:dyr], [enrɔladyr]

enregistrement

SONENROLLiñ [sõnen'rɔli], [sõnenroliɲ] & [z-]

enregistrer avec un magnétophone

ASSAMBLES [a'sãmbləs] [-ɛs] a-w ['sãmbləs] ['sãməs] (& 'sam's g' [sãs]Ku) ('sam's g' alies e-lec'h g', préposition d'accompagnement, K) (Morv. cite aussi "àr-un-dro gant" comme synonyme de "assambles gant")

ensemble

A-GEVRED, adv. [a'gevrɛt], [a'gɛwrət] [aɟəvrɛt] (Morv. signale "a-gevred gant" comme synonyme châtié de "assambles gant", en compagnie de)

ensemble, de concert (version châtiée)

KLEWED ['klɛwət] ['klɛ:vɛt] & [-e:](sic?), [klɛ:t]Ku, [klɛɥɛt] & [kləɥɛɲ]W, a-w [-ut]

entendre

INTER(R)AMANT, m. -où, -choù [intɛ'rãmənt] [interəmãnt], a-w [in'trãm(ənt)](sic)Ph, var. [in'tɛrmãnt]Ku, & [-ãnt]L

enterrement

INTER(R)AMANT, m. -où -choù [intɛ'rãmənt], [interəmãnt], a-w [in'trãm(ənt)]Ph, [in'tɛrmãnt]Ku, & [ãnt-]L

enterrement (mot d'usage courant)

INTER(R)iñ [in'tɛri], [interɛɲ], a-w [ãnt-]L (mot d'usage courant) (Morv. précise que çà et là certains emploient "interriñ" pour la cérémonie d'enterrement (à l'église) et "douarañ" pour la mise en terre : Per zo bet interet diouzh ar mitin ha douaret diouzh an abardaez)

enterrer

ETRE, adv. et prép. [e'tre], a-w ENTRE [en'tre], [in'tre], alies [tre] (ETREZOMP (sic Fav.) [e'tre:zõm], a-w ['trezõm](sic)Ku & ['tredõm], ETREZOC'H (sic) [-ɔx], ETREZE (sic) [e'tre:zɛ](sic), a-w ['trezɛ], [-sɛ], ['tre:dɛ](sic) & -O [etreho](sic)) (Morv. dit que etrezo se prononce localement étrésso, qui n'est pas mentionné par Fav.)

entre

ETRE, adv. & prép. [e'tre], a-w ENTRE [en'tre], [in'tre], alies [tre] (ETREZOMP [e'tre:zõmp], a-w ['trezõmp](sic)Ku & ['tredõmp], ETREZOC'H [-ɔx], ETREZE [e'tre:zɛ](sic), a-w ['trezɛ], [-sɛ], ['tre:dɛ] & -O [etreho](sic))

entre, & adj. intermédiaire

ESPERiñ, -oud [ɛs'pe:ri], [esperiɲ], [-ut]

espérer

pevar

four (card. num., m.) ['pɛ:var] L & K Go ['pɛwar] T occas. [pɛ:r] Ku, [pwar] & [pjar] W

pevare = pevarvet

fourth (adj. [ord. num.] & fraction [n. masc.]) [pɛ'va:re] [pɛ'warvət] [-'varvɛt] [pɛ'va:rə] [pware] = [pwarvɛt] = PEDERVET, adj. & m. (& f.) [pe'dɛrvət] [pedervɛt] & [-rɛt] (var. PEDER)

LUR, m. -ioù [ly:r] (& -ien) (parf. confondu avec LIVR, livre [poids])

franc (monnaie)

FRIKO, m. (& -où) (sic) ['friko], [friko], & a-w [frigot]W

fricot, & banquet (de noce,...) (Morv. : festin, repas de noce, et par ext. tout bon repas)

YÉN, adj. & m. [je:n], a-w [ji:n] & [ɟ-]Ku, [jẽ:n] & [jɛjn]W & Go, a-w [jeɲ] & [jajn]KWi

froid (qu'il fait, ou température d'une chose)

kalonek

from the heart, sincere, amiable, warm; courageous, brave, valiant [ka'lõ:nək] [-'lu:nɛk] [kalõnɛk]

GWINIZH, m. -où & -enn -où ['gɥi:nis], [gw-], [ɟɥinix], var. GWENIZH [ɟɥenis]KWi, [-nix], & [ɟynix], [ɟynex]W

froment (grain, plant,...), blé

GOU(E)STAD ['gwɛstat]L, alies ['gustət], [guʃtat], [gostat] & [gwastat]Wu, bih. GOU(E)STADIG [gwɛ'sta:dik], alies [gu'sta:dik] [gwaʃtadic]W, a-w DOUSTADIG [du'sta:dic]Ku

lent, lentement

PEHENI [pe'hɛ̃j]Ku, [pe'hini]T, [pe'i:ni] & ['pi:ni], [pehãni]W, a-w (pe) sort heni Ku

lequel

PAOTRED AN HENT-HOUARN

les cheminots

Tud an eured

les invités (au mariage)

AN DUD NEWEZ

les mariés

PERE [pe're]

lesquels

kentel

lesson (f. -ioù) ['kɛntəl] [centel] (sic)

LIZHER, m. -où, lizhiri ['li:zər] [-ɛr]L..., [liher] & ['li:ʒɛr]K(i), ['li:vər]Go, ['lijər]KWi, [lihir] & [ləhir]W, m. -où -ier (& [li'zɛʳjər]Ph), -i (& lizhiri)

lettre

LIBR [libr], alies [lip]

libre, parf. franc

GWELE, m. -où ['gwe:le] ['gɥe:le] [ɟɥele] a-w ['gɥi:lə]Ku, [ɟɥile] & [ɟyle] [-li]W

lit

bihan

little, small ['bijãn] [bjãn], a-w ['bijən], [bijn], [bi:n] Ku (Morv. : the "h" is locally pronounced in Wi)

KORR, & m. -ed [kɔr], a-w [-:r](sic) & [-u-]

nain (usuellement utilisé pour nommer ne femme)

NE... TAMM TOUD (Big.)

ne... pas du tout

NE... KET KÉN [ken] [cen] a-w [ẽ] [ɛ̃]KuKWi, & [kin] [cin]

ne... plus

na, nag (before a vowel)

neither, nor [na] [nag]

OBER WAR-DRO AN TI

nettoyer la maison

NAW [naw] [naɥ] a-w [na:(v)]Go, [no:]E

neuf (nombre)

NAW(V)ED ['nawvət] & ['nawət] ['na:vɛt] [naɥɛt]

neuvième

kazetenn

newspaper (f. -où) [ka'zɛtən] [kazətɛn], occas. [g-], f. -où & kazetoù (occas. [gazədow] KWi)

e-kichen [e'kiʃən] [-ɛn] [eciʃən] a-w en-kichen [-en] (sic), [-kyʃən] Go

next to, beside (prep., adv.)

NA, NAG [na] [nag-]

ni

EURED, f. -où, -ioù (& eureujoù) ['ø:rət], [øret](sic), a-w [erɛt]W (Morv. donne aussi "euredenn")

noce (Morv. : la cérémonie de mariage)

DU, adj. et m. [dy:]

noir

trous

noise; dispute (m. -où) [tru:s]

KENNEBEUD [kɛ'ne:bøt], alies [kɛ'nø:bət], [cɛnəbøt] [-bat]E, a-w KER- [kɛr-]

non plus, pas plus que

ket

not [ket] [ke] before consonant. [cet] occas. [kət] [cət] W

mann (ebet)

nothing (at all) [mãn (eˈbeːt)]

ni [ni], var. [ne], [nim], [niɲ], loc. [nim] / [nõm] KT

nous

omp

nous sommes

emaomp [mõm]KPh (Morv. : [emaõm], [emaum])

nous sommes (estamos)

MIS DU

novembre

AR MISIOÙ DU

novembre et décembre

NOS, f. -où / -ioù [no:s] a-w [nõ:s]KuT, [nu:s]KiW & [u:s](sic)Ki, [nã:s]Groe

nuit (+ tard le soir)

NEOAZH [nəwax]W, [nawəs]K, a-w & [nuwax]Groe

néanmoins

PLIJADUR, f. -ioù [pli'ʒa:dyr] [pliʒadyr] & [pliʒədyr]E, a-w [ply-]

plaisir & de l'ambiance

LEVR, m. -ioù [levr] & [le(v)r], ['levər]Ku, [lerf](sic)T, [ləɥr]W, [levrjoʷ] & [le(v)rjoʷ]KT, [leverjow]Ku, [lervjo]T, a-w -eier [levʳɛjər]Ph a-w LEOR [lewr]L & ['lewor]Ph, & [lewrjoʷ] a-w LIVR [livr]W, var. LIVROÙ [livrəɥ]W

livre

LIVR, m. -ioù [livr]TWu, a-w [liwr]K & Wi, [liɥr]Ku & W, [livər] & [lirf]Go, & -ien

livre (poids)

LESENN, f. -où ['lɛ:zən], [lɛzɛn](sic)

loi

HIR [hi:r] & [i:r]

long (espace, temps)

PLANED, m. -où [plãnɛt], ['plã:nɛt]

planète

GOUELAÑ ['gwe:lə] [-ã]T [-a]L [-o]Ku [gwilɛt]W a-w [wilɛɲ]W & ['wo:lã]Go

pleurer

GLAW, m. -ioù [glaw] [gla:(v)]EGo, [glaɥ] a-w [glo:]Ku, -ioù & -e(g)ier (sic)

pluie

POUES, m. -ioù [pwe:z] & ['puɛs]L, [pwi:s]Wu, -ioù (['pwe:ʒoʷ] ['pweʃu] & -eier Ki)

poids

POLISSER, m. -ion [po'lisər] [poliser]

policier

AVAL, m. -où ['a:vəl] [aval], a-w ['awl]Ku & [awal]Wi, ([a'va:low], [-u], [avəlow]Wi, [avələɥ]Wu, ['avəlow]Go)

pomme

AVAL-DOUAR, m. -où & [a'luwər]Ki (& a-w avaldouar(enn) [aldwa:rən]KWi)

pomme de terre

DOR, f. -ioù [do:r] a-w [du:r]Wu & K, alies kemm. (an) NOR [no:r], a-w [o:r], -ioù, -où & -odoù, -ojoù & -ejer, -ejoù

porte

DOR, f. -ioù [do:r] a-w [du:r]Wu & K, alies kemmadur an nor [no:r], a-w [o:r], f. -ioù -où & -odoù -ojoù & -ejer -ejoù

porte

PEMDEZIEG [pem'dejək] [-'dɛsjɛk] & [-ʃɛk]L, ['pãmdiək] [pãmdiɛk]W & [-deək]Go

quotidien

KERC'HAD ['kɛrhət] [cerhat]

quérir, aller chercher, & ramener

DASTUM, -iñ ['dastym], [daʃtym](sic), a-w [-iɲ]W, ['dɛstym]Ph

ramasser, parf. collecter

RAZH, adj. [ra:s], a-w RAC'H [rax]W & KuL

ras ; tout

TRUGAR, f. ['try:gar], [trygar]

ravissement, & régal

TRE, m. [tre:], a-w [tri:]Wu, var. TREC'H [trex]Ki

reflux

SELL, m. -où [sɛl], a-w [sel], [-e:](sic)W & [z-]T

regard

KEUZ, m. (& f.) [kø:s]L, [kœ̃:s] & [-ɛ̃:-]Ki, alies [kœ̃:]KuT(L), & [c-], a-w [kø:]GoWi & [cø:], [cøj]Groe, & [ke:], [c-]Wu

regret

RESTORANT, m. -où / -choù [rɛ'sto:rənt] [reʃtorãnt]

restaurant

Chom bourdet

rester court, à court d'inspiration, sans savoir que dire ou qu'écrire + rester en panne (voiture)

MANN T Ku [mãn], Ph aliessorc'h MANN EBED

rien

NETRA [ne'tra] a-w [ni-]K & [nen-]L, [nin-]KWi & [nitə]Wi

rien

C'HOARZHIN ['xwarzin] [hwarhin], a-w [hwarhɛt] [hɥerhiɲ]W, ['xwɛrzî]T, [hwarho]Wi, (bv : c'hoarzh-)

rire ; par ext. sourire

ROC'H, f. -où, alies re(c'h)eier [rɔx] (a-w m. W) ['rɛjər], ['rɛhjɛr], [rejer], [rehir]

roche, roc

ROZ

rose, rosebush, rosette (m. coll. -enn -où) [ro:s]

RUZ [ry:], [ry:s]L

rouge

UR GOULOÙ-LUTIG

loupiotte

LUTIG, m. -où ['lytik] [lytic], a-w [lycic]

lumignon, veilleuse

GOULEIER KÊR (Morv. : "kêr" au sens de "ville" est traité comme un nom propre, sans article)

lumière de la ville

LUN, m. [ly:n], a-w [lœ̃:n]Ki... DILUN, adv. [di'ly:n] & [-'lœ̃:n]KW, a-w [de-] GoKiWu...&Ph

lundi (n., adv.)

ENO ['e:no], var. ENE ['e:nə]Poul. & ['ɛ̃:nə]Ph, a-w [inu]W ['e:nã]T

là (endroit & moment en question)

MAGNETOFON, m. -où [maɲetɔfɔn](sic)

magnétophone

SONENROLLER, m. -ioù (néologisme) [sõnen'rɔlər], [sõnenroler] & [z-]

magnétophone (néologisme)

MAE, m. [mɛ:], a-w [mae]L & [maj] [mej]Wu

mai

CHERVAD, -enn (coll.) [ʃervat](sic) (Morv. le donne comme synonyme de friko, et dit que dans certaines régions cela a fini par désigner la noce : "moned d'ar chervad")

régal

ASEZAÑ [a'zeə], [a'ze:za], var. ASEZO [a'zew]Ph, a-w [a'ʒew]Ku, var. ASEZIÑ [azeɛɲ], ['a:ʒən]E

s'asseoir

OBER WAR-DRO AL LOENED

s'occuper des bêtes

FUR, adj. & m. -ion [fy:r] a-w [v-]KuT

sage

SANT, adj. [sãnt] & [z-], a-w [zint]E (avec parfois mutation du prénom qui le suit) SANT, m. sent [sɛnt] [sent] & [z-], a-w [sjent]Wu, & -ed W

saint (n., adj.)

Tapoud krog

saisir

SALL, adj. [sal] & [z-]

salé

memes

same (adj. [=hevelep]); even (adv.; spoken/non-literary [="zoken," classical/literary]) ['mɛməs] & [-ɛs] a-w [mɛ̃ms] Ku, ['mõməs] T, var. MEM [mem] W, a-w [mɛm] Ku

SADORN, m. ['sa:dɔrn] & ['za:dəʳn]KuT, [sadorn] & [-urn] & a-w [sa:rn]K & [za:n](sic)T, [saɔrn], [səðorn], [saworn]Wu DISADORN [di'sa:dɔrn], [disadorn], a-w [de'sa:dərn]Ph & [-'sa:rn]K, [disazorn] & [-worn]W

samedi (n. adv.)

GWAD, m. [gwa:t], [gwɛ:t]W & Big, E, a-w ['goat]L

sang

HEB [hep] [ep], var. HEMB [hemp] & [jem](sic)W, & a-w [hem]KWi

sans

DINIVER [di'ni:vər] [diniver]

sans nombre

MELL [mɛl] (devant un nom)

ÉNORME

DA [da] a-w [də]KuTW, a-w D' dirag vog. pe h-

à

kreñv

strong [krẽ:] LT, [krɛ̃w] K [kreɥ] Wi, occas. [krẽ:(v)] & [krejf] Go, [kreã] & [kriɥ] Wu

dilost-ger

suffixe

E-kichen : en da gichen, en e gichen, en he c'hichen,... E-tal : e-taldon, e-taldous, e-taltoñ, e-talti, e-taldomp, e-taldoc'h, e-talte.

à côté de (conjugaison)

a-fesson

suitable, appropriate, proper [a'fɛsən] [-un] L [afəsõn] & [-õ] W

a-zoare

suitable, appropriate, proper [a'zwa:rə], [a'zoare] [azwɛre], occas. [zwæ:r] Ph

HEUL, m. -ioù [hø:l] [ø:l], a-w [høyl](sic)KWi & [g-]T var. HELI W

suite

-tre / -kenañ / -meurbed => Rosenn zo koant meurbed. [tre:], a-w [trej]KWi [ke'nã] & [-a]L MEURBED [mør'be:t], [mørbet] & [-bət], [mer-]W, adv. : EXTREMEMENT, IMMENSEMENT

superlatif absolu

-añ => Rosenn eo an heni goantañ. [a]L et K, [ã]T W, [ãn] Ku Pél. et parf. Lu ou Kap, [ə] ou [o] / [õ]en Ph. On entend svt [o] ds les n. de fam. en -aff (an Heno, ar Gwello)

superlatif relatif

SIRIUS [si'riys] [sirjys] a-w [zi'rijəs]Ph, [sirivys]

sérieux ; par ext. sobre

SUR [sy:r] & [z-]

sûr, certain

TAOL, f. -ioù [to:l], a-w [tawl]L, [towl]W

table

TAOLENN, f. -où ['to:lən], a-w ['tawlɛn], [taɥlɛn]

tableau (& table des matières)

KEMENER, m. -ion [ke'me:nɛr] [ce'mɛ̃:nər]Ku, ['kemənər]Go, [ceməner], [cemənur]W & [kãmənir]Wu

tailleur

TASS, m. -où [tas]

tasse

TASSAD, m. -où ['tasat] [tasat]

tasse (de... : contenu)

tavarn

tavern, pub, inn, cafe, bistro (f. -ioù) ['ta:varn] L (& -ied) [tavarn] W, occas. ['tawərn] KWi [təvarn] W

kelenner

teacher (m. -ion) [ke'lɛnər] [celɛner], [-ur]

an den-mañ-den : tel ou tel homme an tiegezh-mañ-tiegezh : telle ou telle ferme

tel ou tel

dek

ten (card. num.) [de:k], often [dek]

-och [ɔx] (parfois -ac'h [ax] Ki et Ph), durcit les finales quasi systématiquement, même LMNR (redoublés)

terminaison du comparatif

-añ [a]L et K, [ã]T W, [ãn] Ku Pél. et parf. Lu ou Kap, [ə] ou [o] / [õ]en Ph

terminaison du superlatif

an

the (def. art.) ("an" is used before N, D, T, H) [ãn] [ən], occas. 'n [n]

n'eus ket

there isn't, there aren't (any) ("N'eus ket" is used to negate "zo" where "zo" means "there is/are")

int, int-i (var. L)

they (subj.), them (obj.) [int], [in'di]L & [iŋ(c)](sic), var. I [i] a-w [ɟi]W

moan

thin [mwã:n] ['moãn] L var. moen [mwẽ:n] [-i:n] E

trede = teirved

third (ordinal number) (both forms work for both genders) ['tre:de] ['tɛjrvɛt] [trede], occas. ['tri:də] Ku [trəde] ['tɛrvət] T, [tɛrvɛt]

-mañ

this/these (near demonstrative [suffix]) [mã] occas. [ma] [mə] Ph, [mən] W & pl. -où [mãw] T

tri

three (card. num., m.) (triggers spirant mutation: P T K => F Z C'H) [tri:] & occas. [trəj]Wu (mutation : P T K => F Z C'H, occas. T => S KWi, occas. no mutation Wu, often P T K => B D G)

teir

three (f.) [tɛjr] often [tɛr] ETW, & ['tɛjər] Ki

TIMPR, m. -où [timpr] & [timp], var. TIMBR [timbr] (& timpchoù)

timbre

amzer

time (f. -ioù) (all senses except "time of day" [=EUR] and "instance, occurrence" [=GWECH/GWEZH]) ['ãmzər] [-ɛr] [amzer] [-ir], occas. [ãmzr] (sic) [ãms] Ku

prenañ

to buy ['pre:nə] occas. ['prẽ:nə] Ku & [-ɛ̃:-], var. preniñ [prenɛɲ] [pərnɛɲ] (sic), var. preno [preno]

evañ

to drink ['e:və] [-a] & [efa] L [-ã] occas. [i:vã] Go, var. evo [-o], [-u], var. evet [eɥɛt], occas. [ivet]

selaou

to listen ['se:law] L, ['se:lu] L, ['ʃi:lu]Ki occas. ['ze:low] KuT, ['ʃi:low] E & [ʃiləw] Ku, ['ʒi:lɛw] E & T, var. seloù ['se:lu] L, ['ʃi:lu] Ki, [ʃilɛɥ] W & [ʃələɥɛt] [ʃlɛw] W

bezañ o chom

to live, stay (temporarily)

lenn

to read [lɛn] occas. LEEN (verbal bas LE-) [le:n] Ku & Wi, & [lenɛɲ] W

kousket

to sleep ['kuskət] [kuskɛt] & [-ɛɲ] W

chom

to stay, live [ʃõm], occas. [ʃum] var. chomel [ʃomel] [ʃə-] & var. chomer [ʃømər] Plougastell

skubañ

to sweep (with a broom) ['sky:bə] var. SKUBIÑ [ʃcybiɲ], [-ɛɲ], var. SKUBO [-o], occas. [ʃybat] W (sic) [ʃibat] KWi (sic)

dit dis W, sometimes -a(t) in coastal W

to you (s.) (conj. prep.)

butun

tobacco (m. -où) ['bytyn] [bytyn], occas. ['bytn] K, [bətyn], [bətəm] [bətœ̃m] W & [pytym] Eussa

ti-butun

tobacco shop, tobacconist's

TOENN, f. -où ['toən]PhT & [-ɛn], [twɛn]KiW, a-w [tõ:n]Ku, [tuən](sic)E & Go

toit

BEPRED [be'pret] & [-e:t], a-w [bəprət]W, [boprət](sic)T, var. PEPRED ['pɛ'pret](sic)Ku [pərpət]W

toujours

ATAW [a'taw] [ataɥ] a-w ['ato]K & [taw]KWiGroe

toujours (tous sens)

TRO, f. -ioù [tro:]

tour, parf. alentours, pourtour, fig. occasion & moyen de

TOURIST, m. -ed [turist] & ['tu:rist], [-iʃt]

touriste

TROIAD, f. -où ['trojət] [trojat] var. TRÔAD W, f. -où : circuit, virée ['troat] [trowət]

tournée

BEMDEZ ['bemde] [-dər](sic) a-w [bãmde] & [bamdi](sic)W, ['bõmde]T, ['bɛmdɛjs]L, var. BAONDEZ ['bãwnde], ['bowne]E & Go

tous les jours

TOUD [tu:t], alies (sans accent) [tut] & [tu-] (employé beaucoup plus que OLL)

tout (entièrement) & tous

A-HED [a'he:t] [a'e:t] & [-ed-](sic)

tout au long de (temps)

DIOUZHTU [dius'ty:] a-w [dus-]Ph [dys-]Ph [dos-]Ph [dœs-]Ph [dis-]Ph, [dyʃty]Ku, a-w [dox'ty:]Ki, [dœx-]Ku, [djox'ty:]L, [dux'ty:]Groe

tout de suite

EN UR [e'nœr] [e'nyr], a-w [en'ɛr](sic)L, [nɔr]Ku, [nur]Wi, (a-w UL / UN : [nõn]T)

tout en + inf.

"AN OLL DUD" KLT = "OLL AN DUD" W

tout le monde

TOUD AN DUD se prononce a-w [tun'dy:t] & [-dyt]Ph = RAC'H AN DUD W

tout le monde

OLL [ɔl] a-w [wəl]W

tout, tous

TREN, m. -ioù [trɛn]T, a-w TREÑ [trɛ̃]

train

LABOURAD [la'bu:rət] & [-ri]Ph, [laburat] & [-ɛɲ]

travailler

pladenn

tray, disc (CD) (f. -où) ['pla:dən] [pladɛn]

TRI-ZEG ['trizək](i bref) [-ɛk]

treize

TRI-ZEGVED [tri'zegvət](sic), [-ɛt]

treizième

TREGONT ['trɛ:gõnt] & [-gənt]Ku, [trəgõnt] & [tr̥gõnt](sic)Wu (alies [trɛ'gõ-](sic) devant monosyllabe) (a-w "tregont vloaz" [trɛ'gõla]Ku)

trente

TREGONTVED [trɛ'gõnvət] [trəgõndvɛt]

trentième

RE [re]

trop

RE [re] (en KLT prend l'accent devant les monosyllabes)

trop & excès de

KAVOUD ['ka:vut] ['kawət](sic)Ku, [kavət], [-wit]Wu, alies KAOUD [kowt]Ku, [kawt]L..., & [kaət]Go, [ka:t]T (BV : [kav-], a-w [kaw-]Ku, & [ka:-]KT, [kaɥ-]W)

trouver, rejoindre

GWALL [gwal] a-w [gwa:l]Eussa, devant nom, adj., v., accentué quand il est monosyllabique en KLT, a-w [gwəl]Ku, [gwɛl]T & [gol](sic)KWi & W ex. dev. N. : ur gwall gi

très (devant adj.), fort / mal (devant v.), méchant, grave

out [ut] = ous [us]W

tu es

emaout [mut]KPh

tu es (estas)

te [te], a-w [ti] (forme anc.)

tu, toi

LAZHAÑ ['la:za], [laɛɲ] [law]Dp, a-w [la:]Ki, & ['lahã]T, ['lahə]Ph, [lahiɲ]

tuer & éteindre (lumière, feu)

daou

two (card. num., m.) [dow] [daw] [dɛw] [dəɥ]

TELEFON, m. [telefon](sic) & [-'lefõn]

téléphone

TEST, adj. & m. -où [test], [teʃt]W

témoin

TEST, m. -où [test](sic) [teʃt]W

témoin

PENN, m. -où [pɛn] & [pen]W & Wi

tête

PENNEG ['pɛnək], [-ɛk] & [-ok]L, [penɛk]

têtu, entêté

ABRED [a'bre:t], a-w ['abrət]E & Wi

tôt

UNAN ['ynãn]L & Go..., [ənãn]W, a-w [yn]T, [œ̃n]Ku, [ynã(n)]Groe, [ynõn]E, ['onãn], [u-] [ənã]Wu

un (nombre)

Un disterrañ ("Mont a raio ur banne porto ganit?" "O, Un disterrañ!)

un petit quelque chose, un soupçon, trois fois rien

RESTAJ, m. -où & restachoù ['rɛstəʃ] [reʃtaʃ] [rɛs'taʃu]KL

un reste (surtout péj.)

TI-MOULEREZH (& ti-moulañ)

une imprimerie

GOULAOUENN, f. -où (singul. de gouloù) [gu'lowən] [-'lawɛn], a-w [go'lowən] ['golowən] [goləɥɛn]

une lumière (de bougie, cierge)

ur penn kefeleg

une tête de linotte

USIN, f. -où ['y:zin] & [-ən], [-yn]Ku, [yzin], a-w [lyzin]W

usine

VAKAÑS, f. -où ['vakãs] [vakãs] (bezañ en vakañs, ar vakañsoù bras)

vacances

LESTR, m. listri [lestr] [leʃtʳ] & [ləʃtʳ]W, listri (& -i, -où KWi)

vaisseau, navire & vaisselle (surtout au pl.), vase

ÀR [ar]W & K(Langoned,...)

variante de war

GWERZHAÑ ['gwɛrzə] [-ã] ['gɥɛrza], var. GWERZHIÑ [ɟɥɛrhɛɲ] [ɟɥarhəɲ] & [-rɛɲ]Wu, var. GWERZHO [ɟɥɛrzo]

vendre

GWENER, m. ['gwe:nər] ['gɥe:nɛr] [ɟɥener] [ɟyner] [ɟɥinir]W DIGWENER [di'gwe:nər], [-'gɥe:nɛr], [diɟɥener] & [dəɟɥnir](sic)Wu, a-w [dir-]L, [der-]

vendredi (n. adv.) ; Vénus

DONED ['dõ:nət] [dõnɛt] a-w [done-]Groe alies DONT [dõnt] & [dõn-] (BV : DEU- [dø] et [da]Wku, svt invariable KT, & [tø] [ta]Ku)

venir

DONED ['dõ:nət] [dõnɛt] a-w [done-]Groe, alies DONT [dõnt] & [dõn-] (BV : DEU- [dø] et DA- [da]WKu, svt invariable KT, & [tø] [ta]Ku, mutation ZEU- en L, pas de mutation en T, TEU- en Ku, ZA- en W, TA- en Ku)

venir

o (oc'h [before a vowel])

verbal particle introducing the present participle (ex. o vont "going") [o], [∅] (often nothing) & "oc'h" occas. before LMNR & Y in Ku Wi, "ouzh" or "doc'h" W before a pronoun, [e] & occas. [∅] (nothing), before vowel "ec'h," like "o(c'h)." Although written "é" in W and "o" in KLT, "é" is nevertheless also used in Ku and in Ki, L, T.

ETRESEG [e'tre:zɛk] ['etresək](sic)Ph a-w [etrəsək], ENTRE- [entre-] & ['trezɛk]KT, ['trese]K [tresk]K, [tresa(k)], [trøs]KWi

vers

TREMA [trema](sic), a-w ['trɛ̃mə]Ku, [trəma]Wi & [tr˳ma]Wu

vers

BUHEZ, f. -ioù ['bye], [byɛs](sic), [bye](sic), a-w ['byhe]Wi, ['byhət]Kap, [byɥ]Ku, [byi]Wu

vie

KOZHNI, -ONI, f. ['kozni], [kohni](sic), var. [kohõni], & [kõni]Wi, [kuhuni]Groe

vieillesse

KOSHAad [ko'sa:t], & ['kosat](sic)E & KWi, [kohat](sic)

vieillir

KÊRIADENN, f. -où [kɛ'rja:dən] [cèrjadɛn]

village (& hameau)

UGENT ['y:gənt] [yɟɛnt] & [ɥiɟɛnt]W

vingt

WARN-UGENT [war'ny:gənt], [var'ny:gɛnt], var. ARN-UGENT W [arnɥiɟɛnt](sic)W

vingt-et-...

UGENTVED [y'gɛnvət](sic), [yɟen(d)vɛt] & [ɥi-]W

vingtième

BEW [bew] [be:f]Go [bẽ:]E, [beɥ], a-w [biɥ]W

vivant, vif

SAFAR, m. -où ['safər] [safar] [sa'fa:r]E, a-w [savar] [z-]

vocifération, vacarme de paroles

SAFARAD, var. SAFARIÑ [sa'fa:rət] a-w [sa'va:rət], var. [safariɲ], [za'va:ri](sic)Ki ex. "safaromp brezhoneg"

vociférer, parler bruyamment, loc. parler (Ki)

GWETUR, f. -ioù ['gwɛtyr] a-w [-tər]Ku, [gwetyr], atao [gw-], a-w [bwatyr]Wu

voiture

MOUEZH, f. -ioù [mwe:s] ['muɛs]L, [mwɛx], a-w BOUEZH [bwex](sic)W

voix (dont suffrage)

LÀER, adj. & m. -on (sic) [laɛr](sic)L & Go, Ki, W, a-w [lɛ:r] (& -ien)

voleur

c'hwi [xwi], svt [hwi], [fi] Big jusq. Douarnenez

vous

oc'h

vous êtes

emaoc'h [mɔx]KPh (Morv. : [emaɔx])

vous êtes (estais)

BEAJiñ [be'a:ʒi], [-o], a-w [be'aʃi], var. VOIAJ- [vo'ja:ʒi], [vojaʒɛɲ]

voyager

DILHAD, m. (sens collectif) ['diʎət], [diʎat], a-w [dəʎat], [dəhat]KWi, -où / -joù (singulatif : ur pezh dilhad)

vêtements, habits

ni

we (subj.), us (dir. obj.) [ni] occas. [nî] KuT, [nẽ] Ph, [nij] W & [nəj] Arv. W & [niɲ] Ki (from ni-ni), occas. [nim], [mim] & [nõn] T (from [? sic] -MP)

MES = MED [mεs], a-w [mes] = [mεt], a-w [met], [me-] dirag ur gens.

mais

FALL, adj. et n.m. [fal], a-w [v-]

mal, mauvais (n. et adj.)

den

man (m. tud [often]) [de:n] occas. [dẽ:n] [ty:t] & [tyt] & [dɛ̃:n] Ku & W, [dejn] W & [di:n] E & W -ed, -ion, -ioù, -où

DEBRiñ, -o ['dɛbri] [dɛbriɲ]Wi, ['dɛbʳo]E & Wi, a-w ['drɛbi]L, [drɛbɛɲ]W, & ['dɛbi], [debəɲ], var. DIBRiñ ['dibri] & [-î]T, ['dibʳi]Ku (BV. : DEBR-)

manger

KIS, f. -où (Ph ?) [ki:s], [c-]

manière (pl. péjoratif)

MEURZH, m. [mœrs] [mœrx] & [merx]Wu DIMEURZH, adv. [di'mœrs] [dimœx] & [-merx]Wu, a-w [de-]...[diz-]Eussa

mardi (n., adv.) ; Mars, mars

MEURZH, m. [mœrs] [mœrx] & [merx]Wu

mars

mestr

master, schoolteacher (m. mistri) [mɛstʳ] [mɛʃtʳ], m. mistri KLT / mistr W, & mistrisi Ki, & -où

MI(N)TIN, m. -ioù / -où ['mintin]KL, alies ['mitin]Ku & KW, [mitin] & [məteɲ]W = BEURE, m. -où T & E, Ku ['bø:re] a-w ['bœ:rə]GoKu [bore]E

matin

marteze

maybe, perhaps [mar'te:ze]LT & ['marteze] EGo, (& ['matse]), occas. [mar'tesə] K & [ma'te:ze] T, [ma'trese] K, var. MARTESEN [ma'tresən] Ku & often [ma'trɛn] Ph, [ma'trehe]L, [-'trɛx] Ku, var. MARSE [marse] W & ['marse] Go, [ma(r)sə] E & KWi, var. MARSEN [-ən] Wi (esp. before a vowel)

MAÑSONER, m. -ion [mã'sõ:nər], a-w MASSONER [ma'sõ:nɛr], [masõnur](sic) (selon Morv., la nasalisation du -a- est locale)

maçon

MAÑSON, m. ['mãsõn], var. MASSON ['masən], [-un], [masõn](sic)

maçonnage

GWELLOC'H ['gwɛlɔx] ['gɥɛlax](sic)Ki, [ɟɥɛlɔx] (alies GWELL W)

meilleur, & mieux

GWELL [gwɛl] [gɥɛl] [ɟɥɛl] & [-e-]W, var. WELL (sic) [wɛl]T

meilleur, mieux

MERC'HER, m. ['mɛrhər] & [-ɛr]L, [merher]W & [-jər]Ki, & [mərhjer], [mərçər](sic)W DIMERC'HER [di'mɛrhər], [-'mɛrjɛr]Ki, [dimərher] & [-ç-](sic)W, a-w [de-]Ph..., & [diz-]Eussa

mercredi (n. adv.) ; Mercure

LAKAAD [la'ka:t]LT, var. LAKAD ['lakat]K, a-w LEKEL [lɛcel]Wu (BV LAK-)

mettre

GENEL ['ge:nəl], [-ɛl] (bv. GAN- [-ã:-]), var. GANAÑ ['gã:nə]Ku, var. GANIÑ [gãnɛɲ]

mettre au monde

KREISTEIZ, m. [krɛjs'te], [-'teis](sic)L, [-'tɛj]Ki, [krɛjste]E, [krejʃte](sic) & [kreʃtej](sic)W

midi, & sud

MILION, m. -où [mi'liõn] & [-'lijən]Ph, [-liun]L, [miljõn]

million

aotroù

mister, Mr.; lord; an Aotroù "the Lord" (m. aotrounez) ['otru] K, ['awtru], ['otru:ne] [aw'tru:nɛs] ['otrow] ['ɔtro] T, [ɛwtru] Wi, [əɥtry], [o'trõ:nə(t)] W?

MANAC'H, m. MENEC'H ['mã:nəx] [manax](sic) & [mə-]W, MENEC'H ['me:nɛx] & ['mẽ:nəx]

moine

NEBEUTOC'H

moins

MIS, m. -ioù [mi:s] a-w [mi:ʃ]Ki & [miz-] (hep p-mouezh), (& ['mi:ʒoʷ], ['miʃu]), -où

mois

AR MIS MARI (L)

mois de Marie ? (pas de traduction donnée)

EOST, -où [ɛwst]Ph, a-w [ɛst] [ɛʃt] & [e-] (a-w ['ɛʃoʷ])

moisson, récolte, & adj. récoltable (mûr)

EOST, m. -où [ɛwst]Ph, a-w [ɛst] [ɛʃt] & [e-] pl. (a-w ['ɛʃoʷ])

moisson, récolte, & adj. récoltable (mûr)

BED, m. -où [be:t], a-w [bət]Wi

monde

PIGNad ['piɲət], [piɲat] & [-al], [-ɛɲ]W

monter, & grimper

GOAP, m. [gwa:p]

moquerie

GOAPAER, m. -ion [gwa'pɛ:r] [gwapaer], [-aur] & [-pur]W

moqueur (n.)

TAMM, m. -où [tãm] a-w [tam]W, bih. -IG ['tãmik] [tamic] & [-ec]W, a-w [təmic]Ki(sic)

morceau, parf. part, par ext. peu

GWEN(H)AEL [gwɛ'naɛl], [gɥe'nɛ:l] [ɟɥen-]

Gwenaël

PELL [pɛl] & [pel]W

LOIN ; LONGTEMPS

GWER, m. -enn -où [gwe:r] [gɥe:r] [ɟɥe:r] [ɟɥi:r]W

VERRE (contenant)

ALVAONañ, -iñ [al'vãwnə], [alvãwniɲ], a-w [al'vãjnə](sic)

ahurir

TU, m. -ioù [ty:]

côté, direction

dre chañs

fortunately, luckily, happily [dre ʃãs] occas. [drej] Ki & Wi

peder

four (card. num., f.) ['pedər] [peder], alies ['pidər] K [poder] W

PEURREST, m. ['pœrɛst] & [-rəst]Ph, [pœreʃt]

le reste

SON, m. -ioù [sõ:n] & [z-], a-w [su:n]L, [sã:n]Wi

le son

GWIN, m. -où [gɥi:n] [gw-] [ɟɥi:n]

le vin

TREMENVAN, f. -où [tre'mɛnvãn] [tremenvãn]

passage ; trépas

PATATES, coll. -enn [pa'tatəs], [-ɛs] PATO, coll. -enn [pa'to:] (loc. surtout Ku & E, Go) AVALOÙ-PATO (E)

patates

PAE, neutre -où [pɛ:], [pè:]Ph, [pae] & [paj]L, [pɛj]Ku

paye, salaire

PAEañ, -iñ, -o ['pɛə], [-ã]T, ['pɛw](sic)Ku, ['paja](sic)L, [pajo]Wi, [peɛɲ](sic)W

payer

BRO, f. -ioù [bro:]

pays (tout sens, dont région)

PEISANT, m. -ed ['pejzənt] [pejzãnt]

paysan

PEISANT, m. -ed ['pejzənt], [pejzãnt]

paysan

E-PAD [e'pa:t] a-w EN- [en-], [pa:t], & 'pad an [pãn]

pendant

E-KEHID-SE

pendant ce temps

tud

people (pl.) [ty:t] occas. [tyt], -où

KOLL [kɔl] & [-ɛɲ]W

perdre

KIG-SALL [kik'sal] [cicsal]

petit salé

DIJUN(I), m. -(i)où ['di:ʒyn], [diʒyn], a-w ['dy:ʒyn]Ku, [dəʒyn] & [dəɥʒœ̃n]Wu, var. [di'ʒy:ni]KLT, [di'ʒø:ni]L

petit-déjeuner

FOTO, f. -ioù ['fɔto], [fɔto]

photo

TROAD, treid [trwa:t] & ['troat]L, [trwɛ:t]W & E, Big., a-w [tro:t]K, [tra:t]Ph, [trɥɛt]Wu & [trɛt]Ku, treid [trɛjt] & troadoù, treidi

pied & manche (d'outil)

MAEN, m. MEIN [mɛ:n] [mẽ:n] [mɛ̃:n]K, & a-w [meãn]L, [min]Ku & Go, MEIN [mɛjn] & [mɛɲ] [məjn]W mute (toujours ?) au pluriel après l'article

pierre

MAEN, m. mein [mɛ:n] [mẽ:n] [mɛ̃:n]K, & a-w [meãn]L, [min]Ku & Go, MEIN [mɛjn] & [mɛɲ] [məjn]W mute (toujours ?) au pluriel après l'article

pierre

PLIJUS ['pli:ʒys] [pliʒys]

plaisant

FARSAL ['farsəl] [farsal]

plaisanter

KEVRED, adj. et n.m. ['kevrət] [cəvrɛt] & ['kewrət]

(de) concert (ne s'emploie qu'au sens de "de concert")

OUZHPENN [us'pɛn] & [əs-], [is-], [ys-]Ku, var. [ox'pɛn] & [open]W, [spɛn]K, a-w [dox'pɛn]KWi

(en) plus (de), (en) outre (que)

CHAL, m. [ʃa:l]

(fort) flux

AMBAZH [ãmba:s](sic)KWi, [ãmbax]

(loc.) RÉSERVÉ, TIMIDE

TROADEG, adj. & m. -ion & -ed ['trwa:dək] & ['troadɛk], [trwɛdɛk]

(personnes) aux grands pieds

TOULLAD, m. -où ['tulət], [tulat](sic)

(plein un) TROU (de...), souv. ENSEMBLE (de...) (moyenne quantité en Ph, bonne quantité en Go) Morv. dit que dans certains parlers il signifie "excès de boisson, cuite"

PEURVUIAÑ, adv. [pœr'vyjə] [-vyã](sic), [-vwia] [pœrvyã](sic) & [py'ria]Eussa (l'exemple de Fav. est précisé comme étant KiT, et l'article renvoie à "peurliessañ")

(pour) la plupart

DAVED, prép. [da'vet](sic), a-w [də'vet]K, & [dəvat]W, [dəɥɛt]Wu, [da:t]KWi, (davedon, -ou- daveti,...) (aussi conjugué d'e ved : le retrouver)

(pour) rejoindre

HELI, m. -où [heli](sic) [ili]W

(pour)suite

TOSTAAD [tɔs'ta:t] [toʃtat] (bv. tosta-)

(s') approcher

LEDANNAad [ledã'na:t], [ledãnat]

(s') élargir

PELLAAD [pɛ'la:t] [pelat]

(s') éloigner

ataw

(signifie parfois) du reste, en tout cas, toujours est-il

YAOUWEZHIAD, m. (& f.) -où [jo'we:ʒət], [jaw'veʃat] & [ɟ-], [jəɥehjat]W (ex. : ur yaouwezhiad skol)

(un) jeudi (de...)

LUNWEZHIAD, m. (& f.) [lyn'we:ʒət], [-'veʃat], [lynɥehjat]

(un) lundi (de...)

DIOTACH, m. -où ['djɔtəʃ], [djɔtaʃ]

(une) IDIOTIE (d'après Morv. : - au sing. : Sottise(s), bêtise(s). - au pl. : bricoles, menus travaux)

PEGEMENT [pe'gɛmənt] [-'gemɛnt] [peɟəment]

- COMBIEN (quantité, valeur) - m. (fig.) : (son) GRADE, PAQUET

GOURC'HEMENN, m. -où [gur'hemən], [gurhemɛn](sic), a-w [-hj-]W, [gorhãmen](sic)W pl. : a-w [gurhə'mɛnoʷ]Ku, [guhmənow](sic)KWi & [gurvənəw](sic)E

- COMMANDEMENT (& IMPERATIF, en grammaire) - surtout employé au pluriel : CONGRATULATIONS, SALUTATIONS, RESPECTS

DREIST [drɛjst] [dreʃt]W, a-w A- [a'drɛjst]Ki, [adreʃt]W

- PAR DESSUS, parf. AU DESSUS, PAR DELA, - par ext. adj. SUPERIEUR, SUPER

GWERZ, f. -ioù [gwɛrs] [gɥ-], [ɟɥɛrs] & [-e-]W, alies [-ʒoʷ], [-ʃu] & -où W (& var. -enn, f. -où : VERS, loc. au pluriel CONTES (bavardages KWi))

- PERIODE (de temps, & litt.), usuellement COMPLAINTE (dramatique, & édifiante) - & var. singulatif : VERS, loc. au pluriel CONTES (bavardages KWi)

KUSTUM, adj., m. -où ['kystəm] [cyʃtym] Fav. dit que "kustum" et "boas" sont autant vivants l'un que l'autre en Ph.

- adj. : ACCOUTUMÉ & HABITUÉ - n. : COUTUME & HABITUDE

KROG, adj. & m. -où [kro:k] (a-w [krog-], [kroktə](sic) inaccentué), -où & kregier ['krejɛr] & ['kre:ɟər]T, ['kre:ʒər]Ph, [krəɟer]Wi, a-w krigi T

- adj. : ACCROCHÉ, PRIS, COMMENÇANT (à) - n.m. : CROC (outil, & div. corchets), parf. GAFFE, HAMEÇON (Ph), fig. PRISE & EMPRISE, MAINMISE, par ext. ENGAGEMENT, parf. DEBUT, & EFFORT, loc. CÔTE (montée, KWi) (+ d'après Morv. "prise de lutte").

STAG, adj. & m. -où stegier & -enn -où [sta:k], [ʃt-]W, stegier ['ste:ʒər]Ph, [stejer](sic)E (parf. -enn ventouse de pieuvre T)

- adj. : ATTACHÉ, LIANT - & n. : ATTACHE, LIANT, ACCROCHAGE (fig.), loc. VAURIEN W

MAD, adj. ou m. -où [ma:t] var. MAT [mat]Argoat KTW, nettement différent de MAD en KuTWi : parf. "notable", "sensible", "notablement", "sensiblement"

- adj. : BIEN, BON - n. m. : BIEN (immobilier, surtout pl.) & intérêt (financier), bon produit, bien moral, & fém. bienfait

BERW, adj., m. [bɛrw], [bɛrf], [bɛrɥ] & [bɛ:ro](sic)L

- adj. : BOUILLANT, & BOUILLI, - m. : BOUILLON (tous sens), EBULITION, FERMENTATION, & VERVE

KUZH, adj. m. -ioù [ky:s], [cyx]

- adj. : CACHÉ - n. : CACHE (& RETRAIT, TRESOR,...)

DISOÑJ, adj., m. ['disõʃ], [diʃõʃ](sic), a-w [diz-], [diʒ-], ['disuʃ]L

- adj. : DISTRAIT, & INOPINÉ - n. m. : DISTRACTION

DISTAG, adj. m. ['distak], [diʃtak](sic)

- adj. : DÉTACHÉ (& DÉTELÉ), parf. DISTINCT, & LIBRE - m. : DETACHEMENT, parf. PAUSE (répit), & DICTION, GOÛT (raffiné)

DISTRO, adj., f. -ioù ['distro], [diʃtro], a-w ['dizro](sic) (en Ph, les deux formes existent)

- adj. : DÉTOURNÉ, & DÉVIÉ, ISOLÉ, parf. DE RETOUR - f. -ioù : DETOUR, ISOLEMENT (& ENDROIT ISOLÉ, RETIRÉ), parf. RETOUR, RETRAITE, & RENTRÉE

STRIZH, adj. m. -où [stri:s], [ʃtrix], a-w [-i:ʃ]T, var. STREZH [stre:s](sic)Ku, [ʃtrex](sic)

- adj. : ETROIT (& à l'étroit), STRICT, parf. RIGOUREUX, & AUSTERE, MALINGRE - a-w n. : DETROIT

FIN, adj., f. [fi:n], a-w [fin] & [fəɲ]Wu

- adj. : FIN, & FÛTÉ, MALIN, loc. FINI & FINAL, EXTREME, fig. EXCELLENT - n. : fin (tous sens)

DIDRUEZ, adj. n.m. [di'drye] & [-ɛs]L, [-'dryɥə](sic)Ph, [didrye] (& -us)

- adj. : INSENSIBLE, & par ext. INTRAITABLE - n. : INSENSIBILITÉ

NESSAÑ, adj. m. ['nesə], & [-a], [-ã], [-o]Ku (karit ho nessañ, aimez votre prochain)

- adj. : LE PLUS PROCHE - & n. : (LE) PROCHAIN

MARW, adj., m. -ioù ['marw]KT, [mar(v)]E & Go, [marɥ]W, & ['ma:ro]KL, [maro'ju], [mar(v)joʷ], [marɥəɥ],...

- adj. : MORT, parf. ETEINT, FOUTU, INSENSIBLE (membre) - n. : la mort

ORDINAL, adj. adv. [ɔr'di:nəl] [ordinal] a-w (adv.) [or'din]T, sens de "toujours" T

- adj. : ORDINAIRE - adv. : D'ORDINAIRE par ext. TOUJOURS T

KEMPENN, adj., m. (& f.) -où ['kɛmpən] [cɛmpɛn] & [kãmpen]W

- adj. : ORDONNÉ, & RANGÉ, SOIGNÉ, par ext. PROPRE, parf. ECONOME - n. : ORDRE, ENTRETIEN, & RANGEMENT, par ext. NETTOYAGE

DON, adj. & m. -eier [dõ:n], a-w [du:n]L & [dœ̃:n]Wu

- adj. : PROFOND, & CREUX (plat, assiette), GRAVE (air) - n. : PROFONDEUR(S)

DISPARTI, adj. m. -où [dis'parti], [disparti]

- adj. : SÉPARÉ - n. : SEPARATION (divers sens), & CLOISON, DIVISION, DEPART, par ext. CLIVAGE, DISCRIMINATION, & DISCRIMINANT, par ext. TRI, & AVORTEMENT

TOULL, adj. n.m. -où [tul]

- adj. : TROUÉ, & PERCÉ - n.m. : TROU, & EMBRASURE, ENTRÉE (de...), un VIDE, & LACUNE

DOUSS, adj., f. -où [dus]

- adj. : doux (& non salé, sucré) - f. : douce (d'après Morv., archaïque)

laouen

- adj. : glad, happy - adv. : gladly, willingly ['lawɛn] ['lowən] Ph, & [ləɥen], [-in] W

BOAS, adj., f. (& m.), -ioù [bwa:s] var. BOES [bwɛ:s]Ki Go

- adj. : habitué ; habituel - n. : habitude

LEDAN, adj. & m. -où ['le:dãn] & [-ən]Ph, [ledãn] & [lədãn]E & KWi & a-w ['lɛ.dn](sic)Ku

- adj. : large - n. : partie large (d'estuaire,...)

ESTON, adj., m. -où ['estõn] [eʃtõn], a-w ['istõn]Ki

- adj. : étonnant - n. : étonnement

A-C'HOUDE, adv., prép. [ahude], [a'hu:de], a-w [hude], [a udi](sic)W

- adv. : ensuite - prép. : depuis

DAOUST [dowst]Ph, [dawst]L, a-w [dəwst]E, [dɛwʃt], var. DAOUSTAÑ / DAOUSTOÑ [dəwʃtõ] & [-o], [-u]W, ['dəwstã]E Sens de "malgré, quoique" : peut aussi être "daoust ma" / "daoust m'".

- de quoi ! - est-ce que..., à savoir si... - malgré, quoique

MEUR, adj. [mø:r] dreist-oll MEUR A... [mørə-], a-w [mørdə-]Ku, [mar-]W

- grand - surtout : maint, moult, & plusieurs

GOULOÙ, m. -ioù & gouleier ['gu:loʷ], a-w ['gu:lu]K, ['go:loʷ]T, [golow] & [goləɥ], [gulɛw]W, & [go:lu]Ki (a-w [gu'low]LT, str.)

- n. : lumière - adj. : lumineux

NA, NAG [na], [nag] devant voyelle - NAG A + nom : QUEL... !

- ni..., ni... - QUE... ! (dev. adj.) - QUEL... !

POLISS, m. : police ['po:lis] [polis] (& a-w f.), & m. -ed & -ien : officier de police

- police - officier de police

RAG [ra:k], a-w [rak] (sans accent), & [rɑ:k], [-ɔ:k]Ph (et donc confondu avec "raog") - prép. : DEVANT, & A L'EGARD DE (conjugué : ragon Ph, & razon ['ra:zõn], a-w ['rahõn] [-un]L, [raõn]T, rakiPh, razi...) - conjonc. : CAR (& a-w "rakar" [rakar]T)

- prép. : DEVANT, & A L'EGARD DE - conjonc. : CAR

PLANEDENN, f. -où [plã'ne:dən], [plãnedɛn], a-w [-tɛn]W (anciennement, et surtout sa variante PLANETENN : planète)

- usuellement : DESTIN - anciennement (surtout sa variante) : PLANETE

LAMBIG, m. -où ['lãmbik] [lãmbic]

ALAMBIC, souvent EAU-DE-VIE (Ku,...)

yann

= John, Jean (first name) [jãn] [ɟ-], occas. [jəãn] W

WARLEC'H = ÀRLEC'H W, adv. et prép.

A LA SUITE DE, PAR LA SUITE, parf. APRÈS, DANS LA FOULÉE

Position of short vowels

A vowel followed by a double consonant is short.

DILAOSKel [di'loskəl], [diloʃcel] & [-skɛɲ], var. DILEUSKel [di'løskɛl], a-w [-'lɛskəl]Ph

ABANDONNER, parf. DEGAGER, EMETTRE

A-GRENN [a'grɛn]

ABSOLU, ABSOLUMENT, & A FOND, DU TOUT AU TOUT

DEREDeg [de're:dək], [deredɛk](sic), a-w [di-]

ACCOURIR, & AFFLUER

BRASSAad [bra'sa:t], [brasat]

AGRANDIR, GRANDIR, & (mer) AUGMENTER DE COEFFICIENT

A ! [a]

AH !

ASKELL, duel DIWASKELL, pl. -où, -illi, & eskell, iskilli ['askəl], [-ɛl], [aʃcɛl], a-w ['aʃkəl]KWi, [gwaʃcɛl](sic)W, [aʃel](sic)Bas, m. (sic!!) duel [di'waskəl], [-ɛl], [diɥaʃcɛl], a-w [diʃcel](sic)Wi, iskilli [i'skili], [iʃcəli]

AILE, & NAGEOIRE

E-GIS [e'gis](sic), [eɟis](sic), a-w [giʃ]Ki, [ɟis] (egisdon, egisdout, egistañ / -toñ, egisti, egisdomp, egisdoc'h, egisto, -te)

AINSI (QUE), A LA MODE (DE), loc. COMME

LEUR, f. -ioù [lø:r] a-w [le:r]Wu & [lor-]Ku

AIRE, SOL

ALAN, m. -où ['a:lãn], a-w [lã:n]

ALAIN & GOUPIL (surnom du renard), loc. ROUGE-GORGE

GALW, m. -où ['galw], [galɥ], alies [galf], & [gɛlf]Ku

APPEL (tous sens, & convocation)

GALWen, -iñ, -o ['galvən]Ku, ['galvi]Ki, [-o], [galɥɛɲ]W, a-w GALV [galf], var. GELWel, -er ['gɛlwəl]T, ['gɛlvɛr]L, ['gɛlvəl]Ki, & ['gɛlvən]Ku, [ɟɛlɥɛn]W, GERWEL (sic) ['gɛrwəl]T, ['gɛrvɛl]Lu (bv. GALW-)

APPELER (& CONVOQUER)

ENDERW, m. (KuTuW) [en'dɛr(v)], [əndɛrw]Wi, a-w [ãnderɥ]W, [in'dɛrw]Ku

APRES-MIDI (seulement jusqu'à 5h en KuTu, où commence "an abardaez", ou bien l'après-midi en général en W)

GWEZ, -enn [gwe:], [gɥe:], [gɥe:s], [ɟɥe:], a-w [gwê:](sic)T, -enn ['gweən](sic)T..., ['gɥe:zɛn], [ɟɥeɛn](sic), a-w [gwen](sic)Ku, [ɟɥen]W & [-ʒɛn], [gɥehɛn](sic)L (& a-w -où, -inier)

ARBRE

ARME, f. -où ['armə], [arme](sic)

ARMEE

ARRU, var. ERRU, adj. ['ary] ['ɛry] a-w var. ARRIU [ariɥ]W [dariɥ], [aj]T, & ['ɛru] ['ɛu]Ku

ARRIVÉ

STAGañ, -iñ ['sta:gə], [ʃtagɛɲ]

ATTACHER (& ATTELER, HARNACHER, LIER)

A-BENN, prép. [a'bɛn] & [a'ben], alies [bɛn]

AU BOUT DE, & PAR / POUR (idée de temps) & AFIN (de, que)

E-KORN...

AU COIN DE...

KENAVO, var. KENAVEZO K-L [kɛna'vo] [kɛna've:zo] [cɛnəvo] [cɛn'vu], & [-veho] [-veo] & [kɛ'no]Ph, [ce'no]Ku

AU REVOIR

GWAIEN ['gwajɛn]

AUDIERNE

HIZIW, alies HIRIW ['irjo]Ki, ['erjo]L ['hiw] & [iw]K, [hiziw]E, [hiziɥ]W, & ['iʃo]L, a-w HIDIW ['hidi(f)]Go & ['hidy], ['hydy]E & Ku, var. HINIW [hiniw] [iniɥ]W, alies HIRIW ['hiriw] & [iriɥ], [iri(v)]W, [hiri(v)]KWi, ['hirw]Ku, & ['irjo]Ki, ['erjo]L, & ['irje], ['he(r)je]T, a-w FENOS (Ku), ERC'HOA(ZH)Kap & Sun.

AUJOURD'HUI

KEHID, adj. [kɛjt] [cɛjc]Ku, var. KEHED [cehet]W

AUSSI LONG, & AUSSI LONGTEMPS, & AUSSI LOIN, parf. par ext. AUTANT

KÉN(-HA)-KÉN KuPh? [kena'ken]Ph, [ken'ken]Ph, [cen'cen]Ku, a-w kén-kenañ [kenke'nã]Ki

AUTANT COMME AUTANT (sic), TANT ET PLUS

KÉN [ken], [cen], a-w [ê](noté sic), [ɛ̃]Ku KWi (& var. KIN [kin], [cin] & [-i:-] : PLUS dans "ne... plus")

AUTRE (MENT & QUE), SEULEMENT, PLUS (dans "ne plus")

KENT [kɛnt], [cɛnt], a-w [-e-], [ceãnt]Groe (ma... : que...)

AVANT (que...), souv. AUPARAVANT, & ANTERIEUR, (AU) PREALABLE, & anciennement PLUTÔT

GANT [gãnt] a-w [gã-] [ga-] & [g'] (dirag "ar, ur",...) var. GED W[gət] [ɟət]

AVEC, PAR

ANZAV, m. -ioù ['ãnzaw], ['ãnzav], a-w [azaɥ](sic), [ahaɥ]W (ex. : un anzav hoc'h eus graet")

AVEU, & INDICE

DALL, adj. & m. -ed, -ion [dal]

AVEUGLE & ÉMOUSSÉ, par ext. À OEILLÈRES, SANS ISSUE

ANZAV, -iñ (écrit "ansav" par Morv.) ['ãnzaw], ['ãnzav], a-w [azaɥ](sic), [-ɛɲ]

AVOUER, & CONVENIR (que...)

ALE [a'le]

Allez ! (fig.)

Anna

Anne (f. personal name) ['ãnə] occas. ['ãnã] T, [ana]

GOURIN ['gu:rin] [gurin]

Gourin

AZVENT, m. ['azvɛnt] [avɛnt] ['a:vənt], a-w [aɥɛnt] [azəɥɛnt]W & alies [əna:vɛnt]W "mis an Azvent" : décembre W ("advent" est trouvé écrit dans le dictionnaire, mais pas de prononciation avec "d" n'est notée, apparaît en vieux breton, Morv. écrit "azvent")

Avent & loc. décembre W

BALEADENN, f. -où [bale'a:dən], [baleadɛn](sic)

BALADE, & EXCURSION

BALAENN, f. -où -inier [ba'laɛn], [balɛ̃:n]

BALAI (de genêt)

PAKADENN, f. -où [pa'ka:dən], [pakadɛn](sic)

BALLOT, PAQUETAGE, & COLIS

BANK, m. -où [bãŋk], a-w [bɛ̃ŋk] & [p-] (f. dans ce cas), -choù & -eier

BANC (tous sens), & HUCHE, par ext. BANQUE

RIBOT, m. -où ['ri:bət], [ribɔt]

BARATTE, parf. MITRE (de cheminée), fig. MOULIN A PAROLES, POTEAU (jambe)

TRAOÑ, m. -ioù (& -eier) [trãw], a-w [trãwn](sic)Li, [trow](sic)T, & [traw]Go, [trɛw]E, (n.l.) [tro-], var. [tro:] & [təno](sic)W

BAS (partie inférieure), VAL

BAG, f. -où, bigi [ba:k], & [-ɑ:](sic!!)Arvor

BATEAU

DORNañ, -iñ, -o ['dɔrnə] & ['durna], [dɔrnɛɲ] [-o]

BATTRE (divers sens), & fig. DEBITER, nom verbal BATTAGE

BRAW [braw] [braɥ] [bra:(v)]Go, [bra:]E

BEAU

KÀER [kaɛr](sic), [kɛ:r]KT, a-w [ka(ə)r]Arv.GoKiW

BEAU & FORT, BEL ET BIEN, SUPERBE, & (avoir) BEAU

BEG, m. -où [be:k], a-w [bek] "ur beg mersi 'm eus ket e'mm" : "mijaurée" (Ki)

BEC, BOUCHE (& PALAIS, figuré), POINTE, EMBOUCHURE

AR GERVEUR [kɛr'vø:r] (Kerveur (i.e Kermeur, nl) [kɛr'vø:r] [cɛr'vø:r], & [ərɟervø:r], Belle-Ile-en-mer)

BELLE-ILE-EN-MER

EZOMM, m. -où ['e:zõm], [eõm](sic), [ehom](sic), a-w ['i:zum]L, [em], [im]K & [dem], [dim]Big (localement inusité) = DOBER W, m. -ioù [dober](sic) & [-ir]W, ['do:bər]

BESOIN

LOEN, m. -ed [lwẽ:n]T, ['loɛn]Go..., a-w ['loãn]L, [lõ:n]KW (& a-w -eier)

BETE (& loc. CHEVAL en L, MOUTON à Belle-Ile et W)

MUIAÑ-KARET, adj. & n.

BIEN-AIMÉ(E), & CHÉRI(E) (d'après Morv., archaïque)

BIGOUDENN, adj., f. -ed [bi'gu:dən] [bigudɛn] & -où : coiffe

BIGOUDENN (pers. & COIFFE), de la régions de Pont l'Abbé / Le Guilvinec

SABATU(R)iñ [saba'ty:ri], [sabatyriɲ] & [z-], a-w [-'tyi]

BLESSER (aux pieds), fig. STUPEFIER, & DEROUTER, MEDUSER

GLAS, adj. et n.m. -ien, glisi [gla:s] (& a-w [glas] : blême)

BLEU, VERT (végétal), parf. GRIS, CRU & SALÉ, EN ARDOISE, (vent) FRAIS, fig. ACERBE, BLÊME

MADIG, m. -où [ma:-]

BONBON

EÜRUSTED, f. [ɛy'rystət], [ørystɛt], a-w [-zdɛt]

BONHEUR

FEUK, m. -où [føk](sic)

BOTTE (& fig. ATTAQUE RECUE)

FEUKañ ['føkã], a-w ['fœkə]Ku

BOTTER (sport), & ASTICOTER, surtout (SE) FROISSER

GENOÙ, m. -ioù ['ge:noʷ], [ɟenow], a-w [ɟənəɥ], var. GINOÙ ['gi:nu]KL, [ge'nojoʷ] & [gi'nawju] (voir BEG, usuel en W Ki, plus familier que son synonyme GENOÙ KLT)

BOUCHE (& GUEULE), EMBOUCHURE

BOUJEDENN, f. -où [bu'ʒe:dən](sic), [buʒedɛn](sic)

BOURSE, par ext. BUDGET

PENNAD, m. -où ['pɛnət] [penat]

BOUT (de...), & ARTICLE, SEGMENT, souv. MOMENT (Ph)

PENNAD, m. -où ['pɛnət] [penat]

BOUT (de...), & ARTICLE, SEGMENT, souv. MOMENT (Ph), Morv. dit "moment, partie, bout, morceau, article, chapitre, passage, extrait"

PARañ, -iñ ['pa:rə], [pariɲ]

BRILLER, FIXER (du regard), & (SE) DESSINER (apparaître), DEVISAGER, DARDER (ses rayons)

BREIZH [brɛjs], [brɛjx] & [-ɛx]

Bretagne

KUZHad, -ed ['ky:zət] & [-ɛt]L, ['kyat](sic)Ki, [ky:t]Ku & a-w ['ky:vət](sic)Ph, [cyhat]Wi & [-ɛɲ], a-w [ky:s]T

CACHER, & CELER, DISSIMULER

KAFE, m. -où ['kafe] [kafe] & [kaf(ə)]Ku [ka:fe]W

CAFÉ (boisson)

KAOULED, adj. & coll. -enn -où ['kowlət] ['kawlɛt], [kəɥlɛt]

CAILLÉ, CAILLOT(S), parf. CAILLEBOTTE, par ext. cirro-cumulus

KAMARAD, m. -ed (& -où) [kã'ma:rət] [kamarat] & [-mɛ:rət]Ku, var. KAMALAD [kã'ma:lat] [kamalat]

CAMARADE, AMI, COPAIN

KAPABL ['kapəbl], alies ['kapɑp] & [kapɔp] & [kapɔt]W, a-w [kupap]KWi

CAPABLE, surtout COSTAUD, PLANTUREUX (Ph?)

KARAES [ka'raɛs] [-rajs]Ku a-w er vro [ka'rɛjs] [kɛ'raɛs]KT

CARHAIX

ADLEIN, f. -où Go ['adlɛjn], a-w ['halɛɲ]T

CASSE-CROÛTE DU MATIN

DOUR, m. -ioù & -eier [du:r], var. DOÙR [dawr]E, [do:r] & [dowr]Wi, [dø:r]W & [dəɥr]Wu

EAU, par ext. PLUIE, LARMES, SALIVE, SEVE, SUEUR, parf. INFUSION (de...)

SKEDUS ['ske:dys], [ʃcedys](sic)

ECLATANT, & RAYONNANT

SPONTUS ['spõntys] a-w [spuntys]L [spõntys] [skõ(n)tys](sic)W

EFFRAYANT, TERRIBLE

Emaer (PhK) o kanal = emeur (LK) o kanañ.

EMA non personne présent

BOURD, adj. [burt]

EN PANNE

C'HOAZH [xwa:s] a-w ['xoas]L [xwas]Ph & Ku, [hwax] [hwa:] & [ho:]Ko

ENCORE

KEVNIANT, m. -ed (et au f. sing. -es) [kev'niãnt], [cevniãnt], a-w [ke'viɲãnt]

ENFANT DES ISSUS DE GERMAINS

ANTREAL E-BARZH... [ãn'treəl] (bv : antre-) var. ANTREIÑ [ãtreɛɲ]

ENTRER (DANS...)

KASS [kas] var. KES(S) [kɛs]Ku

ENVOYER

PRIED, m. -où -joù ['prijət], ['priɛt], [prijɛt](sic)

EPOUX (& -se), par ext. CONJOINT

STERED, -enn -où ['ste:rət], [-ɛt], a-w [ʃterɛt](sic)Wi, [ʃtiret]Wu & var. STERAD ['ste:rat]E, [ʃterat]KWi, & [ste:rt]K, var. W STER [ʃte:r] & [ʃtejr]Wu, [ʃti:r]Arv.W, a-w [ste:r]Ki(1ptALBB)

ETOILES, parf. ETINCELLE, fig. STAR

ESTRAÑJOUR, adj. m. -ion [ɛs'trã:ʒur], [eʃtrãʒur](sic)

ETRANGER

EUROP ['ø:rɔp], [ørɔp](sic), & Europa

EUROPE

TALAR, f. (a-w m.) -où (& -enn -où) ['ta:lər]Ph, [-ar], [-ɛr]T, [talar] & [ta'la:r]KWi, a-w [tæ:r]Ku

EXTRÉMITÉ DE CHAMP (où manoeuvre la charrue, & tournée en dernier, dite "dérayure"), parf. PETIT CHAMP, par ext. EXTRÉMITÉ DE CHARRETTE, fig. DERNIÈRES EXTRÉMITÉS, & QUATRE PREMIERS JOURS DE CARÊME

SKOSS [skɔs] = BRO-SKOSS

Ecosse

E-TAL [e'ta:l] a-w [i'ta:l]W, var. EN-TAL [en-] & [ba'ta:l]Ku, alies [ta:l]

FACE À, (par ext.) À CÔTÉ DE

FELLed, -oud ['fɛlɛt], [-ut], ['fɛləl](sic), var. FALLiñ [falɛɲ] (& falvezañ, faziañ)

FAILLIR (& défaillir), FALLOIR, VOULOIR

OBER ['o:bər] [-ɛr] a-w [oər] [ɔ:r]Ku, var. GOBER (d'après Morv., peut perdre son g- par mutation : d'ober) [gober] & [gobir]Wu, a-w ['gobər]KWi & [ɔbe:r]Wi (kan.)

FAIRE

KASS KUIT

FAIRE PARTIR

OBER UR C'HOUSK

FAIRE UN SOMME

FAMILH, f. -où ['fãmiʎ] [fãmiʎ] a-w ['vãmij]Ku

FAMILLE

SKUIZH [skɥi:s] [ʃcɥix] a-w [skwi:s]T [skɥij]Ki, [scɥi:x]Ku & [ʃc-]KWi, [ʃcɥi]Wu & [ʃɥɛx]

FATIGUÉ

FAOTañ, -iñ ['fotə] [fotiɲ], a-w ['fawta] [faɥtɛɲ], ['fotã]T

FAUTER, FALLOIR, loc. VOULOIR, & DEBORDER

FENT, adj. m. -où [fɛnt], a-w [fent]

FEINT, FEINTE, surtout HUMOUR, IRONIE & ENVIE DE RIRE (Morv. donne : amusement, plaisanterie, feinte)

FLAMM, adj. [flãm], [flam]W, a-w [v-]KuT

FLAMBANT (& ECLATANT, FLAMMÉ)

FLAMM, m. -où, flemmen L [flãm], [flam]W, a-w [v-]KuT

FLAMME (& -TAN : FLAMBEE, loc. ÉCLAIR L)

KENAÑ, adj. [ke'nã] & [-a]L

FORMIDABLE, EXTRÊME

FRESK [fresk] a-w [v-]KuT, [frəʃk]W

FRAIS

FAÑCH [fãʃ] a-w [fãjʃ] [fɛjʃ] [v-] (gw. FRAÑSES ['frãsɛs] [frãses] a-w ['vrãsəs], FRAÑSOÙ ['frãsu] [frãsow] a-w ['vrãsoʷ]Ku, SOAIG [swaik]Ph, [swajc], var. SAIG ['saik]L).

FRANÇOIS

LIPOUS, adj., m. -ed, -ion, f. -enn -ed ['lipus] & [-əs]Ph, [lipus] & m. -où : friandise, gâterie

FRIAND (tous sens), & ALLECHANT, FRIANDISE (confiserie), & GÂTERIE

FRITañ, -iñ ['fritə] & [-ət](sic), [fritiɲ] & [fritɛɲ]

FRIRE, & claquer (au sens de "gaspiller")

RIW, m. [riw] [riɥ] & [ri:(v)]

FROID (subi, ressenti)

FEUKUS ['føkys]

FROISSANT

FEST, m. (& f.) -où [fest] [feʃt]

FÊTE (surtout profane, festin), loc. NOCE (cf. friko) W

SEDER ['se:dɛr] ['ze:dər]T, a-w ['se:bər]Ph & [z-]Ku

GAI, & SEREIN, OPTIMISTE

BANAL, m. -où & -enn ['bã:nəl], [bəna:l](sic) a-w [bo'nɛ:l](sic)W, var. ['ba:lãn]T, loc. BAELAN ['baɛlãn](sic)Go, ['bɛ:lən]Ku

GENÊT

BANALEG, f. -où, -ier [bã'na:lək], a-w ['bãnəlɛk], a-w ['bã:lək](sic)(dans les noms de lieux), var. BALANEG [ba'lã:nɛk], [bɛ'lã:nək]

GENÊTAIE

BLAS, m. (-ioù) [bla:s]

GOUT, loc. f. (MAUVAISE) ODEUR

GENAOUEG, adj. m. -ion [ge'nowək], [ɟenowɛk], a-w [ge'no:k]T, [gi'nowək]Ph, [gi'nawok]L

GRANDE BOUCHE (personne), & NAIF, & BETE

GWILHOÙ, m. ['gɥiʎoʷ], [-u], [ɟɥijow], a-w ['gwiju], abrégé en GWILH [gwiʎ], [gɥij], diminutif GWILHAOUIG (pl. gwilhaoued)

GUILLAUME, & surnom du diable, du loup, loc. MESANGE, & surnom du goéland marin, du petit pingouin, etc..., & PIAF

GWENGAMP ['gwɛngãmp] [ɟɥengamp] a-w [gwɛm-]Go

GUINGAMP

GIS, f. -ioù [gi:s], [ɟi:s], a-w [gi:ʃ]Ki, [jis](sic)Ku (sans accent), alies ['gi:ʒoʷ], ['giʃu], var. KIS (Ph), f. -où

GUISE, MODE, TRADITION, & par ext. FAÇON

JENOVEFA [ʒeno'vefa], a-w 'VEFA ['vefa]

Geneviève

JERMEN ['ʒɛrmən], [ʒɛrmen](sic), a-w [ʒɛrm](sic), [ʃ-]K

Germain (prénom)

Gweltaz

Gildas (man's first name; a famous Breton saint) ['gwɛltəs] ['gɥɛltas] [ɟɥeltas], occas. [ɟɛltas] E & W & Gweltras

pell zo = gwerso W (GWERSO = GWERS SO, W)

Il y a longtemps que

Tri bloaz zo = tri blé WE so [so]Ku et sandhi

Il y a trois ans.

SEC'HED (BRAS) ZO DEUET DIN

J'AI (TRÈS) SOIF

BIRVIKEN [bir'viken](sic), [birvicen], [bərɥicin]

JAMAIS (AU GRAND JAMAIS)

BIKEN ['biken](sic), [bicen]

JAMAIS (au futur ou au conditionnel)

C'HOARI, n. -où ['xwa:ri], a-w ['xoari] [xo'a:ri], [hwari] & [hwaj]KT

JEU, & (du) SPORT

C'HOARI ['xwa:ri], a-w ['xoari] [xo'a:ri] [hwari] & [hwaj]KT

JOUER

JOURNAL, m. -ioù ['ʒurnəl] [ʒurnal]

JOURNAL

DEWEZHIER (sic), -OUR, m. -ion [de'we:ʒər], [de'veʃɛr](sic), ['deveʒər](sic)E, var. DER- [dɛr'vɛʃɛr]L, a-w [de'we:zur](sic), [de've:ʒur](sic)Ph, [dewzur]KWi, [deɥehur] (orth. "dewezhour" notée comme Ph dans Fav.) Fém. : dewezhoures. Morv. dit que "dewezhoures", dans la langue moderne et urbaine, équivaut à "femme de ménage".

JOURNALIER (agricole) Morv. dit que le f., dans la langue moderne et urbaine, équivaut à "femme de ménage".

KASEG, f. -enned ['ka:zək], [-ɛk], [kazɛk] & [ka:sk]Ku,[kazɛ'kɛnət], [kazecənət], & [-ɟənow]KWi, kesegenned [kezɛ'gɛnət]Ku, [-ɛt]L (& a-w -ed, -i, -où) & var. -enn : DROME (d'algues du large, Ki & KL), loc. (& kasegenn-koad, Eussa) PIVERT

JUMENT (& diverses pièces de métier, moulin...)

DICHAL, m. -où ['diʃal](sic), [diʃal]

JUSANT, & RETRAIT (action du reflux, Eussa)

ME A GAV MAD MA BOUED

Je mange de bon appétit.

JOB [ʒɔp] (ataw [ʒ-])

Job

JOB [ʒɔp], a-w [ʃ-] (il existe un féminin : JOBENN)

Joseph

FIN [fin]

Joséphine

Me 'm bo STAND., [memo]KT te 't o TKi = 'z po STAND. = 'fo PhKu = 'h o Ph eñv en no [no] = en do STAND. = en devo L = en nevo LT hi he do STAND. = he devo, ni hon o (courant) [nino] = hor bo STAND., "hur bou" W = sans sujet mo(i)mp TKu = parf. hon do c'hwi ho po [ho]Ph int o do STAND. = o devo LT = souvent 'no surtout après sujet KPh = sans sujet 'noint KuT = bara 'm bo, 't o,...

KAOUD futur

AN DORN DEHOÙ

LA MAIN DROITE

AN DORN KLEIZ

LA MAIN GAUCHE

LESel, -er, -iñ ['le:zəl], [-ɛr]L, [lezɛɲ], a-w [le:s], ['lehɛr](sic)L, ['lœ:zœr]Eussa, var. LESKel ['leskəl]Ph, -er [lɛskɛr](sic)L

LAISSER, parf. pousser (cris), & cesser

LAEZH RIBOT

LAIT BARATTÉ

LANDERNE [lãn'dɛrne] a-w -new [lãn'dɛrno]Ph

LANDERNEAU

LANNUON [lã'nyõn]

LANNION

LEDAN ['le:dãn] & [-ən]Ph, [ledãn](sic) & [lədãn](sic)E & KWi & a-w ['lɛ.dn](sic)Ku

LARGE (adj.)

LIZHERENN, f. -où [li'ze:rən], [liherɛn](sic)

LETTRE (de l'alphabet)

LIZHER, m. -où -ier -i & lizhiri ['li:zər] [-ɛr]L..., [liher] & ['li:ʒɛr]K(i), ['li:vər]Go, ['lijər]KWi, [lihir] & [ləhir]W, -ier (& [li'zɛʳjər]Ph)

LETTRE (tous sens)

O [o]

LEUR, LEURS

LOKORN [lo'korn] & [-ɔrn]

LOCRONAN

an Oriant

Lorient (port city in Morbihan)

LOEIS [lwɛjs] [lojs]

Louis

ASE ['a:ze] [ahe]LK [aze] a-w [a:s]Ku, [ae]W, & [ã:ze]W [ãsə]Wi, & ['va:ze]

LÀ (surtout 2ème personne)

DU-SE ['dyze] a-w ['dyhe]L & ['dysə], [dyse]KW, ['dyhə]Ph, [ɟyzən]Wi

LÀ, PAR LÀ, svt CHEZ TOI / VOUS, DANS VOTRE FAMILLE

DU-HONT ['dyənt] [dyõnt] & [-hõnt]W, a-w [dynt]Ph, [t-]E

LÀ-BAS, & CHEZ LUI / ELLE / EUX, parf. DANS L'AU-DELÀ

Eno e vez friko bemdez

Là-bas on fait bombance tous les jours.

MEKANIK, m. -où [me'kã:nik], [mekãnic], a-w [mikənik](sic)Ki

MACHINE (& APPAREIL), Morv. dit "toute machine, avec extension possible jusqu'à appareil / engin"

DORN, m. -ioù / -où, duel DAOUARN [dɔrn] a-w [durn]L ['dawarn]KL & Wu, [dewarn]W, var. DAOUORN ['dowərn]Ph, [dəɥorn]Wi, [dəhorn]Wu

MAIN

BREMAÑ ['bremã] a-w ['brẽmə]Ph & ['brɛ̃mə], [brəmã] [-mən]

MAINTENANT

MALEÜRUS, adj. m. -ion, f. -enn-ed [ma'lɛyrys]Ph..., [-'lœ:rys], [malerys](sic), & [-evyrys]

MALHEUREUX (adj. n.)

DOARE, n. -où ['dwa:re] & ['doare], ['dwæ:rə]Ph, [dwɛre](sic)KL, (& -ioù W)

MANIERE, par ext. GENRE, & COMPORTEMENT, parf. NOUVELLE (W & Ku), & RENSEIGNEMENT

MANKañ, -iñ, -oud ['mãŋkə] & [-o]Ku, ['mãŋkut]L, [mãŋkɛɲ]

MANQUER (& parf. fauter, louper, omettre, (se) tromper), fig. DEVOIR (en argent), FALLOIR, VOULOIR

BALE ['ba:lə] [bale]

MARCHER, PARCOURIR, SE BALADER

MARE, m. -où ['ma:re], [mare], & [mæ:r]Ku

MARÉE, souvent MOMENT, PERIODE (& pipi)

MAMMEG, f. -ed ['mãmək], [-ɛk] & [-ok]L, [mamɛk]W, ['mãmec]Go

MATRICE (L), BELLE-MERE (W, Morv. dit que c'est seulement Wu)

TIEGEZH, m. -ioù [ti'ɛ:gəs](sic), [tijegɛx]Groe & [tiəɟɛx]W, (& [-'ge:ʒoʷ], [-'geʃu]), -où (& a-w -iennoù, "certaines...")

MENAGE, souv. (tenant une) EXPLOITATION, parf. FAMILLE (d'exploitation traditionnelle). Morv. dit qu'assez récemment des bretonnants se sont mis à l'utiliser à la place de familh parce qu'il sonnait plus breton.

MOR, m. -ioù [mo:r] a-w [mu:r]Ki (& -eier, -oùier W)

MER

TRUGAREZ [try'ga:rə] & [-ɛs] [tryɟəre]Wi & [trygari]

MERCI

TRUGAREZ DIT

MERCI !

BURZHUDUS [byr'zy:dys], [byrhydys], a-w [bər-]

MERVEILLEUX, MIRACULEUX, & FANTASTIQUE

MIGNON, adj. m. -ed ['miɲõn] & [-ən]Ph, [-un]L, [miɲõn] & [-õ(n)]W

MIGNON, parf. AMI (& favori), loc. bisou en Wu

MOD, m. -où -joù [mo:t]

MODE, parf. GENRE & FAÇON, MANIERE

PRED, m. -où, -joù [pre:t], & [-ej-]KWi, a-w [prət] & [pərt](sic)W (predig : instant)

MOMENT, souvent REPAS

MA = VA [va]L & [və]K

MON, MA, MES

MONT = Moned (W et partt en rime ou tempo III) Me, te,... a ya (forme standard) = Me, te,... a ha. Bremañ ez (L ou tempo III) / eh (KTW) an, [ã]/[ãw]K, [ãn]L Ku ez / eh es, ez / eh a = e ya, ez / eh eomp = & ez / eh aomp, ez / eh it, & et [ét] ez / eh eont = & ez / eh aont.

MONT au présent

DISKOUEZ, -iñ ['diskwɛs], [diskwe] & [-ɛɲ], [di'skwei], a-w [diskɥəs](sic)Ph & [dyskøs](sic)Ku, ['døskøs](sic)Ki, [diskwɛl](sic)T, [diskõn](sic)Go & E, [diʃkwɛɲ]Wu

MONTRER, parf. DEMONTRER, DENOTER, EXPOSER, INDIQUER

CHAW KW, neutre -ioù [ʃaw], & [ʃaɥ], [ʃo:]Ph, a-w JAW, alies JAO [ʒaw] & [ʒaɥ]W, [ʒo:]E, Ku

MONTURE, EQUIPE (de travail), & GRABUGE, (exclamatif) signal de départ

MONTROULES [mõn'tru:lɛs] & [-'turləs]Ku [mõ(n)trule:s]W

MORLAIX

KELIEN, coll. -enn ['kɛljən] [-ʎɛn]L [-ʎõn]E Go, [ceʎõn]W & [klejõn]W(sic), -enn (a-w [kɛ'ʎe:dən]Ku, [kɛ'ʎãnən]Ki)

MOUCHES

MOGER, f. -ioù -où ['mo:gər], [-ɛr] & [-ɔr], var. W & Ku MAGOAR ['magwar], alies ['ma:gɔr]Ku, [magwer] & [mã-]W

MUR & MURAILLE, souvent gallo-romaine dans les noms de lieux. (les deux variantes sont connues en Ph)

MARI ['ma:ri], [mari], a-w MAI [maj], var. MARIA [ma'ria] & ['marja], ['maja](sic)T

Marie

MIKAEL [mi'kɛ:l] & [-keal]L, [-'cè:l]Ku, ['micɛl]E, [micel]W

Michel

itron

Mrs.; lady, Lady (f. -ezed) var. "intron" K [i'trõ:n] & [i'tru:n] L [in'trõ:n] K [etrõn] W, [intrõn] W

MAMM, f. -où [mãm] & [mam]W

MÈRE

ROEÑV, f. -ioù, -où [rwẽw](sic)K, [rwẽ:] & [rwɛ̃:]L, [rwẽ:f](sic) & [rwã:]W, a-w [rɥeã](sic) [rɥã:]Wu, [rõ:]Ki Eussa, var. REUÑV [rœ̃:]T, var. RAÑV [rãw](sic), [rã:f](sic)Go

RAME (AVIRON), & BÊCHE

ROEÑVad ['rwẽwət](sic), ['rwẽ:vat], [rwẽvat](sic), & [-ɛ-](sic), [rɥãɥat], ['rõat]Eussa, ['rõi]Ki

RAMER

DEC'HALOUPad Ku [deha'lupat], [dehalupat](sic), a-w [diha'lupət]Ku

RAPPLIQUER (au galop)F

DIVOURRUS [divurys](sic), [di'vurys]

REBUTANT

SELLED var. SELLOUD ['sɛlət] & [-ɛt] [-ut] [selɛt] & [-ɛɲ]W, [z-], a-w [sɛl]Ph

REGARDER

ROAZON ['rwa:zən] a-w ['rwãwn] [rauzun]L & [rãwn]KT, [rwɛwn]Ki, [rwɛ:dən]E, [rwã:(n)]Wu, [rauzun]L

RENNES

MERENN, f. -où ['me:rən]Go, [-ɛn], [merɛn] & [mirɛn]W, alies [mɛrn]KLT, a-w ['mirjɛn], ['merjɛn], (& mer'nioù, sic)

REPAS DE MIDI (sauf loc. goûter : autour de Carhaix, Morlaix, Goueled Leon et en Cornouaille, parf. en W) (Fav. : anciennement repas de début d'après-midi, soit avancé en déjeuner, soit retardé en goûter)

GENAOUEGal, -iñ [geno'we:gəl], [ɟenowegal], a-w [gi-], [gina'we:gi]

RESTER BOUCHE BÉE

PINWIDIG [pin'vi:dik] [pinvidic] a-w [pɛn-]Ph, var. PINWIZIG [pinɥizic]Wi, [pin'vic]T, [pinɥic]W & [pinic]E

RICHE

NETRA [ne'tra] a-w [ni-]K & [nen-]L, [nin-]KWi & [nitə]Wi

RIEN

STÊR, f. -ioù [stɛ:r], [ʃt-], a-w [ʃti:r]W, [stear] & [ste:r]Ku, (& -i W, a-w stiri dans les noms de lieux)

RIVIERE, parf. RUISSEAU, & LAVOIR, par ext. BERGE

ROSKO [ros'ko]

ROSCOFF

ROÑS(E), m. -ed ['rõsə] & ['ruse]L, [rõse]W, [rãse](sic)Wi & [rõs-], alies ROÑSED en E, Ki & W ['rõsət] & -ioù Wu, a-w -edoù

ROSSE, ROUSSIN, & loc. CHEVAL (surtout au pl.)

RUZ [ry:] [ry:s]L

ROUGE

SEIZENN -où

RUBAN (& OBJET EN SOIE), parf. ORIFLAMME, par ext. ECHARPE (de maire,...)

RUST [ryst] [ryʃt]

RUDE, & ROBUSTE, VIGOUREUX

RU, f. -ioù / -où [ry:]

RUE

REN [rɛ̃:n], dim. -AN

René, Renan, gw. Ronan / Reun

REUN [rœ̃:n], dim. REUNAN ['rø:nãn], ['rœ̃:nãn]KL, [hrønãn](sic)KWi, gw. RONAN

René, parf. Ronan

Roiñ a ran, [rãn] & [rã]T & [rãwn]E a res, [εs] a ra, a raomp KuW, cour.loc. = a reomp = a ramp WCarh, a rit, & [ret] a raont KuW, cour. loc. = a reont = a rant WCarh, a raer KuW = a reer.

Roiñ présent périphrastique

RONAN ['rõ:nən] [ronãn], forme courte 'NAN, var. REUNAN & REUN

Ronan

ROSPORDEN [ros'pɔrdən](sic) & [-'porn](sic)

Rosporden

DIHUNET PRIM

RÉVEILLÉ EN SURSAUT

MONT KUIT

S'EN ALLER

NIJAL KUIT

S'ENVOLER

SAC'H, m. sec'hier, sier [sax] ['sɛjɛr]Ki, ['siɛr]L & [z-] a-w [za:x], sec'hier / sier ['zɛhjər]GoKWi, [sehir] & [səjir]W, ['zijər]Ku, [sihjer] & [sihir]Wi a-w sic'hi W & -où Wu

SAC

FUR, adj. & n.m. -ion [fy:r], a-w [v-]KuT

SAGE, & NORMAL

SANT-BRIEG [sãn'briɛk] [zã(m)'briək]T

SAINT-BRIEUC

KASTELL-PAOL, alies er vro Kastell ['kastɛl'pawl] ['kastɛl]L [kaʃtel'po:l]

SAINT-POL-DE-LÉON

SAL, f. -ioù [sa:l] & [z-]

SALLE, & (anciennement, dans noms de lieux) CHATEAU

SALUD, excl. & m. -où, -joù ['sa:lyt] [salyt] & [z-]

SALUT (divers sens, & surt. BONJOUR)

MECHAÑS [me'ʃãs]Ph & Ku..., var. EMICHAÑS [mi-], a-w [emi-]

SANS DOUTE, & en tête de phrase : J'ESPERE, Morv. rajoute "je suppose", "espérons-le", "apparemment", "probablement" selon le contexte.

Ma santan [ãn] ma santes [εs] ou [əs] ma sant ma santomp [õm]. -p muet ms sandhi. -amp W jusq. Carh. ma santit [ιt], svt [ət] ma santont

SANTOUD présent personnel

YEC'HED, m. -où ['jɛhət] ['jɛhɛt] & [ɟ-] [jehɛt] & [ihet]W, a-w ['ijət]Go

SANTÉ

BOURRañ, -iñ ['burə](sic)Ki & ['bu:ri], [burɛɲ]

SE COMPLAIRE, SE DELECTER (à...), & APPRECIER, JOUIR

KISIDIG [ki'zi:dik] [cizidic] & [cizəʳic](sic)KWi

SENSIBLE, par ext. SUSCEPTIBLE

STANK [stãŋk], [ʃt-]

SERRÉ (& dense, touffu), parf. INTENSE, NOMBREUS, & COURANT, FRÉQUENT

MAR [mar]

SI (condition)

C'HWIBAN, m. -où ['xwi:bãn] [hɥibãn] & ['xy:bãn](sic)Eussa + nom de famille Huiban

SIFFLEMENT

DALC'Hen, -iñ ['dalhən]Ki & Ku, [dalhɛɲ]Wu & [-iɲ]Wi, var. DELC'HER ['dɛlhɛr]L, DERC'HEL ['dɛrhəl]T, [drhel](sic!!)W (bv. dalc'h-, a-w [-ɛ-] Ku)

TENIR, parf. CONTENIR, DETENIR, MAINTENIR, RETENIR, SOUTENIR, par ext. CONTINUER (à), INSISTER, PERSISTER, PERSEVERER, & ASSURER, DISTRIBUER, parf. HANDICAPER, INHIBER

TACHENN, f. -où ['taʃən] [taʃɛn] a-w [-ɛʃ-]KWi

TERRAIN, EMPLACEMENT, PARCELLE loc. ferme

DOUAR, m. -où ['duar] & ['duwər]Ku & [duwr]Ph, [dwa:r] & a-w kemmadur an [n-]W, -où (& -eier L, var. -oùier Wi)

TERRE

DOUARañ, -iñ [du'a:rə], [dwarɛɲ] (Morv. précise que çà et là certains emploient "interriñ" pour la cérémonie d'enterrement (à l'église) et "douarañ" pour la mise en terre : Per zo bet interet diouzh ar mitin ha douaret diouzh an abardaez)

TERRER (& REHAUSSER, COUVRIR DE TERRE), souvent BUTTER (plants), par ext. INHUMER, parf. ATTERRIR, & DEBARQUER, Morv. ajoute JETER A TERRE

DAL [da:l], var. [dɛ:l] impératif 2PS, DALIT ['da:lət], [dɛ:lət](sic), & [-it], a-w [da:rət](sic)Go, [daret](sic) (au propre : PRENDS, PRENEZ, sinon au fig. équivalent de SELL ! SELLIT !, dérivé de "dalc'h")

TIENS ! & TENEZ !

LENT [lɛnt], a-w [-e-]

TIMORÉ, & TIMIDE (anciennement LENT & INDOLENT)

BEZ, m. -ioù [be:], [be:s]L, a-w [bej]

TOMBE, TOMBEAU, & SEPULCRE

KOUEZAÑ ['kwe:za]L [kweã], var. KOUEZAL ['kweəl], var. KOUEZEL ['kwe:zəl]E, var. KOUEZH- [kwohã]Go, [kwe(h)el]W, & [kwex], var. KOUEZO [kwew]Ph

TOMBER

DA [da] a-w [də] / [de] = ta Go W

TON, TA, TES

TOUCHENN, f. -où ['tuʃən], [tuʃɛn], a-w TU- ['tyʃən]Ku & ['tyrʃɛn](sic)Ki

TOUCHE, parf. AIGUILLE, ALLUMETTE

LABOURER, m. -ion [la'bu:rər] [laburer] & [-e.r]W (& labourision, a-w [laburizjãn]W & [labu'ri:ʒən]KWi)

TRAVAILLEUR, OUVRIER, anciennement "laboureur"

TREUSiañ, -iñ ['trø:zi], [trøziɲ] & [trezeɲ], a-w ['trø:ʒə]Ph ([z] & [ʒ])(sic!!)

TRAVERSER

TEIR (kemm PTK => FZC'H) [tɛjr] alies [tɛr]ETW, & ['tɛjər]Ki, f. (kemm PTK => FZC'H & meur a wech T => S [s-])

TROIS (f.)

KEF, m. -ioù [kef], [c-]KuW, (a-w ['kevjoʷ], ['kefʃu] & ['kiʃu]L) & kifi (alies ['kivi](sic)T) "kefoù" loc. chaumes en Ki

TRONC, & BÛCHE, par ext. CAISSE (à argent,...)

LANDREGER [lãn'dre:gər] & [-ɛr] [lãndriɟer]KWi

TRÉGUIER

"gwell a-se dit !" (sic) (donné comme Ph dans Fav.)

Tant mieux !

GWERENNAD, f. -où [gwe'rɛnət] [gɥe'rɛnat] [ɟɥerɛnat] a-w [ɟɥir-]W

UN VERRE DE (contenu)

UN [œn] [ɛn]L [yn]W, a-w [ɔn]K & [õn]Ph, [un]Wi, [in]Arv.W

UN, UNE (article)

MALL, adj. & m. [mal]

URGENT & URGENCE (dans le dictionnaire, exemples donnés pour Groe, Wi, K, Eussa, et peut-être d'autres)

LESTR, m. listri [lestr], [leʃtʳ] & [ləʃtʳ]W, (& -i, -où KWi)

VAISSEAU, NAVIRE (& vaisselle au pl.), parf. vase, & loc. KWi futaille (Morv. dit que le sens "navire" est soutenu, et le sens "récipient, vase" est parlé)

MALISENN, f. -où [ma'li:zɛn], [malizɛn], alies [-ʒən], a-w [v-]

VALISE

GWENED ['gwe:nət] ['gɥe:nɛt] ['gɥɛ̃:nət]Ku, & W [ɟɥenɛt] [gɥinɛt] [ɟyɲet]Wu

VANNES

Deus, daomp = deomp, deuit.

VENIR, impératif

AWEL, n. -ioù ['a:vɛl]L ['a:vəl]K [aɥel]W ['awəl]T, a-w [aɛl] [ajl]Ku & [aj]Ph

VENT

Warnon, warnout, warnañ, warni, warnomp, warnoc'h, warne = warno. = W Àrnon, àrnous, àrnehoñ, àrnehi, àrnomp, àrnoc'h, àrne = àrnehe.

WAR, conjugaison

DI [di:], a-w [t-] (sandhi Ph) (en Ph : mont di [mõn'ti:], aet di [ɛ'ti:](sic))

Y (là, lieu en question)

YOUENN ['juwən] ['juɛn] a-w [ju:n] var. [jœ:n] & [ʃ-]KL & [jõ:n]KWi & L, var. ERWAN ['ɛrwãn]T & [ɛ'wã:nec](sic)Go, [ewãn](sic)Wi, EVEN [e've:n]Ku & [i'vẽ:n]Poul., [əɥen]Wu, IVON ['i:võn] [ivõ] pe IWAN ['iwãn] [iwãn] & [-ã:n]E, hag a-w NO(U)NN [nõn] [nun]Ki

Yves

"un den tre"

a good guy, a decent chap (Ph ?)

ur paotr yaouank

a young boy

ur plac'h yaouank

a young girl

un

a, an (indef. article) UN is used before n, d, t, and h. [œn] [ɛn] L, accented in KLT [yn] W, a-w [ɔn] K & [õn] Ph, [un] Wi, [in] Arv.W.

ur

a, an (indef. article) UR is used before letters other than L, n, d, t, and h. [œr] [ɛr] L [yr] W, occas. [ɔr] Ku, [ur] Wi

DISKAR, m. ['diskar] [diskar] & [-ʃ-]W

abattage & chute, déclin (fig.), réduction

ASSANTañ, -iñ [a'sãntə], [asãntɛɲ]

accepter, acquiescer

ACHU ['aʃy], a-w [aʃiɥ]W, = ECHU ['ɛʃy] ['ɛʃu]Ph & [iʃi]W

achevé, fini

SAV, adj. [sa:(v)]LT (/v/ apparemment en liaison) [saw]K, [saɥ] & [z-] Estl. [saw]Ph m. (& f. Are) -ioù

adj. : montant excl. : zou ! n. (sur) pied, levée, montée

DILOST ['di:lɔst] [diloʃt]

adj. : sans queue, émasculé n. : terminaison, fin

PEADRA, adv. / m. -où [pea'dra:] & [peə-] [per-](sic) adv. : de quoi // m. -où

adv. : de quoi m. n. : ressources, biens

BOURRABL [burabl](sic) a-w [-a:p]W

agréable

BOURRUS ['burys] & [-u:-], [burys] ex. ar barados zo ul lec'h bourrus

agréable, plaisant, jouissif

BOURRAPTED, f. (orthographe du dictionnaire) [buraptɛt]

agrément

GOUDE, adv. Prép. ['gu:de] [gude] a-w ['gu:də] & [gud-]Ku, [gudi]Wu

après

ARDANT ['ardənt] [ardãnt] (usuel surtout dans "gwin-ardant", alcool traditionnel 18° /25°, l'expression se traduisant aussi par "eau-de-vie")

ardent

ARC'HANT, m. ['arhənt] [-ãnt], a-w ['ɛrhənt]Ku, var. ARGANT KiW ['argãnt] [argãnt]

argent (métal et monnaie)

DILOST-HAÑV W

arrière-saison

A-WALC'H [a'walx], a-w [-lax], [a'valax]L, [wax]K, [awal]W

assez

ASSIED, m. -où [a'sijət] [asiɛt], -où, assidi

assiette

GORTOS ['gɔrtos] & ['gɔʳtəs]Ku T, a-w ['gɔrtus]T, [gurtos] & [-as]W, var. GORTEIÑ [gɔr'tɛj]Ku, [gortɛɲ] [gur-]W (BV GORTA- KuW), a-w GORTOIÑ [gɔr'toi]

attendre

TAPAÑ ['tapə], var. TAPOUD ['taput] & [-ət]Wi & [-ɛɲ], [-o], var. TAP [tap]Ku

attraper, saisir

E-KREIS, adv. prép. [e'krɛjs] a-w EN-KREIS [en-], & [-ajs]W

au milieu

DA NEBEUTAÑ & D'AN NEBEUTAÑ

au moins, du moins

EBED, adv. (!!) [e'bet] [ə'bet] a-w [bet] [be(t)], var. ERBED [erbet] a-w [ərbət] [bət]W

aucun(e)

KEN... HA... (ken accentué) [kɛn] [cɛn] (& a-w dreist-oll L & W : KEL [kɛl] [c-] (evel AL), KER [kɛr] [c-] (evel AR)) (en W, evel / èl à la place de ha)

aussi... que...

KENKENT KLT ['kɛnkɛnt] [cɛncɛnt], var. KERKENT ['kɛrkɛnt]KL

aussitôt

KENKENT / KERKENT HA (MA)...

aussitôt que, dès que

KEMENT, adj. ['kɛmɛnt] [cɛment] & [cə-]

autant de, tant

DISKAR-AMZER = DISKAR-HAÑV Wu

automne

OTO, f. -ioù ['ɔto] [oto], -ioù (& -joù, Li Plougastell)

automobile

EN-DRO [en'dro], adv.

autour, de retour, & en marche

GWECHALL [gwe'ʃal] [gɥe'-], a-w [ɟɥe'ʃɛl](sic)Ku, var. GWEZHALL [ɟɥe'zal] [-zɛl](sic)E, [gwe'ʒal]T, var. GWEZHARALL [ɟɥehəral] & [ɟɥehral], [ɟɥerɛl] & var. BEAJ ALL

autrefois

E-RAOG, prép. [e'ro:k], [e'rawk], [eraɥk] & [i-]W

avant (prép.)

A-RAOG, adj., prép., n. -où [a'ro:k], [a'rawk], [ərawk]

avant, (de) devant, préliminaire

A-raog = e-raog. [a'ro:k], [a'rawk] [e'ro:k], [e'rawk] Araogzon, araogzout, araogzañ, araogzi, araogzomp, araogzoc'h, araogzo. = em raog, en ha (= en da) raog, en e raog, en he raog, en hon raog, en ho raog, en o raog. Conjugaison régulière sans le -z- en Ph('raogon, 'raogout, 'raokañ, 'raoki, 'raogomp, 'raogoc'h, 'raoke /-ko Arrée) Conjugaison standard littéraire KL sans le -g- (araozon, araozout, araozañ, araozi, araozomp, araozoc'h, araozo) Morv. dit que -gz- se prononce comme -ss- autour de Carhaix, et peut être prononcé [gz] (i.e tel quel) à Languidic. Morv. donne comme variante W : araogon, araogout, araokañ / araokoñ, araoki, araogomp, araogoc'h, araoke. Selon Morv., on dit aussi "a-raog din, dit,..." (ex. da vreur zo arruet a-raog dit).

avant, devant (conjugaison)

EN D(EV)OUD W [en dəvut], [en dut]W & [dəvət], [du-], a-w [bu-]Wu (KLT utilise KAOUD [kawt]Arvor, [kowt]Ph, ka'et [ka:t]T, [kawət/-it]W < kavout, , loc. en devout [endəvut], [dəvət] / en dout [endut] en W, bout Wu Belle-Ile)

avoir

KAOUD [kowt]Ph, [kawt]Arvor, a-w [ka:t]T, [kawət] & [-it]W, KLT dreist-oll, = EN D(EV)OUD W

avoir

Kaoud truez ouzh an dud

avoir pitié des gens

Kaoud krog

avoir prise

EBREL, m. ['ebrəl] [-ɛl] a-w [abril](sic)Ki, var. IMBRIL W [imbril], [-əl], [-el], [-ij]

avril

BAL, m. -ioù [ba:l]

bal

BARW, m. -ioù & -enn-où [barw]KT, [barf]Go, [barɥ]W, & ['ba:ro](sic)L

barbe, & lichen

BARZH, m. -ed [bars] [barx]

barde, poète

ISEL ['i:zəl], [izel](sic), a-w ['i:ʒəl]KL, [ize:l](sic)W

bas (adj.)

ken... ha(g) => Gweltas zo ken bras hag e dad. (KEN est accentué en KLT devant les monosyllabes) [kɛn] [cɛn] (& a-w dreist-oll L & W : KEL [kɛl] [c-] (evel AL), KER [kɛr] [c-] (evel AR)) = var. du Pélem et du Vannetais : ken... (e)vel (=èl W) => Gweltas zo ken bras vel / èl e dad. [e'vɛl] alies [vɛl] [ɛl]W, a-w [al] [jal]

comparatif d'égalité

- comparatif standard : gwelloc'h. - comparatif authentique : gwell, conservé en W et dans gwell-a-se (tant mieux)

comparatif de "mad"

-oc'h => Rosenn zo koantoc'h [ɔx] (parfois -ac'h [ax] Ki et Ph) -V, -ÑV, -W : L durcit parf. les finales ([tew]=>['tefòx], [skã:]=>['skãfòx], ms [braw]=['bra:vòx]), K et W gardent [w]. Complément : EGED en L et standard littéraire, EWID ailleurs. [e'get], a-w [get] ; [e'wit] [e'vit], a-w [vit] [ɥit] [yt]Groe, [avɛjt]W [aɥit]W a-w [ɛjt]W & [ajt]W

comparatif de supériorité

(-)tre

completely, extremely & perfect, marvelous, impeccable [tre:] occas. [trej] KWi

FIZIAÑS, f. ['fisjãs](sic), alies ['fiʃãs]L, ['fijãs], [fiãs]

confiance

DALC'HMAD [dalh'ma:t] [dalhmat] a-w [dɛh'ma:t](sic)Ph [dalmat](sic)W

constamment, par ext. toujours

KONTANT [kõntənt], a-w KOUNTANT ['kuntãnt]L, [kutãnt]W

content, & surtout d'accord, disposé à, satisfait

SULWEZHIAD, m. (& f.), -où [syl'we:ʒət], [-'veʃat], [sylɥɛhjat] & [z-]

contenu d'un dimanche

MERC'HERIAD, m. -où (sic) [merherjat], [mer'hɛrjat] (Fav. semble indiquer que ce mot est W, et qu'ailleurs on utilise "merc'herwezh")

contenu d'un mercredi (W ?)

SADORNWEZHIAD, m. (& f.) -où [sadɔrn'we:ʒət], [-'veʃat] & [z-], [sadornɥehjat]

contenu d'un samedi

REDIañ, -iñ [re'dia], [-'dijə], [rediɛɲ]

contraindre, & astreindre

Ouzhin, ouzhit, outañ, outi, ouzhomp = ouzhimp, ouzhoc'h, oute = outo = W doc'hin, doc'his, doc'htoñ, doc'hti, doc'himp, doc'hoc'h, doc'the

contre (conjugaison)

KORNEG, adj. m. -ion ['kɔrnɛk], & [-ok]L, [kɔrnɛk], a-w KORNIEG ['kɔrɲək]Ph

cornu

KORF, m. -où [kɔrf] (alies ['kɔrvoʷ])

corps, par ext. cadavre

TAOL, m. -ioù [to:l], a-w [tawl]L, [taɥl]W

coup, parf. jet

kourajus

courageous, brave [ku'ra:ʒys] [kuraʒys], var. KOURACHUS [-raʃys] KL

KAMM [kãm] & [kam] - adj. & m. -où : courbe, parf. tordu (& tortueux) - & m. -ed, -eion : boiteux

courbe, parf. tordu (& tortueux) & boiteux

REDEG (bv : RED-)['re:dək] [redɛk] & [ridɛk]W, [rədək]Wi, a-w ['ri:dək]E [hrejdi](sic)KWi & ['re:gɛt](sic)Ko & Li

courir

KENDERW, m. kendirwi ['kɛndɛrʷ], [kɛndɛrf]Go, a-w ['kin-]Ph, [cɛndɛr], [kãndɛrɥ]Wu (& -ed Wu)

cousin

KENITERW, f. -esed [ke'nitɛrʷ]Ph, & [ki'nintɛrf](sic)E, [cenintɛrɥ] & [kãnitɛrɥ]W var. -ES, f. -ed [keni'tɛrwəs]T, [kinitɛrvəs](sic)Go, [centerəs]KWi, [cinderɥes]Wi

cousine

KONTELL, f. -où & -illi ['kõntəl]KuT, alies KOUNTELL ['kuntəl]Ph, ['kuntɛl]L, [kutɛl](sic)W

couteau

KROASHENT, m. -où -choù ['krwasent] ['kroasɛnt] & ['krasənt]Ph, var. KROES- [krwɛsent]

croisement & carrefour

KROAS, f. -ioù [krwa:s] ['kroas]L & [kra:s]Ph, (& [-ʒoʷ] [-ʃu]) var. KROES [krwɛ:s]W & E

croix, par ext. calvaire

KROUADUR, m. -ion & -ioù [kru'a:dyr] & ['krwɛ:dyr]Ku, [kro'wa:dər]Ph, [krɛdyr]Wi, [krədyr]KW, & f.

créature, souvent (sing. masc.) enfant en bas âge Ph, & loc. enfant en général

KRAMPOUEZH, -enn ['krãmpwɛs]L & Go..., a-w ['krãmpus]T & [-əs]Ku..., [krampwɛx](sic) & [krapax]Wi (alies [krãm'pwen] & [-ɛn]KuT...)

crêpe (!! Fav. dit que les crêpes de blé noir sont appelées "galettes" en Haute-Bretagne)

LOA, f. -ioù [lwa:] [lwɛ:], a-w ['loa]L, [lɥe:]W, & -enn [lwahən]KWi, f. -où

cuillère

POAZH [pwa:s], ['poas]L, [pwax]Ku, [pwɛx]W & [pwɛ:s]Ki

cuit, parf. brûlé

KURIUS [ky'riys] & [ki-], ['kyrjys], [cyrjys] & [cyrijys]Groe

curieux

zoken

even (adv., classical/literary; = "memes," spoken, non-literary) [zo'ke:n] L [zo'cẽ:n], occas. SOKÉN [so-], var. SIKÉN KWi [sicen] & [sə'cen] & [se'cɛ̃n], var. ZOKENNOC'H [zo'kenɔx]L, var. ZOMUIKEN [zomɥi'ke:n]

PEGEN + adj.

exclamatif

HARLU, m. ['harly], [harly], ['arly]

exil, & rélégation

HARLUañ [har'lyə], [harlyɛɲ] [ar'lya]Lu

exiler, & proscrire, réléguer

kêr

f. -ioù; town, village, villa (former fortified habitation, city) [kɛ:r] [kear] L [cɛ:r], occas. [kè:r] KT, [kaer] Wi, & [ca(ə)r-] (sic) Ku (place names)

chañs

f. -où; luck, fortune, chance [ʃãs]

AES [ɛ:s] a-w [è:s]KT [eas]L

facile

OBER MAD

faire bien

OBER VAD

faire du bien

DIOTal ['djɔtəl], [djɔtal]

faire l'idiot

OBER WAR-DRO AR BOUED

faire la cuisine

OBER AR VAD

faire le bien

BEC'H, m. -ioù [bɛx] a-w [bex]Ph & [be:x]KT [beax]L

faix & affairement, conflit, démêlés, difficultés, efforts, grand peine

HOUARN, m. -ioù -où & hern ['huarn], ['uarn], [hwarn]Wi & [warn]Wu, a-w ['huwəʳn]Ph, & pl. hern [hɛrn] [ɛrn]

fer (tous sens)

SERRAÑ ['sɛrə] var. SERRIÑ ['zɛri]KT & [ʃɛrɛɲ], var. SERREZH ['ʒɛrɛs] & [-as]E, [ʃɛrɛx]Wi, var. SARRIÑ ['sari]Ki, & ['zɛ:î](sic)T

fermer

PRENNAÑ ['prɛnə] var. PRENNIÑ [prɛniɲ]

fermer à clef, boucler, verrouiller

FEST-NOS, m. -où a-w [fez'no:s], [fəʃt'nu:s], a-w festnosoù Ph

fest-nos

TAN, m. -ioù [tã:n]

feu

MAB, m. mibion [ma:p] a-w [map], mibion ['mibjə] [mibjõn] a-w ['mipjɛn](sic) & -ed, -où KW, alies paotred E L Wu

fils (& anciennement garçon)

kentañ

first (ordinal number) ['kɛntə] [-a] [-ã] [-o] Ku, [cɛntã] & [cətã] W

LANW, m. -ioù [lãnw], [lãn(v)], & ['lã:no]KL, [lãnɥ] & [larɥ](sic)W

flux, & fig. crue

FEIZ, f. [fɛjs] [fɛj], var. FE [fe:]

foi

FOENN, m. -où [fwɛn] [-e-]W, a-w [v-] & [fwãn]Wi, [vwən]Go

foin

FOENN, m. -où [fwɛn], [-e-]W, a-w [v-], & [fwãn]Wi, [vwən]Go

foin

GWECH, f. -ioù [gweʃ]K, [gɥeʃ]L a-w [gɥiʃ]Ku, [gwe:ʃ]T, var. GWEZH [ɟɥex] & a-w [-ej-]Wi [ɟɥe:s]E

fois

GWECH, f. -ioù [gweʃ]K, [gɥeʃ]L a-w [gɥiʃ]Ku, [gwe:ʃ]T, var. GWEZH [ɟɥex] & a-w [-ej-]Wi [ɟɥe:s]E

fois

FEUNTEUN, f. -ioù ['fœntœn], a-w ['vœ̃ntən], & ['vœ̃n(d)ən]Ku, ['fətən](sic)KWi, [fəten]Wu, var. FANTAN ['vãntãn]GoWi, [fətã(n)]Wu

fontaine

evit

for [e'vit], occas. [vit] [e'wit] [ɥit] [yt] Groe, var. "aveit" W [avɛjt] [aɥit] occas. [ɛjt] & [ajt]

FORZH, m. [fɔrs] [fɔrx], a-w [v-]

force

NERZH, m. -ioù -où [nɛrs] [nɛrx] & [-e-]

force, & énergie

FORSiñ ['fɔrsi], [fɔrsɛɲ]

forcer (tous sens)

KREÑV [krẽ:]LT, [krɛ̃w]K, [kreɥ]Wi, a-w [krẽ:(v)] & [krejf]Go, [kreã] & [kriɥ]Wu

fort

HEGARAT

harmless, benign, kindly; affable (Big.) [e'ga:rət] [egarat] & [h-] (Morvannou : "hegarat" is no longer current in popular speech, but it is frequent in the written language, and in the language of those who have been able to perfect their Breton).

eñ

he (subj.), him (dir. obj.) [ẽ:] [ɛ̃w] K a-w [hẽ] / [hɛ̃w] Ph, [hãw] Dp, [hõ] [jõ] Wi, [jã] W, [jõŋ] Groe

yac'h

healthy, in good health [jax] a-w [jɛx] Ku

amañ

here ['ãmã] a-w ['ãmə] Ph, [amən] W

setu

here is/are ['sety] & ['setə], [-e] [-u] Ph, [sətə], occas. chetu ['ʃety] & [ʃəty], [ʃtə], [ʃti] Bas (= old Breton of Batz-sur-Mer, near Guérande, 44).

DEC'H [dɛx], a-w [deax]L, [de:x]Ku

hier

GOUAÑV, m. -ioù / -où [gwãw] [gwã:(v)] a-w ['guã], ['goã] & [gõ:](sic) K-L, var. GOUIAÑV [gwiãʷ]W

hiver, & en général automne-hiver

BIGOUTER, m. -ion [bi'gutɛr] & [-ər] [-ɐr] [biguter]

homme du pays bigouden

tomm

hot [tɔm] occas. [tjom] [tjəm] [tʃɔm] & [kjom] Wi, var. TOEMM [twɛm] [tɥɛm] & [tœm] Wi

eur

hour; time (e.g. "What time is it?") (f. -ioù) [ø:r] a-w [ər] [er] Wu

ti

house (m. tiez) [ti:] ['tiɛs] L occas. [tij] Ki, [təj] & [tej] Arv. W, [tie] T & ['tiɛt] Sun & tier ['tijər] Ku & [tijr] Ph, [tijer] Wi & [tijir], [təjir] Arv. W

pet... ? [pe:t] & [pet]

how many... ?

SIWAZH ['siwas] & ['ziwəs] [ziws]Ph [ʃ-] [ʒ-] [siwax] & [-wat]

hélas

DIOT, adj. m. -ed [djɔt] (a-w diod-)

idiot

eo [ew]L et ailleurs emphase, svt [e]K, a-w [ɛ]T, [ə]W

il est

ema [e'ma] a-w [e'mã], alies [ma]K & [hma]Wi, ema-eñv [ma'h˜εw], [ma'hãw], [mãw], emañ, ema-hi [ma'hi], [maj]K, [mèj]Big

il est (esta)

"DAW EO" EO peut être sous-entendu

il est nécessaire, il faut

eñv [ẽ:] [ε̃w]K, [jõ] / [jã] W, [jõŋ] Groix, a-w [hẽ] / [hε̃w] Ph, [hõ], [hãw]Dp

il, lui

int [int] a-w [εɲ]

ils sont

emaint [maɲ], [mɛɲ], emant W, ema-hè Dp (Morv. : [e'majn])

ils sont (estan)

i / int [i] / [int] (int-i, forme d'insistance) là où hi a perdu son h

ils, elles

en (= e + an)

in the, into the [ɛn] & [en]

e-barzh

in, inside of [e'bars] [ebarx], occas. [bars], [barx] W & T, [baʳs] Ku (and as a preposition, 'ba / ba [ba])

e (before cons.), en (before vowel)

in, into (more formal or literary; see "e-barzh") [e] "en" before a vowel (in every position formerly and in certain places T Go & Ku)

DARVOUD, m. -où ['darvut] [darvut] (& -ennoù)

incident

ostaleri

inn, cafe, bar (f. -où) (related to archaic French "hôtellerie") [osta'le:ri], occas. [-lø:ri] L [ostə'li:ri] Ph, [oʃtaləri] KWi, var. ostalidi [osta'li:di] KDp

ARABAD, adj. [a'ra:bət] a-w ['ra:bət], ['arəbat], [ɛrbat]W

interdit

MOUSFENT, m. & adj. ['musfɛnt] [mœs-]T, [musfent] & [mys-]

ironie & ironique (Morv. dit "humour")

eo

is (3s of "to be") ; yes (for emphasis or contradicting a negative) - as form of "to be" : [ew] L and elsewhere (emphatic pronunc.), often [e], occas. [ɛ] T, [ə] W - yes : [ew] & [ɛw] Ph, occas. [bew] Ku (from "bez eo"), [dew] L (from "ned eo"), [gew], [jew] (TW, from "hag eo"), [new] Sun, & [be], [ge], [jəɥ], [jaw]

emañ

is / are (located) (3s present tense of bout/bezañ "to be," locational form) [e'ma], often [ma] K occas. [e'mã] (surtout T), & [hma] Wi

MEZW [mɛw]KT, a-w ['mɛzw](sic) & ['mɛho]L, [mɛ:(v)]EGo, [mɛ:ze](sic)KL, [mɛɥ]W & [mjaɥ]Wu & fém. ['mɛwəs], ['mɛ:vɛs]L, & [-əs]Ph, [mɛəs]E (seulement comme attribut)

ivre, saoul

BISKOAZH [bis'kwa:s], & [-as], [biskwax], a-w [bis'kwɑ:](sic)Ki (ex. biskoazh n'eo ket bet serret an "Ti-kozh" c'hoazh).

jamais (dans le passé)

MORSE surtout KL ['mɔrse] & [-sə]Ph [mɔrse] = JAMES ['ʒãməs] [ʒãmes] a-w [ʒãms]Ph [ʃ-]

jamais (deux termes)

GENVE(U)R, m. ['gɛnvər] [ɟenvər] a-w ['gɛnvɛr]L, [ɟənør], [ɟənəyr]W, (& sandhi [mis'k-]Ph)

janvier

on [õn]K [õ]T, [un]L et Carh.

je suis

Emaon [mõn]KPh (Morv. : [emaõn] [emaun] [emõn])

je suis (estoy)

me [me], a-w [mi] (forme anc.)

je, moi

TAOLer ['to:lər], [toler]Wi, a-w [to:l] & TAOLIÑ [toliɲ], [taɥlɛɲ]W, var. TEULER ['tø:lɛr]L, [tø:l]E, var. TEUREL [tørel] & [tərəl], [trø:l], [tyryl]W (bv. tjs taol-)

jeter

YAOU, m. [jow] [ɟ-] & [-aw], [-ɛw], [jɛɥ] & [jəɥ]W, a-w [iow]E, [iəɥ]Wu DIRIAOU [di'rioʷ]T, [di'rjow], [-jaw], [-jɛw], [dirjəɥ], a-w [de-], var. DIZIOÙ [di'ziu]L, [dizioʷ] & [di'diu](sic)Go

jeudi (n. adv.)

BETEG ['bete] [bəte] & [-ɛk], a-w BEKET ['bekət]Ki & Ku

jusqu'à, & même, pourvu que...

KEN [kɛn] [cɛn] : Fav. indique, dans l'article sur "KEN" (comparatif, même prononciation), : "& prép. : jusqu'à", et donne comme exemple "ken dissul" en précisant "T", "ken (na vo (sic)) ar wech all" en précisant "T" aussi, et "ken arc'hoazh" sans rien préciser, mais c'est une prononciation de "warc'hoazh" de Tku.

jusqu'à, à

evelkent

just the same, all the same, however, nevertheless [evɛl'kɛnt] [ɛlcɛnt], occas. [vɛ'kɛnt] Ph, var. (EV)ALKENT [alcɛnt] [alcɛn]

JUST, adj. [ʒyst], [ʒyʃt]

juste

C'hoant 'm eus (= am beus L rare, = 'mès W), 't eus TKi (= 'c'h eus = 'z peus = 'feus Ph Ku), en deus (= neus fréquent = en deveus L rare), he deus, hon eus (= 'neus = sans suj. : meump T Ku), ho peus (partout sauf LPh, de plus en plus fréquent) = hoc'h eus (LPh, = 'peut et 'peuc'h Arrée et Argoat = neusoc'h et neuzoc'h Ki = arch. n'hoc'h eus-hu ket), o deus (= o deveus L rare = svt 'neus surtt apr. suj. K Ph = sans sujet 'neuint Ku T = neusont Ki = o dès W) Surtt KT : tendance à assimiler b- en m. Il y a fréquemment alternance hor / hon (hur W). Ho s'élide svt à l'oral (hou W Go). Bez' 'm eus : tournure très emphatique insistant sur la possession (j'ai bien...). A la 3P, la 3PS masc. tend a supplanter la 3PS fém. et la 3PP, sauf en L, W, Arrée. am : [am], parf. [ãm] ou [əm].

kaoud, présent

jentil

kind, nice ['ʒentil] occas. ['ʒintəl] ['ʃɛ̃ntil]

kegin

kitchen (f. -où) ['ke:gin] occas. ['ki:gin] [ceɟin] [ciɟin] W

MOULIDIGEZH, f. [muli'di:gəs], var. MOLIDIGEZH [molədiɟɛx]

l'impression

MOULEREZH, m. (& f. -ioù) [mu'lɛ:rəs], var. MOLEREZH [molərɛx] [-rɛs]

l'imprimerie (& impression)

AR BED-OLL Morv. dit "l'univers", Fav. "le monde entier" (er bed-oll). Fav. dit "ar bed bras" pour "l'univers")

l'univers ; le monde entier

AR PLAC'H NEWEZ (& ar wreg newez)

la mariée

KOMZ, f. -où [kõms] [kõ(m)s]W, & [kã(m)s]Groe, [kums]L, -où (& -ioù [-ʒoʷ] [-ʃu])

la parole, loc. mot

PEURLIESSAÑ, adv. [pœrli'jɛsə] [-li'ɛsa] [pœrliesã]

la plupart du temps

Warc'hoazh e labourin, [in], parf. [ιn] Ku Pél, [iň] Dp Ki W, [ĩ] KT e labouri, tjs [i] e labouro, tjs [o], parf. -ou W Go. -ay ds mes v. à thème A, (parf. d'autres v.) : [aj], svt [εj] Ph, var. -ayo / -aio. e labourimp [im] avec sandhi, norme litt. et finist. (L, Ki, jusq. Poher), var. -iamp (= e labourfomp T) e labouroc'h -oc'h est la forme nouvelle (Ki, Dp) (= e labourfet T, e labourot peu attestée ms présente ds des textes anc.) e labourint [in(t)], [eň / oň] Ku, var. -iant. (= e labourfont T).

labourad, futur personnel

Bemdez e vesen, e veses, e vese, e vesemp, e vesec'h, e vesent o labourad. (prononcé tel quel ou [véhé] en L, [və'zé]W, vize [vi'zè / vi'žè]Ph)

labourad, imparfait d'habitude personnel

Dec'h e labouren, e labourès, [εs] e laboure, e labouremp, e labourec'h, parf. [ax] T Pél (comme dans de'c'h, gane'c'h, p'lec'h, triwec'h,...) e labourent.

labourad, imparfait personnel

labourad a raen [rɛ:n], a raes, a rae, a raemp, a raec'h, a raent

labourad, imparfait périphrastique

Bemdez e labouran, [ãn], [ã]T, [õ]Ph, [ãwn]E e laboures, [εs] ou [əs] e labour, -a courant seulement E et W (où quasi systématique) e labouromp, õm]. -p muet ms sandhi. -amp W jusq. Carh. e labourit, [ιt], svt [ət] ou [ét] e labouront. [õn], parf. [õň] E, T, Ph. -t (presq. élidé) : sandhi. -ant W Ku.

labourad, présent personnel

LAEZH, m. -ioù [lɛ:s] [lɛx], a-w [lè:s] & [lé:s](sic)KT, [leas]L, [leax] & [ljax](sic)W, [laex]Groe

lait

YEZH, f. -ioù -où [je:s] [jex]

langue (idiome)

DÀER, m. DÀEROÙ [daɛr](sic), a-w [da:r]W & alies [dɛr-]KLT, pl. ['daɛru], ['dɛ:roʷ], [darəɥ]W, & ['dɛ:loʷ](sic)K, -enn ['daɛrɛn], ['dɛ:rən] & [-lən], et aussi singulatif -aouenn [dɛ'rowɛn], [daɛrɑwɛn](sic)

larme

LATIN, adj. m. -où ['latin] [latin] (& -ed)

latin (langue, personne)

GWALC'HIÑ ['gwalhi] var. -Ä- ['gwɛlhi] a-w ['gwɛhi](sic)Ku, var. GOLC'HIÑ [gɔlhɛɲ]

laver (sauf le linge)

OBER WAR-DRO AR VUGALE

laver, surveiller, habiller les enfants

al latin zo ur yezh varw

le latin est une langue morte

PAOTR AR BUTUN

le marchand de tabac

AR PAOTR NEWEZ (& ar gwas newez)

le marié

GWELLAÑ, adj. ['gwɛlã] [-ə] ['gɥɛla] [-o]Ku, [ɟɥɛlã]

le mieux, le meilleur

AN NEBEUTAÑ

le moins

"chafod ar saout" (sic Fav.)

le plancher des vaches

An disterrañ

le plus insignifiant

MOUSKOMZ, f. -où

mot couvert & litote

BLOD [blo:t], a-w [-u:-]W

mou, moelleux, souple, & fondant

GWLEB ['gwle:p]T, [gulep]W, [gwli:p]W, a-w [glɥe:p], [glɥi:p], [glø:p], [gly:p]W, var. GLEB [gle:p]KL

mouillé, humide

MOULAÑ ['mu:lə] ['mula], var. MOLIÑ [molɛɲ]

mouler & mouliner, par ext. imprimer, & (se) contorsionner

MERWEL ['mɛrwəl] [-vɛl], [merɥel], a-w ['mɛlvər]Li, [-ɛr] (bv. : MARW-, & marwel ['marvəl]E, marwiñ [marɥɛɲ]W)

mourir

kalz

much, a lot [kals] occas. ['kaləs] Ku

MUD, adj., m. -ed (& -ion) [my:t]

muet

musik

music (m. -où) ['my:zik] [myzic], occas. ['mø:zic] KWi

ma, va (var.)

my [ma] [va] L [mə] & [me] K, & [və] K, occas. [məm] before B & [mən] before D, G (Wu)

MEDESSIN, m. -ed [me'desin] & [-ən]Ph, [mədəsin] & [mədsin]KWi & E, [mə'dœsin]T & [mə'dysən]Ku, var. MEDISSIN [me'disin]KL (& a-w -où) Ku (noté sic...), var. -OUR [medesinur]W & [medəsinur]KWi

médecin

MICHER, f. -ioù ['miʃər] [-ɛr] [miʃer], var. MECHER ['meʃər]Ph [meʃer] & [mə-]W

métier

OBLIJañ, -iñ [ɔ'bli:ʒə], [obliʒɛɲ], a-w 'BLIJ- ['bli:ʒã]

obliger

GWEZH A VEZ (sic Fav.) KWi [ɟɥehave](sic)

occasionnellement

O, lâran da'm roched (hivis), ne vin tapet kén => pour traduire "parler / dire à soi-même"

oh ! me dis-je à moi-même, on ne m'y reprendra plus

kozh

old, ancient, former [ko:s] [kox] & occas. [kows] [ku:s] Ki, [kux] W

ALUMENN, f. -où [a'lymən], [alymɛn], a-w [ɛl-], ['alimən](sic)

omelette

war

on; upon; on top of [var] [war], occas. [wa] & [or] Eussa, var. "àr" W & K Langoned [ar]

UNNEG ['ynək]Go, [ynɛk] alies ['œ̃nɛk] [ɥinɛk]W

onze

UNNEGVED [y'nɛgvət] [ynegvɛt] alies [œ̃-], [ɥi-]W

onzième

pe

or [pe] occas. [pi] Ku

all

other, another [al] occas. [ɛl] Ku = arall W [aral], occas. [ral] W, [arɛl]

ANKOUAAD Ku, W,..., [ãŋku'a:t] [ãŋkuat] (bv. ankoua-, a-w ankoue- Ku) ANKOUNAC'HAAD surtout L T, [ãŋkuna'ha:t]L..., [ãŋkunahat] = DISOÑJAL [di'sõ:ʒəl] [diʃõʒal] a-w [diz-] [diʒ-] [di'su:ʒal]L (DISOÑJAL surtout par distraction, sinon on utilise "ankouaad" Ph & Ku)

oublier

DIGORIÑ [di'go:ri]K, [dəɟoriɲ] a-w DIGOR [digor] [dəgor] [diɟor] [dəɟur]W, var. DIGERIÑ [di'ge:ri] [di'ɟe:rî] & [ɟe:riɲ]TGo (BV digor-)

ouvrir

BARA, m. -ioù, -où & coll. -enn -où ['ba:ra], [bara]

pain

PAPER, m. -ioù ['papər] [paper] -où

papier

PAKAD, m. -où ['pakət] [pakat] -où -joù var. PAKET, m. -où [pacɛt] ['pakət] : paquet

paquet (& pl. bagages)

A-WECHOÙ, A-WEZHIOÙ [a'veʃow], [-u]KL, [a'viʃu]Ph, [a'we:ʒow]E & T, [aɥehjow](sic)

parfois (& quelquefois)

KOMZ [kõms] [kõ(m)s]W, & [-ɛɲ] [kã(m)s] [kums]L

parler (svt intransitif), & s'exprimer, discuter

MOUSKOMZ ['muskõms] [muskõ(m)z](sic) & [myz-](sic)

parler à demi-mot

E-TOUES(K) [e'twes] & [-e:s] [e'tuəs] [-sk] a-w [e'tœsk]W & [ba'tuəs]Ph, [-sk]

parmi

EN EM [e'nem], [nem], [nəm], a-w [nim], [nõm](sic), [nom]K, [nõn]T !!! oc'h en em [hnəm]Ku, & o'n em...

particule du réfléchi

C'HOARIADENN, f. -où [xwari'a:dən] [hwariadɛn]

partie (de jeu)

ABADENN, f. -où [a'ba:dən] [abadɛn]

partie (de jeu), séance, & émission, représentation

PARTOUD (langue populaire) ['partut] [partut] = DRE-OLL / E PEB LEC'H (langue châtiée)

partout

UN NEBEUD MAT

pas mal

FORZHIG (surtout utilisé en Ph) ['fɔrzik] [fɔrzic]

pas mal de, passablement

POLTRED, m. -où -joù ['pɔltrət], var. PORTRED [pɔrtrɛt](sic) & [pɔrtəlet]W & PORTREZ ['pɔrtrɛs], [pu-] (& poltriji, L)

portrait, par ext. photographie (mais "saveur archaïque" à ce sens, Morv.)

POSTAL (bv POST-) ['pɔstəl] [-ə] [pɔʃtal] [-iɲ] & ['pɔscal] & [-o-](sic)E

poster & cavaler / faire cavaler

POUBEL, -enn-où [pubɛl](sic)

poubelles

PERAG [pe'ra:k] a-w [perak] & [pe'rɛk]Ku & KWi

pourquoi

GALLoud, GELLoud ['galut], ['gɛlut]L, [gɛlɛɲ] & [ɟ-], a-w GALL [gal]Ph (bv. gall-, gell-, a-w hall-, hell-)

pouvoir (tous sens)

BEZAÑ EWID

pouvoir, être en mesure de, être plus fort que

KEMER ['kemɛr]Ph..., [cəmer]Wi, a-w [ke'me:rət]Ku, [cəmerət], [-ut], [cemerɛɲ], & [kõmɛr]KuT, [kõ'me:rət]T, [ku'me:rɛt]L, ['kymər](sic)Go

prendre (tous sens)

PRES, m. (orthographe du dictionnaire) [pre:s], a-w [pres]

presse & forte demande

koant

pretty, lovely, cute [kwãnt] occas. [kwɛ̃nt] E

PEDiñ ['pe:di], [pediɲ] & [-o], a-w ['pi:dî]T & Ku, [pidɛɲ]

prier, inviter

NEWEZ-AMZER, n. -ioù surtout KuLT [newe'ãmzər], [nevɛ'zãmzɛr]L, a-w [new-] [nẽ(v)-]Ku, [neɥeamzer](sic) = NEWEZ-HAÑV, m. -ioù -où surtout KW [neve'ãw] & [-hãw]K [nəɥehãɥ] & [nəɥiãɥ]W

printemps

PEDENN, f. -où ['pe:dən] [pedɛn](sic)

prière

DON [dõ:n], a-w [du:n]L & [dœ̃:n]Wu

profond, & (assiette, plat) creux

HENI [hɛ̃j]Ph, & [hãj]Ki Ku [eni]Wu [hãni]Wi(K), [ãni], [-əj]...W & [gãni]...(sic)KW, ['hini]T, [ini]L, & ['yni]Ko, [wãj]W, [wɛ̃j]Ki, & a-w iwe [ni], [nî]Ku T

pronom one

TOST DA

près de

TOST, adj. (!!) [tɔst] [toʃt], a-w [to:st]L

près, presque, parf. avare, serré, sévère, & minutieux

PREZEGENN, f. -où [pre'ze:gən] [prədeɟɛn]

prédication, parf. conférence

PREZEG ['pre:zɛk] [pre:k]Ki, [predɛk]W & [prədək]E [pər-]W, var. PREZEGENNIÑ [-'ɛni] [-ɛniɲ]

prêcher, parf. discourir, loc. parler (Big. Ki)

PEOGWIR ['peogɥir], alies ['pegwir](sic), ['peɟɥir]Ku, & [pjir], [pjyr] (en Ph rapide), [pyɟyr]KWi, [pəɟyr]Wi, var. PAN EO GWIR [pənɛ'gwir]T, PAND EO GWIR [pəndeɟɥir] & [pədəɟyr]W, P'EZ EO GWIR [peze'gɥir] & [pizi-]L

puisque, parce que

PA [pa], a-w [pə] & [pe]Ku, diwar PAN a-w [pãn-]T [pən-] (sic)

quand, puisque

KARTER, m. -ioù ['kartɛr], [karter] & [-ejr]Groe,..., a-w var. KARTIER ['kartjər] [-cər] [karcer]

quartier (tous sens)

PEWARZEG [pɛ'warzək] [pɛ'varzɛk] & ['pɛrzək]Ph [pwarzɛk] & [pjarzɛk]

quatorze

PEWARZEG [pɛ'warzək] [pɛ'varzɛk] & ['pɛrzək]Ph, [pwarzɛk] & [pjarzɛk]

quatorze

PEWARZEGVED [pɛwar'zegvət] [pɛvar'zɛgvɛt] & [pɛr-] [pwarzegvɛt] & [pjar-]

quatorzième

PEBEZH, excl. ou interr. [pe'bes](sic) & [pebəs], [pebex] (Fav. donne un exemple interrogatif, en disant qu'on emploie généralement PESSORT. Morv. dit que "pebezh" n'est qu'exclamatif, que "pessort" est généralement interrogatif, mais pour Fav. et Morv. il peut aussi être exclamatif).

quel

PESSORT [pe'sɔrt]KLTW, [pə'sɔr]Ku, [pəsə]KWi, var. PESSEURT [pe'sœrt]L, [pə-], var. SORT [sɔrt]Go

quel

PETORE (surtout T) [pe'to:re] & [pe'toj](sic), [pə'tœ(r)]T

quel (genre de) ?

BENNAG, adj. [bɛ'na:k], [bənak] a-w [-nɛk], & [mna:k](sic), [mnɛk], var. BENNAKED [bɛ'nakət] a-w [-nɛkɛt], & ['mnɛkɛt]Ph & Ku oll

quelque, quelconque

didrous

quiet, silent, noiseless ['didrus] [didrus]

PEMZEGTEZ, m. [pɛm'zɛte](sic) & [-'zɛktɛs], [pemze(k)te]

quinzaine de jours

KUITAad [kɥi'ta:t] & [kwi-]T, [cɥitat]

quitter

PETRA BENNAG MA = BOUD MA (ex. boud ma 'h on kozh) = NAG E (nag e vije marw, a vewo) = alies NA BOUD / NA BEZAÑ (na boud vo braw, deuit memes tra !(Ph), na bezañ oa tud)

quoique, quand bien même, bien que

NEMED ['nemεt]KL, [ne'mεt]Ph, var. W namaet [na'majt / na'mεjt], var. 'met, 'maet Conj. régul. en PhKL : nemedon, nemedout, nemetañ, nemeti, nemedomp, nemedoc'h, nemete / nemeto. Parf. var. nemerdoc'h, nemerte,..T, var. nemeton T "Ar mestr nemetañ" : la forme pleine est "ar mestr n'eus nemetañ".

sauf, excepté

GOUZOUD ['gu:zut]L, alies GOÛD [gu:t] & [gud-], a-w GOUVEZOUD Go & T (reizh) var. GOUEZAÑ L, GOUIED W, GOUIAÑ Ph, GOARED E & Ku, var. GOER- W

savoir

GOUZOUD ['gu:zut]L, alies GOÛD [gu:t] & [gud-], a-w GOUVEZOUD Go & T (reizh), var. GOUEZAÑ L, GOUIED W, GOUIAÑ Ph, GOARED E & Ku, var. GOER- W

savoir

GOAPAAD Ph? [gwa'pa:t] [gwapat], var. GOAPEAL T [gwa'peəl]

se moquer

POURMEN ['purmən] [purmen]

se promener

eil

second (adj. and pron.) [ɛjl] occas. [ɛλ], adj. and pron. (prefixed, no mutation)

C'HWE-ZEG ['xwe:zək] [hɥezɛk], a-w ['fe:zɛk]Ko

seize

C'HWE-ZEGVED [xwe'zegvət] [hɥezegvɛt] a-w [f-]Ko, [-gət-](sic???)

seizième

HERWEZ ['hɛrwe]T, ['hɛrvəs] [-və]K, ['ɛrvɛs]L, [herve], var. HREWEZ (sic) [hrəwe]Wi, [rəve] & [rəɥe]W

selon & adv. paraît-il

SIZHUN, f. -ioù ['si:zyn], a-w ['sy:zyn]Li, [sy:n]Ku & [z-]T, [sœ̃:n] & [z-]Ki & E, var. [si:n] & [z-]K, [syhyn]Wi & [səhœ̃n]W

semaine

HEÑVEL ['hẽ:vəl] & ['hɛ̃:vəl]Ph, ['ẽ:vɛl]L, var. HAÑVAL ['hã:val]GoT [hãwal]K & Wi, [hãɥal] & [-a:l] [a-]W & [hãɥəl]KWi

semblable

KISIDIG [ki'zi:dik] [cizidic] & [cizəʳic](sic)KWi

sensible, par ext. susceptible

SANTOUD ['sãntət] [sãntɛɲ] [-ut] & [z-]

sentir, ressentir

GWENGOLO, m. [gwɛn'go:lə] [gɥɛn'go:lo], a-w [gɛn-] & [-h-], var. GWENC'HOLO [ɟɥenholo] [ɟɥeholõ](sic), [ɟenolo]W

septembre

STARD [start] [ʃt-] a-w [-ɛrt]Ku & Wi

serré, ferme, solide, par ext. ardu

SERVIJAÑ [sɛr'vi:ʒə] [z-] & [ʒ-]Ph [ʃerviʒɛɲ], var. SELV- [sɛl'vi:ʒi] [-'viʃa] & [-ut]

servir

hi

she (subj.), her (dir. obj.) [hi], a-w [i] L & [hej] & var. hehi [hei] (for emphasis)

MA [ma]

si

EO [ew] & [ɛw]Ph, a-w [bew]Ku (< bez eo), [dew]L (<ned eo), [gew] [jew]TW (< hag eo), [new]Sun, & [be] [ge] [jəɥ] [jaw]

si !

C'HWITELLAD [xwi'tɛlət] [hɥitəlat], a-w [fy'tɛlat](sic)

siffler

skritell

sign; poster (f. -où) ['skritəl] [skritɛl]

c'hoar

sister (f. -ezed) [xwa:r], occas. ['xoar] L [hwɛ:r] W & E, Big, [-'e:zət], [hwerəzet]

KENTIZH WK [centix] & [-ex]W, a-w [cɛntis]KWi, ['kɛntis]K

sitôt (que) WK

SEIZ, m. -où [sɛj] & [sɛjs]L, [zɛj]

soie

ABARDAEZ, m. -ioù [abar'dɛ:]Ph, [abar'daɛ], a-w [-daɛs]

soir

HEOL, m. -ioù [hɛwl]T, [hɛwol]Ku, [ɛol]KL [hjo:l]E & W, var. HEAOL [hjawl]KWi, [ɛawl]Sun, [yawl] & [yowl], [yɛwl]Go & Wi & [ənjəwl]Wu

soleil

SON, m. -ioù [sõ:n] & [z-] a-w [su:n]L [sã:n]Wi

son

SORT, m. -où [sɔrt], m. -où -choù, var. SEURT [sœrt]

sorte

SOD, adj., m. -ed -ion [so:t] & [z-]

sot, souv. fou, idiot

GWENNEG, m. -ien, gwenneien ['gwɛnək] ['gɥɛnɛk], a-w ['ɟɥɛnək]Ku, (-ion Go) (Morv., An Here et Mouladurioù hor yezh écrivent ce pluriel GWENNEIEN, prononcé [gɥɛ'nɛj:ɛn](sic) dans An Here)

sou

SOUDEN ['su:dən], [suden] & [z-], a-w ['sondən] (& "soudenig" loc. 1 pt Ki : "bientôt" + "bremañ-souden" (& [-zõn]T & Ku)

soudain

KOAN, f. -ioù [kwã:n] & ['koãn]L, [kwẽ:n]W & E, & [kwi:n]W

souper (dîner)

HUANAD, m. -où [hy'ã:nət] [hɥãnat], & ['yãnat], [hy'ɟã:nət]Ku var. -ENN -où

soupir

MOUSC'HOARZHIN [mus'hwarzin] [mushwarhiɲ] & [mys-]W, (bv. : mousc'hoarzh-)

sourire

DINDAN, adv. & prép. [din'dã:n], a-w [di-]Ku, & [di'nã:n]T, [diɲ-]L, [dij-]Ki, var. DAN Ph [dã:n] a-w [dãn], var. EDAN W [e'dãn] [i-]W a-w [en'dãn] [in'dãn]T [dãn]Ku & [-'dã:n]

sous, dessous

ALIES [a'lijəs] [a'liɛs] [alies]

souvent

pelec'h = e-menn we

where? (interr.) [pe'lɛx] & [-leax] Li, occas. [plɛx] & [-e-]KuT, [palɛx]Ki, [plax] Go, var. PE LE [pe'le], [ple] (no mention of "e-pelec'h" in Favereau's dictionary). W and E use "e-menn" (Favereau) [e'mɛn] Wi [e'men], occas. [i'men] W, [vɛn] E

gwenn [gwɛn] [gɥɛn] [ɟɥɛn] & [-e-] W, a-w [-i-] as a family name or place name

white (adj.)

piv

who? (interr.)

gwreg

wife (f. gwragez) [gwrɛk] [grɥɛk] [grwek], often [grek] K & [gre:k] KL, ['gwra:ge] [grwa:ge] ['gra:ge] K, [-ɛs] L & occas. [gwe:k] T, [grwage], & occas. [-gət] K (in W, usually "maouez") (!! da wreg : [də'vrek] Ph, [da'hre:k] L)

maouez

woman (f. -ed); "old wife" (in e.g. "old wives' tale")/ female companion (locally, Ku) & wife (W) ['mawɛs] L & K ['mowəs] Ku, [mwe:s] W

labour

work (n. -ioù) ['la:bur] & [-ər] Ph, [labur] & [-u:r] W

ya

yes [ja] a-w [jɛ] KWi

c'hwi

you (pl. or form., as subj. or dir. obj.) [xwi], svt [hwi], [hɥi] occas. [fi] Ko (Big to Douarnenez)

te

you (sing./inform., as subj. or dir. obj.) [te] occas. [ti] (old form)

yaouank

young ['jowəŋ(k)] ['jawãŋ(k)] & [ɟ-], [jɛw-], [jəwãŋ(k)] & [iwãŋ(k)] W, var. yvank [ivãŋ(k)], [jə-] Wu

ho, hoc'h (before vowel)

your (plural or formal) [o] [oh-], causes hard mutation/provection in following consonant (& occas. hoc'h before LMNRY in E, KWi, Ku) occas. [u] W & Go, var. HOZ [uz-] E Sun.

DEHI [-h-]LWi, parf. dezi L [dεj] Ph, dehi W

À ELLE

DEHE = DEHO [-h-]LWi, parf. [dezo] L [dœ:] Kap Big. [dəhε]W, [dεh] / [dεw] Ph

À EUX, À ELLES

DEHAÑ parf. dezañ L [dãw] / [dã] Ph) = DEHOÑ W, & dehou W, [-h-]LWi

À LUI

DIN [-in]Ph, [-ɩn]Ku, [-iɲ]K, Go, [dεɲ]WPh

À MOI

DEOMP deom L de'mp Ku W, d'omp Ki, DIMP (T)

À NOUS

DEOC'H deoc'h L [dɛx] / [dax] Ku T, [dɔx] Ki W

À VOUS

OAD, m. -où / -joù [wa:t] ['oat]L [wɛ:t]W & E, a-w [nwa:t]T

ÂGE

SKOD, m. -où & -enn -où [sko:t], a-w [-u:-] & -enn : RACINE NOUEUSE (& tige, trique)

ÉCOT (d'arbre, & quote-part), parf. NOEUD (de tige), & (-enn) RACINE NOUEUSE (& tige, trique), fig. COTISATION

SKRIVAÑ ['skri:və] a-w [skri:v/f] & [skriw]KWi, [ʃkriɥ]Wu, ['skrifã]TL, ['skrwi:vã](sic)TE, var. SKRIVO [-o], var. SKRIVIÑ [skrivɛɲ

ÉCRIRE

PEGOULZ T [pe'guls] & [pə-]TKu, var. PEGOURZ W [pe'gurs] & [pi-]W, var. PE DA GOULZ [pedə'guls]ET, var. PEUR L [pø:r]L, var. PE EUR [pe'ør]Go, [peər]E, ['pehør]L, [pier]W & [peher]Wi, var. PEVARE [pe'va:re]K, & [pɛn'va:rə]Ku & [pɛn'væ:r]Ph, & var. PE DA AMZER [pedə'ãmzər]Go & var. PE DA VARE [pedə'va:re]KiKuAre

à quel moment & quand

SE [se] a-w [ze]T (dreist-oll T & Ku, e lec'h all AN DRA-SE)

ça

SKAOTAÑ ['skɔtə] [skotiɲ] & ['skawta]L, [skaɥdɛɲ]

ébouillanter, brûler gravement

CHAFOT (orth. Fav.), m. -où ['ʃafət], ['ʃalfɔt]Big., [ʃafot]

échafaud, & échafaudage

ESPERN ['ɛspɛrn] var. ESPERNAÑ [ɛ'spɛrnə] var. ESPERNIÑ [esperniɲ], a-w [isɲernɛɲ](sic)

économiser

SKOSSAD, adj., n.m. -is ['skɔsət] [skosat]

écossais (n., adj.)

SKOSS, m. -ed [skɔs] (mot ancien)

écossais (n., mot ancien)

INGAL ['iŋgəl] [iŋgal]

égal, parf. régulier, uniforme & indifférent, indifféremment

ILIS, f. -ioù / -où ['i:lis] [ilis] & ['i:ləs]Ku & ['i.ls](sic)Ph, [-iʃ]Ki, [əlis]Wi

église

FICHET-KAER

élégant

DIVROañ, -iañ, -iñ [di'vroə] & [-jə]Ku, [divroɛɲ] (pour les deux premières formes, Morv. donne [o:])

émigrer

DIVROAD, adj. ou m. -idi [di'vroət] [divroat], a-w -IAD [-jət], [-jat] (L) (noté sic !)

émigré, étranger

FORZH PEGEMENT

énormément

ESPERN ['ɛspɛrn] [ɛ'spɛrnə] [esperniɲ], a-w [isɲernɛɲ](sic)

épargner

ISPISSIRI, f. -où [ispi'si:ri] [ispisəri]

épicerie

PLUSK, -enn [plysk], a-w [plyʃk]W

épluchures, pluches

KOULZ, m. -où [kuls], var. KOURS [kurs]W

époque

STAL, f. -ioù [sta:l] [ʃt-] & -enn

étal, stand, parf. boutique, fond de commerce, par ext. affaire commerciale, fig. tintouin, & rayon (étagère)

STUDIER, m. -ion [sty'dijər] & [-'diɛr], [ʃtydier]

étudiant

HAÑV, m. -où [hã:(v)]EGo, [hãw]K, [hãɥ]W & [ã:]L, & -ioù

été, & belle saison en général de mai à la Toussaint

BEZAÑ ['beə] [beã] ['be:za] a-w ['beha]L [bi]Ph, var. BOUD (WKu & Go) [bu:t] & [bu(t)], a-w [by(t)], [bi(t)]Ph

être (v.)

Bezañ war e dalaroù = ober e dalaroù

être au bout du rouleau, être à l'agonie, toucher à sa fin

Bezañ war an dewezh = bezañ war zewezh

être au travail à la journée

Bezañ sod gant Ex. : hemañ zo sod gant ar brezhoneg.

être entiché de, raffoler de, être passionné par

"bezañ pell diouzh e gaseg"

être loin du but, avoir subi un échec, s'être écarté de son sujet, ne pas avoir deviné

Bezañ krog da (ex. "n'eo ket krog da vont d'ar skol c'hoazh" : il n'a pas encore commencé à aller à l'école)

être à faire qqch, avoir commencé à faire qqch

e oan, e oas, e oa, (loc. voa [vwa], [va]Ki, voe [vwe], [we] Big Ki, oe [we] W, oa-hi [waj]) e oamp, e oac'h, e oant. + Le b- du rad. apparaît en condition de non mut. : mar boa : s'il l'était. Fav. donne comme variante W : oen, oes, oe, oemp, eoc'h, oent, oed.

être à l'imparfait, conjugaison personnelle

Bezañ ouzh taol

être à table