FILIPINO 1ST QUARTERLY EXAM

PANITIKAN : Sanaysay

"Ang Prinsipe" ni Nicolo Machiavelli

Ang mga salitang ginagamit sa matatag na pahayag ay;

*Buong giting kong sinusoportahan ang... *Kumbinsido akong... *Lubos kong pinaniniwalaan... *Labis akong naninindigan na...

Ang mga salitang ginagamit sa neutral na pahayag ay;

*Kung ako ang tatanungin... *Kung hindi ako nagkakamali... *Sa aking palagay... *Sa tingin ko... *Sa totoo lang... *Sa aking pananaw...

MGA SALITANG PANTRANSISYON: Simula

- Bago -Sa simula - Unang-una - Hanggang - Mula - Una/Pangalawa

MAHAHABANG TULA

- Ito ay nakasulat sa paraang patula at isinasalaysay sa mga komprehensibong pagsasalaysay.

TAUHAN

- May kakaibang kapangyarihang o taglay na agimat mula sa pagkasilang. Ito ang siyang nagbibigay ng buhay sa epiko. Sa madaling salita, ang tauhan ay ang mga kumikilos sa akda.

MGA SALITANG PANTRANSISYON: Gitna

- Narito -Ngayon - Pagkatapos _ Noon - Nang Malaon - Noon pa man - Hindi Natagal - Habang - Kinagabihan - Kinabukasan - Kasunod rito - Kinalaunan

DIYOS AT DIYOSA

- Sila ang nagpapagalaw sa buhay ng mga tauhan sa epiko .

MGA SALITANG PANTRANSISYON: Wakas

- Susunod - Sa huli - Sa katapusan - Makalipas - Sa kasalukuyan - Sa wakas

Mahahalagang Salik ng Epiko

- TAUHAN - TAGPUAN - DIYOS AT DIYOSA - KALINANGANG AT KASAYSAYAN - MAHAHABANG TULA

TAGPUAN

- Tinawag na pakikitungo sa kanyang pakikipagsapalaran .

Niccolò di Bernardo dei Machiavelli (3 Mayo 1469 - 21 Hunyo 1527)

- ay isang Italyanong pilosopo, politiko, at manunulat na nakabase sa Plorensiya noong panahon ng Muling Pagsilang. - Bilang manunulat, nagsulat siya ng maraming sulatin ukol sa pulitika, bagaman nagsulat din siya ng komedya.

hal. ng prosedyural

-Paraan ng pagluluto -Mga Hakbangin sa pagsasayaw -Mga proseso na mga gawain

Si Ariel" ang magdadala ng inumin at yelo para sa salu-salo," sabi ni Ariel.

Ako

manunuri

Ang kritiko ay handang kilalanin ang sarili bilang ______

bukas ang pananaw

Ang kritiko ay laging __________ sa mga pagbabagong nagaganap sa panitikan.

malalim na maunawaan at pahalagahan ang teksto.

Ang pagbuo ng critique o panunuri sa panitikan na ginagabayan ng iba't-ibang teoryang pampanitikan ay nakapagpapatalas sa sinumang mambabasa at nagbibigay sa kanya ng paraan upang mas ________

Kaukulan

Ang panghalip na panao , kung tungkol sa uri, ay may tatlong kaukulan: - Palagyo - Paari - Paukol

pagkakaiba ng gamit at pagpapahalaga ng panghalip sa Filipino sa Ingles

Ang panghalip sa wikang Ingles o tinatawag na pronoun makikita na ang kasariang tinutukoy sa loob ng pangungusap. - masusuri natin ang salitang HE ay tumutukoy sa para sa kalalakihan ,ngunit kapag ito ay isasalin sa wikang Filipino ito'y magiging "Siya ay matapang". Matutunghayan na walang tinutukoy na kasarian bagkus ipinapakita lamang nito ang pantay na pagtingin sa bawat kasarian.

Panauhan

Ang tao o mga taong nagsásalita ay tinatawag na unang panauhan, ang kinákausap ay ikalawáng panauhan, at ang pinag-úusapan ay ikatlóng panauhan

buhay ni Aeneas

Ang tula ay pumapatungkol sa _____________ na isang alamat na tauhan na nilikha ni Homer sa "Ang Iliad".

PANAO

Ayon kay Lope K. Santos, ang mga panghalip (salita o kataga) na inihahalili sa ngalan ng tao o mga taong gumaganap ng pagka-simuno sa isang pangungusap o ng pagka-kinauukulan ng bagay na pinag-uusapan .

Roma

Ayon sa bersyon ng mga mito ng taga-Roma, si Aeneas at ang kanyang mga tagasunod ang nakatuklas at nagtatag ng _________ Si Aeneas ay naging unang dakilang bayani at maalamat na ama ng bansa.

ang nagbigay daan

Bagamat ang pagpapakahulugan sa salitang ito ay hindi kaaya-aya, ito naman ang ______________ upang makilala ang mga pulitikong walang tinatawag na prinsipyo sa kanilang mga tungkulin at gampanin.

kapangyarihan" at "pamumuno"

Binigyan ni Michiavelli ng makabuluhang deskripsyon at simbolismo ang salitang ____________ upang ilahad ang epektibong pamamalakad sa larang ng pulitika at sistema para sa kanyang nasasakupan .

matibay na kaalaman at kakayahan

Hindi magkakaroon ng sapat, malinaw at mabisang argumento kung wala munang ________________ sa mga naunang paraan ng pagpapahayag.

Ikalawang Panauhan

Ikaw , ka , kayo , mo , ninyo, iyo, inyo

epos ; awit

Ito ay nagmula sa salitang Griyego na ___________ na nangangahulugang ________

"Tito Joaquin! Kuya Jet! Aalis na ba si Tito Joaquin at Kuya Jet ? Maaari ba akong sumabay sa inyo?" tanong ni Ariel sa dalawa.

Kayo

Ang mga papel na inilalahad sa isang simposyum ay ;

Kritikong Pampanitikan o Suring-Basa Research Paper Thesis Workshop Book Launching (Pagtalakay sa mga nilalaman ng aklat)

KALINANGANG AT KASAYSAYAN

Mababakas sa isang epiko ang pinagmulang ng isang lugar.

realpolitic

Makikita sa Merriam Webster Dictionary ang terminolohiyang Michiavellian na binigyan diin ang depinisyon nito na maiuugnay sa mga salitang panloloko , panlilinlang at pagsisiwalat lamang sa panlabas na kaanyuan hinggil sa mga tao nais nito maipabatid at sa madaling salita, tinatawag itong __________

mahabang paglalakbay ni Aeneas

Makikita sa ang unang kalahating bahagi ng kuwento ay pumapatungkol sa ___________ mula sa Troy sa Roma

realistikong nais

Mula sa kanyang pagpapalawig ng kabuuang tugon sa sistema ng kapangyarihan, makikita natin ang _______________ niyang ipabatid sa atin na gamitin ang mga mata at maging ating kaisipan upang ang mga taong nagtatangkang sakupin ang ating kamalayan ay siyang magtutulak upang ituwid ang kanilang tungkulin sa lipunang ating ginagalawan .

modernong agham pampulitika at kaisipang realista.

Muling pagdadalumat sa mga mahahalagang konsepto't argumentong inilatag niya't nagsilbing saligan ng _______________

Hal. ng Panunuran o Ordinal

Nanguna si Cynthia Villar mula sa halalan 2019 bilang senador ng Pilipinas , ang ikalawa naman ay si Grace Po at namayagpag naman sa ikatlong puwesto si "Bong Go".

Italya

Pagkatapos ng digmaan, si Aeneas ang nanguna sa mga Trojans na nakaligtas sa lupain na tinatawag na ngayong ______________

Mga Gamit ng mga Salitang Pantransiyon

Panunuran o Ordinal PROSEDYURAL TIME SEQUENCE

Machiavellian Theory

Sa pagsulat ng kabanata XXII sa El Filibusterismo makikita na ginamit ni Rizal ang tinatawag na ______________ "Paglaban-labanin mo ang iyong nasasakupan at sila'y madali mong mapaghaharian".

pag-aralan , pag-usapan at salungatin

Sapagkat ang akda na ito ay talagang naghatid ng makabuluhang lundo sa larang ng pulitika at pamumuno kaya naman hindi napigilan ng iba na ito'y ___________ ang mga ideolohiya na pumapaloob dito.

imoral na simbolismo

Sapagkat sa kanyang sanaysay ay makikita ang ________________ na kanyang inilipat para pairalin at makamit ang tuwirang layon sa paglilingkod sa isang bayan o bansa

"Andres at Amalia ay naghahanda ng maganda at malaking pagdiriwang para sa anibersaryo ng kanilang mga magulang" sabi ni Jhona kay Juan .

Sila

Sina Tito Joaquin at Kuya Jet ang susundo sa ibang mga panauhin.

Sila

gumising sa kamalayan sa mga taga-Roma

Sinasabi na ang epikong ito ang ____________ upang pahalagahan ang kanilang kultura , tradisyon at paniniwala.

"Si Marco ang mag-aayos ng mga mesa at upuan". tugon ni Arvie sa kanyang mga ka-miyembro sa paglilinis ng silid aralan.

Siya

Ikaw, si Amalia, at ako ay maghahanda ng mga palamuti na magpapaganda sa okasyon."sambit ni Alex sa mga kasama .

Tayo

Halimbawa ng Epiko ng Mundo

The Epic of Gilgamesh The Illiad & The Odyssey (Gresya) Mahabharata (India) The song of Roland (Pransya)

MGA BAHAGING PAPEL SA PAGSULAT NG ISANG CRITIQUE PAPER

a. Pagkilala sa May-Akda b. Uri ng Panitikan c. Layunin ng May-Akda d. Tema o Paksa ng Akda e. Mga Tauhan f. Tagpuan g. Nilalaman h. Mga Kaisipan i. Istilo j. Buod k. Mensahe

Panauhan: Unang Panauhan

ako, kami , ko , natin, naming, akin, atin , amin

Ayon kay Bernales (2009)

ang diskursong panghihikayat ay nakatuon sa pagbibigay ng isang sapat at matibay na pagpapaliwanag ng isang isyu o panig upang makahikayat ng mambabasa o tagapakinig.

epiko (epic)

ay isang anyo ng panitikan na tumatalakay sa kabayanihan at pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan laban sa kaniyang mga katunggali.

SIMPOSYUM

ay isang interaksiyon o talakayang pangkatan tungkol sa isang tiyak at napapanahong isyu - ay pormal na pagtitipon sa isang lunsarang pang-akademiko kung saan ang mga kalahok ay eksperto sa kanilang larangan.

Aenid

ay isang mahabang epikong tula na isinulat ni Virgil sa pagitan ng 29 at 19 BC.

CRITIQUE PAPER

ay kilala rin sa tawag na panunuring pampanitikan, perspektiba o kaya ay pagdulog sa isang tiyak na akdang pampanitikan.

panghalip palagyo

ay kumakatawan sa ngalan ng tao o mga taong gumaganap ng gawain o namumuno kaya sa diwa ng pangyayaring tinutukoy ng pangungusap ; gaya ng:ako ,siya, kayo at sila.

siya at sila

ay kumakatawan sa pangalang ng taong pinag-uusapan

panghalip paari

ay kumakatawan sa tao o mga taong nag-aari o kinauukulan ng bagay, gawain o pangyayaring binabanggit sa pangungusap;gaya: akin , mo , kaniya , inyo at nila .

kritiko

ay matapat sa sariling itinuturing ang panunuri ng mga akdang pampanitikan bilang isang sining.

salitang pantransisyon

ay nakatutulong sa maayos at malinaw na paglalahad.

panghalip paukol

ay siyang gamit na anyo sa mga layong di-tuwiran ng pangungusap •Ang karaniwang anyo ay panghalíp na panaong paari rin, nguni't pinangunahang lagìng sa.

Aeneas

ay tinaguriang bayani sa mitolohiya ng parehong Griyego at Romano. Siya ay isang tagapagtanggol ng Troy, ang mga lungsod sa Asya Minor na winasak ngmga taga-Griyego sa digmaan ng Trojan.

pagwawagi ng trojans laban sa mga Latinu.

ikalawang kalahati ay tungkol sa _____________

transitional devices

ito ay ang mga salita o parirala na makakatulong magdala ng kaisipan mula sa isang pangungusap tungo sa isa pa, mula sa isang ideya tungo sa iba, o mula sa isang talata tungo sa isa pang talata.

Ayon kay Alejandro G. Abadilla,

kailangan ng isang kritiko ang tigas ng damdaming naninindigan upang maging tiyak na kapakinabangan ng panitikan ang kanyang pagmamalasakit, ay ipinakilala ng mga pangyayari nang mga unang taon ng kanyang pamimili.

Tutulong ako at ang kapatid ko na si Manuel sa paglilinis ng aming bahay at bakuran sa darating na Sabado para makapaghanda at maasikaso ng lubusan ang mga bisitang pupunta kay Nanay.

kami

Ang mga kaibigan mo at ikaw ay matutuwa sa mga mang-aawit na darating mamaya dahil hindi lamang mga awiting harana kundi mga OPM Pinoy Song pa ang kanilang ipapadama.

kayo

Lating pamagat na De Principatibus.

pamagat na ipinamahagi ang isa pang bersyon ng akdang Ang Prinsipe ni Machiavelli Sinasabing ang isang bersiyon nito ay ipinamahagi noong 1513, sa ilalim ng _____________

"Ang Prinsipe"

pinakadakilang makasining na mga likha ng ika-16 daangtaon sa Italya.

ikaw at kayo

sa mga taong kasalitaan

ako at kami

sa taong nagsasalita

dalubhasa

sila ay naghahatid o naghahatid ng kanilang mga opinyon o pananaw sa isang napiling paksa ng talakayan

Ikatlong Panauhan

siya, sila, tayo, niya, nila, kanya, kanila

PAGSULAT AT BAHAGI NG ISANG CRITIQUE PAPER

• Ano ang dapat kilalanin ng isang kritiko? • Bakit kailangang maging matapat ang isang kritiko? • Anong pagpapahalaga ang dapat malinang sa mga kritiko?

MGA SALITANG PANTRANSISYON

• Hanggang •Mula • Bukod pa • Kapag • Saka • Paglipas • Dahil dito • Bunga nito • Bilang pagwawakas

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagbibigay ng Sariling Pananaw o Opinyon

• Ilahad ang pananaw sa maayos at malumanay na paraan. • Laging tandaan ang kasabihang Ingles na nagsasabing "You can disagree without being disagreeable." • Makinig nang mabuti sa sinasabi ng kausap. • Huwag pilitin ang kausap na sumang-ayon o pumanig sa iyong pananaw. • Mas magiging matibay at makukumbinsi sa ibang pananaw ang paninidigang iyong ipinaglalaban ay nakabase sa katotohanan o kaya't sinusuportahan ang datos.

PAGPAPAHAYAG NG PANANAW AT SALOOBIN

• NEUTRAL NA PAHAYAG • MATATAG NA PAHAYAG

ANG DALAWANG ELEMENTO NG PANGANGATWIRAN

• PROPOSISYON • ARGUMENTO

hal ng paari

•Ang aklat na iyan ay akin •Saan naroon ang kapatid mo? •Nakita ko ang kanilang bayan

ARGUMENTO

•Ang argumento ay paglalatag ng mga dahilan at ebidensya upang mangatwiran.

[KAHALAGAHAN NG PAGSUSURING PAMPANITIKAN

•Ang bunga ng pagsusuri ay ang pantay na paghuhusga sa akda na kung saan ang mambabasa ay nakalilikom ng higit na kaalaman tungkol sa likhang sining

iginagalang ang desisyon

•Ang kritiko ay ____________ ng ibang mga kritiko na patuloy na sumasandig sa ibang disiplina gaya ng linggwistika, kasaysayan, sikolohiya, atbp.

KAHALAGAHAN NG PAGSUSURING PAMPANITIKAN(

•Dito nahahasa ang mga mag-aaral na makinig at maging malawak ang kanilang pang-unawa sa usapin at maragdagan ang kanilang kaalaman.

Mga Salitang Pantransinsyon bilang Panandang Pandiskurso

•Ideya •Pagkakasunod-sunod ng pangyayari, •pagpapakita ng dahilan at epekto, •pagbibigay-pokus sa panahon at lugar ng pangyayari paglalahad ng pagkakatulad at pagkakaiba.

Kailanan

•Ito ang dami o bilang ng tinutukoy. Isahan,Dalawahan, Maramihan

Panghalip

•Ito ang mga salita at katagang ginagamit sa pangungusap na panghalili sa pangngalang nabanggit na ay hindi na dapat ulitin, o nauunawaan na't di kailangang sabihan pa ulit.

Paukol

•Ito ay ang gamit na anyo sa mga layong dituwiran ng pangungusap ng makikita sa kabanata ng mga pandiwa at uri ng mga pangungusap

PANGANGATWIRAN

•Ito ay dumudulo sa epektibong panghihikayat .

Palagyo

•Ito ay kumakatawan sa ngalan ng tao o mga taong gumaganap ng gawain.

Paari

•Ito ay kumakatawan sa tao o mga taong nagaari o kinauukulan ng bagay, gawain o pangyayaring binabanggit sa pangungusap.

(Cabrera 2008)

•Ito ay larangan ng pagpapatalas ng kaisipan tungo sa pagpapatibay ng paniniwala o paninindigan

PROSEDYURAL

•Ito ay parang manwal, na naglalaman ng mga impormasyon na kailangan ng mga hakbangin para gawin ang isang bagay na naaayun sa pagkakasunod-sunod nito.

Panunuran o Ordinal

•Kapag ang pinagsusunod-sunod ay mga pangngalan, gumamit ng mga pang-uring pamilang na panunuran o ordinal

KAHALAGAHAN NG PAGSUSURING PAMPANITIKAN

•Mahalaga ang pagsusuri sa anumang panitikan upang malaman ang mga leksyon na maaari nitong ituro sa atin. mahalaga din ito upang ito ay ating makritik at upang ating malaman kung saan ba talaga ito napapatungkol

PROPOSISYON

•Mga pahayag na inilalahad upang pagtalunan •Kailangang pag-usapan •Pinagkakansunduan

Epiko

•Mula sa mahabang panahon ng pagsasaling bibig nito sa iba't ibang henerasyon isusulat ito upang mapreserba ang kaakibat na kalinangan at kasaysayan ng epiko.

PANGHALIP PANAO

•Mula sa salitang "tao", kaya't nagpapahiwatig na "para sa tao" o "pangtao" at nakikilala sa ingles bilang personal pronoun na ipinapalit sa ngalan ng taong nagsasalita, sa taong kausap at sa taong pinag-uusapan.

TIME SEQUENCE

•Pagkakasunod-sunod ng pangyayari sa kwento o mga kaganapang panlipunan . •Hindi ginagamitan ng salitang nagpapakita ng pagkakasunod-sunod, dahil pangyayari lang ang ilalahad, kailangang ayusin ayon sa pagkaganap nito.

KAHALAGAHAN NG PAGSUSURING PAMPANITIKAN)

•Sa pamamagitan ng kultura ng akademikong pagbabahagi ng kaalaman naisasapraktika ang "pampublikong ispero" o (public sphere) na ideya ni Jurgen Habermas, isang Alemang sosyolohista at pilosopo.

hal ng panghalip paukol

•Si Delpo ay tumawag sa akin •Ang bulaklak na ito ay para sa iyo •Si Jenny ay naitawid ko •Pinakain nila ang tuta

hal ng palagyo

•ako ang maghuhugas ng pinggan •hindi sila marunong ng wikang Filipino •dumaan muna kayo