ΠΦΗ : ΜΑΘ 1

Η συστοιχία σκοπών και μέσων αρχίζει να διασπάται στη νεοτερικότητα με το Μακιαβέλλι

"Αν ο σκοπός είναι αγαθός αποσκοπεί στη βελτίωση, τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε μέσο", "Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα"

Κανονιστική Ηθική -

- Μεταηθική Προσέγγιση

Μπορώ (δύναμη) -

- Πρέπει (δέομαι)

Ιστορική Προσέγγιση -

- Συστηματική Διερεύνηση

Σχέση σκοπού - μέσου

1. "Πρέπει να θέτουμε σκοπούς και ανάλογα τα μέσα" 2. "Σημαντικότερος σκοπός του ανθρώπου είναι η ευδαιμονία" 3. Ποια τα μέσα που θα χρησιμοποιήσουμε; Προσδιορίζουμε και το σκοπό 4. Αποφεύγουμε τα μέσα που υπονομεύουν τον άνθρωπο 5. Συστοιχία σκοπών και μέσων 6. Οι σκοποί θα πρέπει να υπηρετούνται από μέσα, τα οποία προσιδιάζουν το σκοπό 7. Η συστοιχία σκοπών και μέσων αρχίζει να διασπάται στη νεοτερικότητα με το Μακιαβέλλι

Γνώση

1. Αναμέτρηση με το ίδιο, με την ίδια τη γνώση 2. Η γνώση έχει και αρνητικό πρόσημο, χωρίς όμως να εξασθενείται το θετικό, γιατί σήμερα υπηρετεί συμφέροντα 3. Η γνώση σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να λειτουργεί απελευθερωτικά. Εξαρτάται από το δικό μας διανοητικό πολιτισμικό πλαίσιο, για να μπορέσουμε να αναστοχαστούμε για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η γνώση σήμερα (Μπουρντιέ)

Αρχές (του ζητήματος των αρχών)

1. Αρχή της καθολικότητας 2. Αρχή της αιτιολόγησης

Απόψεις για την ευδαιμονία

1. Ηδονή 2. Πλούτος 3. Γνώση

Το φιλοσοφείν διακρίνεται σε:

1. Λογική (επαγωγή, απαγωγή) 2. Φυσική (αντικειμενική πραγματικότητα, πως υφίσταται η φύση) 3. Ηθική (πράξη, πρακτά) 4. Γνωσιολογία - Γνωσιοθεωρία (ενότητα)

Η σκέψη, με τη διάκριση του Αριστοτέλη, χωρίζεται σε:

1. Πρακτική (αφορά την πράξη, τα πρακτά) 2. Θεωρητική (διάνοια) 3. Ποιητική

Ποιος δεν θα μπορούσε να έχει τη δυνατότητα του αυτεξουσίου;

Ένας μετάνθρωπος, ένας άνθρωπος ο οποίος αντί για την εγώτητα του που συναπαρτίζεται με τη βιολογικότητα του, με την ευρηματικότητα του, θα καθορίζεται από ένα τσιπ, δεν θα είναι σε θέση να επιτελέσει αυτεξούσιες πράξεις. Θα είναι ετεροκαθοριζόμενο ον => κατάργηση του ανθρώπου

Η "ηθική" στην αρχαιότητα

Ήταν επιθετικός προσδιορισμός και όχι ουσιαστικό. Η ηθική ως ουσιαστικό συναντάται στον 1ο - 2ο αι. μΧ. Προσδιορίζει την πράξη, είναι ο ηθικός βίος. Είναι μια ποιότητα που προσγράφεται. Γίνεται ουσιαστικό αργότερα εξαιτίας κοινωνικών μεταστοιχειώσεων

Όλοι έχουμε έναν τέτοιο (κώδικας)

Αξιακός κώδικας

Αντιλήψεις Πρακτικής Φιλοσοφίας

Αποτέλεσμα έθους και μαθητείας

Αμαρτία

Αποτυχία πραγμάτωσης του αγαθού. Πάντοτε σε σχέση με την ιστορικότητα/ιστορικό πλαίσιο πχ "τι είναι ορθό;"

"Πρέπει να θέτουμε σκοπούς και ανάλογα τα μέσα"

Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια

"Σημαντικότερος σκοπός του ανθρώπου είναι η ευδαιμονία"

Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια

Συστηματική Διερεύνηση

Ασχολείται με το ποιες αντιλήψεις διατυπώνονται στο πεδίο της Πρακτικής Φιλοσοφίας - Ηθικής αλλά και με τα των επιμέρους κλάδων (περιβαλλοντική ηθική, βιοηθική, ηθική των επιχειρήσεων, ηθική των μεταμοσχεύσεων κτλ)

Ιστορική Προσέγγιση και ιστορικός ορίζοντας

Ασχολείται με το ποιοι έχουν συμβάλει στην Πρακτική Φιλοσοφία - Ηθική

Στο βαθμό που το αξιακό σύμπαν προσδιορίζεται με κριτήρια ιδιοφέλειας (δλδ πως θα μεγιστοποιήσει ο καθένας την ικανοποίηση του), τότε είναι....

Ατομικιστικό σύστημα

Αρχή της καθολικότητας

Αυτό το οποίο πρέπει να ισχύει για όλους

Τι αφορά η κανονιστική ηθική;

Αφορά την ίδια την πράξη

Αυτός μίλησε για το ρόλο των ονομάτων, των λέξεων ενός γλωσσικού παιγνίου

Βίτγκενσταϊν

Διάδοχος του Μουρ

Βίτγκενσταϊν

Ο Μουρ δίδασκε στο Cambridge κανονιστική ηθική. Παρόλα αυτά στο κείμενο του για τις αρχές της ηθικής έχει στοιχεία που μας επιτρέπουν να μιλήσουμε για τη...

Γενέθλια πράξη της μεταηθικής

Τι αξιοποιούν οι θεωρητικές προσεγγίσεις;

Δεδομένα που προέρχονται από σύγχρονες μορφές ζωής

Πράξη

Είναι πάντοτε εμπρόθετη, έχει ένα σκοπό , λάβδεται από κάποιες εμπειρίες, αξιοποιεί κάποια κριτήρια. Δεν είναι κάτι άλογο

Με ποιο τρόπο συμπεριφέρεται ο άνθρωπος;

Εμπροθέτως, όχι αλόγως

Τι ζήτημα είναι το πως συμπεριφερόμαστε μέσα στην κοινωνία;

Ζήτημα Θεωρητικών Προκειμένων

Τι υπήρχε πριν την πόλη στην αρχαία Ελλάδα;

Η Θέμιδα, το άδικο, οι Ερινύες...

Τι είναι η προαίρεση;

Η εσωτερική μας αναμέτρηση με το υπαρκτό και η δυνατότητα επιλογής. Είναι το μόνο μείζον στη θεώρηση του ηθικού προβλήματος

Τι επιστημονικά υπέρκειται όλων των προσπαθειών;

Η πολιτική

Πολιτική (Αριστοτέλης)

Η πολιτική, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, είναι αρχιτεκτονική επιστήμη, η κυριότερη των επιστημών. Επιστεγάζει τα πάντα

Κρίσιμο σημείο ΠΦ-Η

Η σχέση σκοπού - μέσου

Αυτά τα έργα του Αριστοτέλη εστιάζουν στην ηθική συμπεριφορά

Ηθικά Νικομάχεια, Ηθικά Ευδήμια, Προτρεπτικός

Μεταξίωση Αξιών (Νίτσε)

Θάνατος του Θεού κα. Όμως, η μεταξίωση των αξιών είχε συντελεστεί πιο πριν. Το πλαίσιο αξιών καθοριζόταν από την παρουσία του Θεού. Η υποχώρηση του, διαμορφώνει ένα νέο πεδίο.

"Κάλλιον εστί αδικείται ή αδικείν;"

Καλλικλής

Τι είναι η ηθική μας;

Κανονιστική

Πριγκίπιαι Έθικα (Μουρ) - 20ος αι.

Κείμενο τομή στη φιλοσοφία. Άνοιξε συζήτηση για την ηθική

Ηθική Φιλοσοφία

Κλάδος της φιλοσοφίας

Με τι δεν ταυτίζεται ποτέ η γνώση;

Με την πληροφορία

Βάση με τι συμπεριφερόμαστε;

Με τις αρχές που συγκροτούν στο διανοητικό μας πεδίο την αιτιολόγηση των πράξεων μας

Με τι σχετίζονται τα κίνητρα του κάθε ανθρώπου;

Με το αξιακό του σύμπαν

Με τι συνδέεται άρρηκτα το ζήτημα των αρχών;

Με το ζήτημα της πηγής

Τι μορφή θα προσλάβει αργότερα το ζήτημα της προαιρέσεως;

Μορφή αυτεξουσίου

Με αυτούς τους δύο γίνεται μετατόπιση από τη συζήτηση για τις αρχές και τα κριτήρια του πράττειν (είναι στην ιστορική της αποτύπωση η ηθική θεωρία), το 1940. Αυτοί μεταθέτουν το πρόβλημα από το τι πρέπει να έχει ως κριτήρια συμπεριφοράς ο άνθρωπος, πως μια συμπεριφορά είναι ηθική, στη συζήτηση για τους όρους που χρησιμοποιούμε για το ηθικό γλωσσάρι. Η συζήτηση, λοιπόν, μετατρέπεται από ουσιαστική (πότε μια πράξη είναι ηθική ή ανήθικη) στην ίδια τη γλώσσα, στο να εξετάσουμε τους όρους στα πλαίσια του γλωσσικού παιγνίου. -> Συζήτηση στο χώρο της μεταηθικής

Μουρ και Στίβενσον

Επιδίωξη του μεταηθικού φιλόσοφου

Να προσδιορίσει το είδος των ηθικών κρίσεων

"Δίνονται γαρ και άλλως πράττει" - "Μπορούμε να πράξουμε και διαφορετικά" (Αριστοτέλης)

Ο άνθρωπος μπορεί να θυσιάσει τον εαυτό του για άλλους, ενώ τα ζώα λειτουργούν ενστικτωδώς, δεν υπάρχει σε αυτά η έννοια της διανεμητικής δικαιοσύνης. Έχει σχέση με το αυτεξούσιο, με την προαίρεση

Ποιο είδος λόγου αφορά την πράξη;

Ο θεωρητικός λόγος

Κανονιστική ηθική (18ος - 19ος αι.)

Ο προσδιορισμός των κριτηρίων του πράττειν και της διάκρισης καλού - κακού, ορθού - εσφαλμένου. Αναφέρεται στην πράξη, στις ηθικές αρχές. Όλες οι ηθικές θεωρίες αποβλέπουν στο πράττειν

Τι είναι τα ερωτήματα της κανονιστικής ηθικής;

Ουσιαστικά ηθικά ερωτήματα (τι είναι καλό, ποιου είδους ηδονή είναι καλή)

Τι κάνουν οι ιστορικές προσεγγίσεις;

Περιχωρούνται

Μπορώ (δύναμη)

Ποιο είναι το κριτήριο μας; Εξαρτάται από τη στάση μας (πχ στην ερώτηση "τι είναι ο άνθρωπος;")

Στην αρχαία ελληνική σκέψη, η πόλις διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, σημείο αναφοράς για το...

Πράττειν

Δίνω τη ζωή μου για κάποιον άλλο

Προαίρεση

Τι δηλώνει το "και άλλως πράττει"

Προαίρεση

Πρέπει (δέομαι)

Προσδιορίζεται από κάποιες αρχές

Τι κάνει η ηθική ως κλάδος της φιλοσοφίας;

Προσπαθεί να αρθρώσει θεωρητικές προκείμενες, να εξηγήσει τις θεωρίες που προτάθηκαν από την αρχαία ελληνική σκέψη - μεσαίωνα. Οι ηθικές αρχές προκύπτουν από τα κείμενα (ισχύει για Πλάτωνα και λιγότερο για Αριστοτέλη)

Τι είδους πρόβλημα υπάρχει στη διανθρώπινη συμπεριφορά;

Πρόβλημα δέοντος

Αρχή της αιτιολόγησης

Πως αιτιολογούμε, με βάση ποιες αρχές στη ΠΦ

Η μεταηθική ποιανού όρος είναι;

Στίβενσον

Θετικό αξιακό σύμπαν (στην κανονιστική ηθική)

Στο βαθμό που αυτό το αξιακό σύμπαν είναι ένα σύμπαν, η ενδοχώρα του οποίου συγκροτείται με θυσιακά προτάγματα, με προτάγματα του άλλου (ο άλλος είναι η προέκταση του εαυτού μας)

Ο μεταηθικός φιλόσοφος ασχολείται με τη μεταηθική. Που εστιάζει το ενδιαφέρον του;

Στο νόημα των λέξεων, που αποτελούν την ηθική γλώσσα

Σε ποιο πλαίσιο είναι η ελευθερία πρόταγμα;

Στο πλαίσιο της ανθρωπικότητας

Τι κάνει μια αρχιτεκτονική επιστήμη;

Συγκεφαλαιώνει αρχές

Τα προβλήματα υπήρχαν και παλιότερα, όμως η συγκρότηση αυτού για τα προβλήματα αυτά είναι που μας υπαγορεύει την ανάγκη αυτής της συστηματικής προσέγγισης

Συγκρότηση του θεωρητικού λόγου

Μεταηθική (Μουρ)

Συζήτηση για τους ηθικούς όρους. Συζήτηση περί ηθικής, η οποία εξαντλείται στη γλωσσική έρευνα αυτών των όρων ("τι είναι ηθικό" κτλ)

Μεταηθική

Συζήτηση πάνω στη γλώσσα

Μεταηθική Προσέγγιση

Σχετίζεται με τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε αναφορικά με τις ηθικές έννοιες

Σκοπός =

Τέλος

Πληροφορία

Τη βιώνουμε σήμερα

Τι προσδιορίζει ο λόγος;

Την ανθρωπικότητα.

Τι έχει μέσα του το αξιακό πλέγμα;

Την ετοιμότητα για θυσία

Τι κωδικοποιεί ο Αριστοτέλης;

Την ηθική συμπεριφορά

Τι χαρακτήρα έχει το αξιακό σύμπαν;

Το χαρακτήρα της αναφορικότητας, της θυσιακής ετοιμότητας

Τι αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες "βιασμό";

Το ότι δωροδοκήθηκαν οι εκπρόσωποι της πόλεως

Συστοιχία σκοπών και μέσων

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της αρχαιοελληνικής και μεσαιωνικής αντίληψης για το φιλοσοφείν