zacho egzamin

symbole pilników

* symbol kerra- kwadrat, * symbol Hedstroma - koło * trójkąt oznacza reamery * gwiazdka - miazgociąg

skład ćwieków z CHX

- 5% chlorheksydyny - 65% tlenku cynku - 30% gutaperki - < 1% barwników pozostawiasz na 1-3 tyg, gdy duży wysięk to 2-3 dni Active Point

cechy koloru

- barwa, - nasycenie, - jasność

Largal Ultra

EDTA + detergent Cetrimide zmniejszający napięcie powierzchniowe

uszczelniacze szkłojonomerowe

Ketac-Endo

jak długo działa p/bakteryjnie fenol

do 24h

MAF

z reguły 3 rozmiary szerszy od pilnika początkowego, najgrubsze narzędzie wprowadzane na dł roboczą FF (najszersze narzędzie) powinno być 2-4 nr większe od MAF

otwór fizjologiczny

- 0,5-2 mm od otworu anatomicznego - powstaje, bo cement wnika do światła kanału- jest granicą, do której sięga właściwa miazga w kanale zęba - 4 typy: pojedynczym, stożkowatym, równoległym i wielokrotnym - wszystkie kanały powinny być opracowane do otwory fizjologicznego, który znajduje się 0,5-0,7 mm przed otworem anatomicznym

skład ćwieków z Ca(OH)2

- 50-51% Ca(OH)2, - 40-45% gutaperki, - TiO2,Fe2, O3 BaSO4, - wosk, olej

Ca(OH)2 w leczeniu biologicznycm

- alkalizuje środowisko, - pobudza aktywność fosfatazy zasadowej, hamując jednocześnie aktywność fosfatazy kwaśnej, - pobudza do tworzenia blizny zębinowej, - wyjaławia pow warstwę miazgi - martwica rozpływna, - bakteriobójcza

błonka nabyta acquired pellicle

- bezkomórkowa, półprzepuszczalna, białkowa osłonka, - głównie: glikoproteiny, lipidy, receptory dla adhezyn bakteryjnych + trochę płynu dziąsłowego, - nieskolonizowana przez bakterie w ciągu 24h osiąga grubość 0,1 - 10 µm, (?) - najgrubsza jest na pow językowej MM żuchwy , a najcieńsza w rejonie przyszyjkowym zębów, - na mlecznych jej grubość= 1/3 grubości błonki zz stałych

neuralgia n V

- ból nie jest samoistny, nie pojawia się w nocy, jest wywołany bodźcem, - miazga reaguje prawidłowo, - najczęściej K po 50 r.ż

przyczyny resorpcji wew wg Arabskiej (7)

- ciąża, - nadczynność przytarczyc (ale też niedoczynność), nadciśnienie, zab wątrobowe, miażdżyca, - amalgamat, materiały krzemowe, - awitaminoza A, - półpasiec, - nadmierne ciepło (wiertło), - niedopasowane wypełnienie

Diagnodent

- czerwone światło o dł 655 nm, - pomiar fluorescencji do diagnostyki próchnicy

Ząb wynicowany (dens evaginatus lub ząb guzkowaty - tuberculate tooth) (4)

- dodatkowy stożkowy guzek w bruździe centralnej/ na językowej krawędzi guzka policzkowego, - zwykle PM dln i MM, zwykle eskimosi czasem azjaci, - jeśli zaburza okluzje to zeszlifuj/ wytnij z pulpotomią, - etio: zagięcie nabłonka wewnętrznego narządu szkliwnego lub miejscowa hiperplazja brodawki zębowej. Guzek jest zbudowany ze struktur zęba : szkliwa, zębiny i miazgi.

jak fluor wpływa na zęby poerupcyjnie

- hamuje demineralizacje, remineralizuje, - zakłóca adhezje bakterii do błonki nabytej, osłabia metabolizm bakterii (syntezy wew i zewkom polisachadydów) poprzez: hamowanie enolazy --> spadek transportu glukozy do komórki i spadek produkcji kw mlekowego, hamowanie translokacji cukrów w błonach kom, transportu i akumulacji kationów, hamowanie fosfatazy komórkowej katalizującej hydrolizę estrów fosforanowych

MTA

- mieszasz z H2O w stosunku 3:1, - pH ok 11, - konglomerat trójtlenku Ca, Si, Al i tlenku krzemu

ostre ropne zap okw (acuta purulenta)

- najczęściej zejście ostrego surowiczego, - powstaje wysięk (może tworzyć się ropień lub ropa ucieka do ju), wzrasta ucisk, rozpoczyna się resorpcja

zapalenie włókniste przewlekłe (periodontitis chronica fibrosa) ?

- najłagodniejsza postać przewlekłego zapalenia okw, - poszerzona szpara ozębnej na skutek resorpcji blaszki zbitej, - ząb żywy/martwy, niewiele kom zapalnych ale włókna ozębnej się rozrastają, brak objawów subiektywnych, - czasem przebarwienie

przewlekłe zap okw (periodontitis chronica periapicalis)

- najłagodniejsza postać zap ozębnej, - może być zejściem procesu ostrego lub od początku być taka, - główna przyczyna to bakterie bytujące w miazdze z rozpadem zgorzelinowym, rzadziej uraz

laser QLF

- niebieskie światło o dł 488 nm, - pomiar fluorescencji do diagnostyki próchnicy

metoda obwodowa - odmiana techniki tradycyjnej

- polega na okrężnym opracowaniu kanału, - używana w szerokich kanałach o owalnym (nie okrągłym) przekroju, jakie są często np. PM, - narzędzie wprowadzane jest na DR i wykonywane są ruchy posuwisto-zwrotne z jednoczesnym naciskiem na wszystkie ściany boczne

test elektryczny a rodzaj zap

- próg pobudliwości obniżony przy ostrych zap, - podwyższony (małą reakcja) przy przewlekłych zap - martwe nie reagują, ale jak ma zgorzel (wilogtna) to może dawać fałszywie dodatni wynik

Ca(OH)2 w kanale

- regeneruje tkanki, przyspiesza gojenie okw, - ↓ przesącz płynu okw do kanału, - zapobiega wzrostowi ziarniny w msc perforacji, - rozpuszcza martwe tk, - długotrwałe działanie ale wymień w przeciągu kilku tyg - J mówi 1-2, (do kilku msc gdy nie ma wysięku wg Pawlickiej, jak wysięk 2-3 tyg) * daj CHX do kanału jak masz E.faecalis

periodontitis apicalis chronica purulenta przewlekłe ropne zap okw

- rozwija się juz tak lub zejście ostrego ropnego zapalenia, a najczęściej zropienie torbieli czy zejście zap ziarninowego, - bezobjawowo, czasem ból przy zaostrzeniu gdy zamyka się przetoka, - dłuchy odgłos opukowy, drżenie korzeniowe Smrekera, ząb nie reaguje, przebarwiony często, fistula (bierna jak wysięk tylko czasem), - węzły powiększone, niebolesne, przesuwalne

ostre nieodwracalne zap miazgi - objawy

- samoistny ból do 2 tyg - ostre zap, - wzmożona i przedłużona reakcja na T - ostre nieodwracalne (odwracalne gdy nie jest przedłużona), - ból na opuk - najczęściej jest w przewlekłym zaostrzonym lub ostrym (gdy martwa miazga już czyli nie odwrócisz już)

działanie CHX

- substantywność - stopniowe uwalnanie, w kanale aż 7 dni działa, na bł śl 7h, - pH 5,5 - 6, - eliminuje E. faecalis, - grzybobójcze, wirusobójcze, bakteriobójcze na G (+) głównie, - wiąże się z ujemnie naładowana błoną cytoplazmatyczną baterii --> zab równowaga osmotyczna kom --> przeciek --> śmierć, - wiąże się z HP i tk miękkimi, zmienia ich pole magnetyczne co uniemożliwia przyczepianie się bakterii

gangrena pulpae partialis (zgorzel miazgi)

- szerzy się od komory, - może obejmować tylko 1 korzeń, - mogą występować bóle samoistne, - fermentacja ciał bezazotowych (węglowodanów) --> kwaśne pH --> gnilny rozpad --> H2S, NH3, ptomainy

EDTA

- sól kwasu etyleno-2amino4octowego, - tworzy z kationów Ca i Mg rozpuszczalne w wodzie chelaty metali, - zmiękcza zębinę, - pH 7.3

fluor przederupcyjnie

- wpływa na fazę sekrecyjną (↓ wytwarzania matrycy, zmiana jej składu i mechanizmu transportu jonów) i fazę dojrzewania (↓utraty białek i wody), - 2 ppm fluoru w wodzie to za dużo, - F ma wpływ na nukleację, wzrost kryształów apatytów we wszystkich stadiach powstawania szkliwa i ma wpływ na hemostazę Ca2+, - najczęściej dotknięte są fluorozą zęby późno ulegające mineralizacji

ostre surowicze - co się dzieje:

- węzły bolesne przy dotyku, miękkie, nieprzesuwalne względem podłoża, - czasami zaczerwienienie i nieznaczną bolesność bł. śluzowej na wysokości wierzchołka zęba przyczynowego, - wysadzanie zęba z zębodołu, ból na nagryzanie, - brak reakcji zęba na bodźce termiczne i elektryczne, - ból zęba na opukiwanie, - w przypadku ostrego pierwotnego surowiczego zapalenia ( 7-14 dni ) brak zmian w RTG, czasami poszerzenie szpary ozębnej

periodontitis chronica excerbata

- zaostrzenie zap przewlekłego, - dolegliwości bólowe ze str okw, widoczne zmiany na RTG

przewlekłe WŁÓKNISTE zap okw

- zęby żywe/martwe, - rozrost włókien ozębnej, mało kom zapalnych, - brak objawów, zwykle wykrywane przypadkowo, korona może być przebarwiona (gdy martwy), - węzły powiększone nieznacznie, niebolesne, przesuwalne, - zmianom towarzyszy otoczka osteosklerotyczna i hipercementoza, - leczenie: usunięcie przyczyny (uraz zgryzowy) a jak martwa miazga to endo

jakie stężenie CHX stosujemy w domu

0,2% po 10 ml 2x dziennie

optymalna zawartość F w wodzie pitnej

0,5 - 1 mg/l (0,5 - 1 ppm)

skład CARISOLV

0,5% NaOCl o pH 11, leucyna, lizyna, kwas glutaminowy

dawka fluoru mogąca spowodować efekty toksyczne u dzieci

1 mg/kg

jak powstaje płytka

1) błonka nabyta, osłonka białkowa, nieskolonizowana przez bakterie 2) przyczepienie się pojedynczych bakterii 0-4h 3) wzrost liczby bakterii, mikrokolonie 4-24h 4) sukcesja mikroorganizmów, czyli przesunięcie ilości paciorkowców w stronę Actinomyces, 1-14 dzień 5) dojrzała płytka 2 tygodnie

optymalna dzienna dawka F

1,5 - 2 mg

1 mg fluoru na litr - ile to

1000 ppm 1 mg F to 0,1%

dawka śmiertelna F

15 - 36 mg/kg

RC-Prep

15% EDTA + 10% nadtlenek mocznika

ile czasu trawic zebine w IV i V G?

15s

jakie mamy rodzaje włókien nn w miazdze

2 rodzaje: współczulne oraz czuciowe. Włókna współczulne są wypustkami od górnego zwoju szyjnego. Natomiast włókna czuciowe pochodzą od pochodzą odV2 i V3. Włókna nerwowe dzielimy na mielinowe (A-alfa, A-beta, A-delta, odp za ból) oraz bezmielinowe (biegną wzdłuż naczyń i unerwiają mięśniówkę tętnic, przez co regulują przepływ krwi w miazdze)

pH krytyczne

4,5-5,5 szkliwo 6,0-6,2 zębina 6,7-6,8 cement 4,5 FP 5,5 HP

dawka toksyczna F

5 mg/kg

technika zrównoważonej siły

90-180 st zgodnie z zegarem (CW)--> 120-360 CCW (tu nacisk dowierzchołkowo) --> ruch CW wyciągając narzędzie * na wąskie i zobliterowane kanały

faza gamma 1

AgHg ale w tych nowych jest też faza miedziowo-cynkowa

jak sie tworzy płytka

Błonka nabyta==> Pojedyncze bakterie (0-4h) ==> Mikrokolonie bakteryjne (4-24h) ==> Sukcesja mikroorganizmów, wzrost mikrokolonii (1-14 dni) ==> Dojrzała płytka (2 tyg i dłużej)

Samoutwardzalne masy do czasowego wypełniania ubytków:

Coltosol F, Cavit nie maja w składzie Ca(OH)2

pasty sterydowe do kanału

Ledermix triamcinolon (kortykoid) i dimetylchlortetracyklinę (antybiotyk) Pulpomixine Dexadent Septomyxine deksametazon,polimyksyna B, terotrycynę, siarczan neomycyny, winian episolupowoduje działania bakteriobójcze, p/grzybicze i p/zapalne

test Smrekera

Objaw drżenia korzeniowego po przyłożeniu palca wskazującego w okolicy przywierzchołkowej i ostukaniu przedsionkowo zęba. Zniszczenie blaszki zew wyrostka

patogeneza chorób okw

Odziaływanie bezpośrednio lub pośrednio na okw Przyczynowe bakterie: Aggregatibacter actinomycetemcomitans, Porphyromonas gingivalis i.in (beztlenowce, np. Eubacterium, Actinomyces) wytwarzające proteazę, fosfatazy kwaśne i inne enzymy, które mogą zapoczątkować proces resorpcji kości. Za wytworzenie się ziarninianków jest odpowiedzialna grupa Bacteroides. Zaostrzenia przewlekłych zap: P. gingivalis, Peptostreptococcus oraz Bacteroides buccae

choroby miazgi nieodwracalne w bad podmiotowym i przedmiotowym, histologicznie

PODMIOTOWE: - brak dolegliwości lub długotrwały ból o różnym nasileniu PRZEDMIOTOWE: - głęboki ubytek, ściana dokomorowa zdemineralizowana/sperforowana, - bywa polip, - miazga osłabiona/zwiększona wrażliwość, - opuk : tez tak i tak, - RTG ok HISTO: - drobne ropnie, wysięk, ogniska martwicy (mogą ulec otorbieniu/kalcyfikacji --> zębiniaki), - taka miazga może się rozrastać (polip), po jakimś dopiero czasie miazga umiera lub może sie wytworzyć zgorzel (zgorzel może boleć jak jest częściowa, ale nie musi. To samo z nagryzaniem)

choroby miazgi odwracalne w bad podmiotowym i przedmiotowym, histologicznie

PODMIOTOWE: - wrażliwa miazga (szczególnie na zimno), - ból sprowokowany mija po ustąpieniu działania bodźca, PRZEDMIOTOWE: - głęboki ubytek ale nie sięga miazgi, - brak reakcji na opuk, - ok obraz RTG HISTO: - msc stan zapalny, - przekrwienie, uszkodzenie ścian naczyń, - obrzęk, wysięk, - naciek granulocytów i makrofagów

intensywność próchnicy

PUW/liczba osob z PUW>0

metoda sukcesywnej odbudowy guzka

Polega na umieszczeniu pierwszej warstwy kompozytu na powierzchni zębiny bez kontaktu z przeciwległymi ścianami ubytku i tworzeniu wypełnienia przez wprowadza nie serii kolejnych warstw w kształcie klina , co minimalizuje wartość współczynnika ( C-factor) w trzech wymiarach ubytku . Każdy guzek jest odbudowywany oddzielnie.

po co rozpuszczać ćwiek gutaperkowy na jego wierzchołku

Procedurę taką prowadzimy w kanałach o szerokim otworzewierzchołkowym lub w kanałach bardzo spłaszczonych. Przed wprowadzeniem ćwieka, zanurzamy 2-3 mm jego wierzchołka na 1-2 sek w choroformie lub H2O o temp 40-50°C. Część koronowa ćwieka powinna być sztywna, a ściany kanału wilgotne, aby podczas wprowadzania na pełną DR, ćwiek nie przykleił się do ściany kanału. W przypadku zastosowania chloroformu należy odczekać, aby rozpuszczalnik wyparował przed ostatecznym wypełnieniem kanału.

ostre surowicze zap okw (periodontitis acuta serosa) - przyczyna

Przyczyna: ostre nieodwracalne zapalenia lub martwica miazgi, czynniki mechaniczne, chemiczne czy termiczne jako urazy jatrogenne wynikające z postępowania leczniczego oraz urazy zębów. - ból przy nagryzaniu, przyczyną często uraz zgryzowy (zwykle niedopasowane wypełnienie), - ból wzmaga się na opuk (charakterystyczne), RTG ok (ew. poszerzenie szpary), miazga może umierać i wtedy nie reaguje na bodźce T i elektryczne - "ból świeży", ćmiący, remisje, uczucie wysadzania, - trwa 7-14 dni

uszczelniacz na bazie żywicy bis-GMA

RealSeal, Epiphany

uszczelniacze z Ca(OH)2

Sealapex, Apexit Szybko się rozpuszczają (resorpcja) i za szybko wiążą

co najwcześniej kolonizuje ju

Streptococcus mitis, oralis i salivarius - gat. pionierskie, głównie od matki Veilonella i Prevotella + Fusobacterium nucleatum w ciągu kilku następnych miesięcy Steptococcus mutans i S. sobrinus - po wyrznięciu zębów, pojawia się powierzchnia do zasiedlania Actinomyces i Lactobacillus - te też po wyrznięciu I okno - okres wyrzynania się pierwszych zz tj. między 16 - 31 miesiącem życia (przeciętnie 26 miesiąc) II okno infekcyjności - okres wymiany uzębienia tj. między 6 a 12 rokiem życia

mikroanatomiczne nierówności na szkliwie, biegnące w przybliżeniu równolegle do granicy szkliwno-cementowej, porozdzielane rzędami dołków będącymi zakończeniami wyrostków Tomesa?

Szkliwo jest odkładane w zwiększonej i zmniejszonej aktywności ameloblastów, które w fazie wydzielniczej mają stożkowatą wypustkę Tomesa. To dzięki niej uwalniane są białka macierzy. W preparatach szkliwa można dostrzec linie Retziusa, oddzielone warstwami szkliwa. Niektóre z nich kończą się na powierzchni szkliwa. Są to nierówności zwane perikymatami.

w której warstwie wczesnej zmiany próchnicowej w szkliwie zachodzi remineralizacja?

W warstwie ciemnej zachodzą procesy remineralizacji. Dowodem na to są szlify zębów z zatrzymaną próchnicą, gdzie warstwa ciemna jest szeroka i dobrze rozwinięta.

rozmiary ćwieków dodatkowych

XF, MF, F, FM, M, L

metoda 3 miejsc

Z zastosowaniem przezroczystej matrycy i przezroczystych klinów. 1) hv lampy jest kierowane na matrycę i klin aby uzyskać wektory polimeryzacyjne skierowane do brzegu dziąsłowego, zapobiegając w ten sposób tworzeniu szczeliny, 2) potem umieszcza się warstwy kompozytu w kształcie klina

metody odbudowy warstwowej ubytków w zębach bocznych

a - policzkowo - językowa, b - dziąsłowo - okluzyjna, c - warstwy skośne w kształcie klina, d - technika sukcesywnej odbudowy guzka, e - 3 msc, f - odbudowa dośrodkowa

ból promieniujący

charakterystyczne dla nieodwracalnych zapaleń, jak promieniuje do ucha i potylicy to raczej dotyczy żuchwy (ciężko zlokalizować czy góra czy dół boli)

związki chelatujące

do usuwania nieorganicznej warstwy mazistej - 40-50% kw cytrynowy - 15-18% EDTA

do czego często doprowadza wybielanie zębów po endo

do zew resorpcji przyszyjkowej - H2O2 do cementu --> stan zapalny albo denaturuje odsłoniętą zębinę i zaczyna ją atakować nasz ukł immunologiczny Aby zapobiec - gdy wybielasz wew-koronowo, patrz czy ząb urazowy, czy dobrze zachowana korona, delikatnie aplikuj środek. Zęby po takim wybielaniu kontroluj przez 7 lat

test palpacyjny (+) - o czym świadczy?

dotykowa bolesność bł śl w okolicy wierzchołka sugeruje zap nieodwracalne

cresophene

fenol + sterydy dikamfen to samo

pH cementów

fosforanowy kwaśny w trakcie wiązania (ph 1,6 - 3,6 do pH 7 po 2 dobach) ZnOE objętny

jakie antybiotyki do kanału

framycetyna, neomycyna, polimyksyna, stafylomycyna * polimyksyna B ma właściwości przylegania do błony kom --> ↑ jej przepuszczalności

skąd działanie lekko znieczulające Ca(OH)2

jest to związane z rozpuszczaniem resztek żywej miazgi po zabiegu ekstyrpacji (oraz z neutralizowaniem produktów przemian materii bakterii)

kompomery

kompozyty modyfikowane polikwasem, zawierają wypełniacz w postaci cząsteczek szkła krzemowo-wapniowo-glinowo-fluorowego i monomery dimetakrylanowe z cząsteczkami kwasu akrylowego.

co jest źródłem promieniowania w Dopplerze?

laser gazowy He-Ne, przydatne na zęby po urazie ("w szoku") bo to bardzo dokładna technika

tworzenie mostu zębinowego (zębina reparacyjna)

napływ fibroblastów --> tworzą bezkanalikową zębinę włóknistą -- po msc--> na obw, po likwidacji zap, powstają nowe odontoblasty z kom mezenchymy --3msc--> twarda bariera

Zalecane postępowanie podczas zdejmowania koferdamu założonego na kilka zębów, z osobno wykonanymi otworami

odciągnij gume i przetnij ja pomiędzy otworami za pomocą nożyczek

test Owińskiego

odmiata testu palpacyjnego, przesuwasz kulkę wzdłuż korzenia, ból przy szczycie świadczy o stanie zap

frekwencja próchnicy (częstotliwość próch)

osoby z próchnicą/ ilość badanych

periodontitis acuta serosa

ostre surowicze zap tk okw

dodatni wynik testu opukiwania - o czym świadczy

pionowo - zap ostre/ przewlekłe zaostrzone, poziomo - brzeżne zap przyzębia

macula alba

plama próchnicowa - charakterystyczna dla caries incipiens (początkowa)

kiedy zaczyna się wapnienie płytki

po 6h, wyraźne po 3 dniach

Kondensację pionową gutaperką uplastycznioną termicznie wykonuje się:

podgrzanym rozpychaczem i zimnym upychaczem

periodontitis chronica purulenta

przewlekłe ropne zap okw

Stosowanie płukanki z 0,2% fluorku sodu zalecisz

raz w tygodniu

Jeśli przy zwiększonej odpowiedzi na ciepło ząb nie wykazuje wrażliwości na zimno, może to świadczyć o:

ropnym zap miazgi albo zgorzeli

o czym świadczy przedłużona reakcja na ciepło (gutaperka rozgrzana) przy braku reakcji na zimno?

rozległe zap ropne z ogniskiem martwicy lub zgorzeli

wzmożona reakcja na ciepło przy jednoczesnym braku wrażliwości na zimno świadczy o....

rozległych ropnych stanach zapalnych z ogniskami martwicy lub o zgorzeli ===>>> nieodwracalne zap miazgi

zalety uszczelniaczy ZnOE

szczelność, p/bakteryjne niestety cytotoksyczny, rozpuszczalny (resorbuje)

ból dawny

taki co pojawił się po raz drugi, niekiedy po dłuuugiej przerwie

FOTI

transiliuminacja - pęknięcia, ubytki próchnicowe, badamy w ciemnym pomieszczeniu

pilniki Kerra - jaki przekrój poprzeczny

wg prof. Pawlickiej pilniki K w rozmiarach wg ISO 6 - 40 mają w przekroju poprzecznym kształt , a w rozmiarach >40 🔺 , zaś wg prof. Jańczuka jest odwrotnie !!!!!

co tworzy "kolby kukurydzy"

wokół bakterii nitkowatych przyczepiają się ziarniaki jakoś 2 dzień tworzenia płytki

z czym możemy łączyć Ca(OH)2

z 2% wodnym roztworem CHX, KI oraz paramonochlorfenolem w kamforze - wspólnie te preparaty mają wtedy zwiększone spektrum działania niż stosowane pojedynczo

periodontitis chronica granulosa

zlokalizowane kuliste rozrzedzenie ubeleczkowania kostnego przy wierzchołku, z reguły bez otoczki osteosklerotycznej, niewielkich rozmiarów (do 8 mm - potem rozważaj torbiel korzeniową)

taper ćwieków

zwykły - kąt rozszerzania wynosi 0,02 mm na 1 mm długości, greater taper - kąt rozszerzania wynosi 0,04mm lub 0,06 mm na 1 mm długości.

test akustyczny

ząb martwy - głuch dźwięk, ząb żywy - dźwięcznie brzmi