hastalık sağlık tanım
Karaciğer enzim ve testleri
ALT, AST, GGT, ALP, Bilirubin
Bronkoskopi
Akciğerleri incelemek, tanı ve tedavi için girişimler yapmakta kullanılan bir tür endoskopi yöntemi
GGT yüksek ALP normal ise akla gelen durumlar
Alkol, ilaç, zehirlenme gibi
RBC düşük olan durumlar
Anemi, Kanama
DSA Dijital subtraksiyon anjiyografi
Anjiyografik görüntüler elde edilirken üst üste binecek kemik ve diğer dokuları çıkartarak sadece damar yapılarının net bir şekilde görülmesini sağlayan görüntüleme yöntemi
Çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri
Atık kontrolü, Hava kirliliği ile savaş Temiz içme suyu..
Gastroskopi
Ağız içinden yemek borusunu geçerek midenin incelenmesi
Sintigrafi
Ağız veya enjeksiyon yolu ile verilen çok düşük miktarlarda radyoaktif madde sonrası gama kamera denilen cihaz ile organların 2 veya 3 boyutlu görüntülenmesi
MCV değeri yüksek durumlar
B12 vitamin eksikliği Folik asit eksikliği Alkolizm Hipotiroidizm İlaçlar Karaciğerhastalığı
Sağlığı etkileyen biyolojik etkenler
Bakteri, virüs, mantar
Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri
Bağışıklama, Erken tanı, İlaçla koruma, Beslenme, Aile planlaması
Sağlık
Bedensel ,ruhsal ve sosyal olarak tamamen rahat, iyilik içerisinde olma halidir.
Semptom
Belirti, iz, hasta şikayeti
Komplikasyon
Bir hastalığın devamı sırasında oluşan başka patolojik olaylar veya hastalık
Sedimantasyon
Bir saatin sonunda, kanın şekilli elemanlarının çökme hızıdır. Vücutta anormal bir durumu (inflamasyon/iltihap, kanser gibi) gösterir.
Endikasyon
Bir tedavinin hangi hastalıklara ve hangi biçimde uygun olacağını ifade eden terim.
Kontrendikasyon
Bir tedavinin yada operasyonun uygulanamayacağı, sakıncalı olduğu durumları ifade eden terim
Rinoskop
Burun içini görüntülemek için kullanılan alet
MR Manyetik Rezonans
Büyük mıknatıslarla oluşturulan güçlü manyetik alan içinde radyo dalgaları kullanılarak belirli anatomik yapıları, diğer yapılardan net olarak ayırt etmek, sağlıklı ve hastalıklı dokular arasındaki farklılıkları saptamak ve tanımlamak için kullanılan bir tıbbi tekniktir
Sigmoidoskopi
Daha kısa bir tüpün kullanarak kolonun sadece alt kısmının incelemesi
Anjiyokardiyografi
Damar ve kalp boşluklarına özel kateterler gönderilerek kalp sorunlarının tanımlanması
MCV değeri düşük durumlar
Demir eksikliği anemisi Talasemi (Akdeniz anemisi) Kurşun zehirlenmesi Kronik hastalık. Bakır eksikliği Kronik alkol kullanımı
Temel madde eksiklikleri
Demir, iyot, vitaminler
Üçüncül koruma
Diabeti olan kişinin göz komplikasyonları varken körlüğün engellenmesi
Oskültasyon
Dinleyerek yapılan fizik muayene yöntemi
Mikroalbuminüri
Diyabetik nefropati tespitinde kullanılan test
Birincil koruma
Diyet ve egzersiz önerilmesi, bağışıklama, AP hizmetleri.
Palpasyon
Dokunarak yapılan fizik muayene yöntemi
Mamografi
Düşük doz X-ışını kullanarak göğüs dokusunun görüntülenmesi için kullanılan yöntem. Meme kanserini erken evrede saptayabilmek için kullanılır.
Otoskop
Dış kulak yolu (DKY) ve kulak zarının ışık ile muayene ederken kullanılan el aleti
İkame
Eksikliği saptanan maddeleri tamamlamaya yönelik tedavi
WBC yüksekse
Enfeksiyon, Lösemi
İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi(İİAB)
Enjektörün ucuna ince (21-24 no'lu) iğne takılarak, bir kitleden emme-basma hareketleriyle hücre kopartma ve bu hücreleri bir lam üzerine püskürttükten sonra, sitolojik olarak değerlendirme işlemidir.
D-Dimer
Fibrin yıkımından açığa çıkan bir madde.
Sağlığı etkileyen bünyesel etkenler
Genetik, hormon ve metabolik hastalıklar
HgbA1c
Glikozillenmiş hemoglobin testi. Son 2-3 ayda kandaki ortalama glukoz miktarını değerlendirir
İnspeksiyon
Görerek yapılan fizik muayene yöntemi
Oftalmaskop
Göz içini muayene etmekte kullanılan cihaz
Sağlığı etkileyen kimyasal etkenler
Gıda katkı maddeleri, civa, kurşun
Laringoskop
Gırtlağı görüntülemede kullanılan cihaz
Amniosentez
Hamileliğin 15 ile 22 haftaları arasında fetüsün içerisinde bulunduğu amnion sıvısından yaklaşık 15 ile 20 ml arasında bir sıvının alınması işlemidir.
Patoloji
Hastalıkları inceleyen bilim dalı
Etyoloji
Hastalıkların etkenlerini inceleyen bilim dalı
Semptomatik (Palyatif) Tedavi
Hastalığı tam olarak tedavi etmeden hastalık belirtilerini ve bulgularını ortadan kaldırmaya yönelik tedavi
Prognoz
Hastalığın muhtemel seyri ve sonucu
Lezyon
Hastalığın neden olduğu yapısal veya fonksiyonel değişiklikler
Radikal tedavi
Hastalığın nedeninin ortadan kaldırılmasına yönelik tedavi,
Ampirik (ilkel) tedavi
Hastalığın nedeninin tam olarak tesbit edilemediği, ancak olası nedenlere yönelik tedavi
Efor Testi (Stres Testi)
Hastayı yorarak (dönen bir bant üzerinde yürütülerek veya sabit bir bisiklette pedal çevirtilerek) kalp hızını ve kalbin enerji tüketimini artırarak damarlarda bir problem varsa bunu ortaya çıkarma amaçlı yapılan bir testtir.
RBC yüksek olan durumlar
KOAH, Böbrek hastalığı, Polisitemi
Ekokardiyografi (EKO)
Kalbin ses dalgaları yolu ile iç yapısı ve işlevlerinin incelenmesi
Kolonoskopi
Kalın bağırsak incelenmesi
2 basamak tedavi hizmeti veren kuruluş
Kamu ve özel hastaneleri
Doppler Ultrasonografi
Kan akımını renk ile kodlayarak damarlar içindeki kan akımının varlığını, akımın yönünü ve hızını gösteren ultrasonografi tekniğidir.
İkincil koruma
Kan basıncı ölçümleri, serviksten sürüntü alınması, tüberkülin testi.
Trombosit sayısı çok düşükse
Kanama riski artar
Hct (Hematokrit)
Kanın şekilli elementi (eritrositlerin) plazmaya oranı
Hemogram
Kanın şekilli hücrelerinin ve plazmasının analiz edilmesi
ALT, AST beraber yüksek ise akla gelen organ
Karaciğer
Alanin Transaminaz ( ALT) Serum GlutamikPirüvikTransaminaz (SGPT)
Karaciğer spesifik test. Sadece karaciğerde bulunan protein üretimi sırasında kullanılan enzim
Aspartat Aminotransferaz ( AST) Serum Glutamik Oksaloasetik Transaminaz (SGOT)
Karaciğer, kalp ve iskelet kaslarında bulunan protein üretiminde kullanılan enzim
GGT, ALP beraber yüksek ise akla gelen organ
Karaciğer, safra kanalları
GGT normal ALP yüksek ise akla gelen durumlar
Kemik hastalıkları Kemik iliğini tutan hastalık, tümörler Gençler Gebeliğin son üç ayı
WBC düşükse
Kemik iliği hastaları, AIDS, Kemoterapi sonrası
Olfaksasyon
Koklayarak yapılan fizik muayene yöntemi
Floroskopi
Kontrast maddenin ağız, damar, rektal, vajinal yolu ile verilmesi sonucu boyanarak görünür hale getirilen organ veya dokuların farklı pozisyonlarda X-ışını kullanılarak görüntülenmesi. C kollu veya skopi ile çekim yapılır.
Profilaktik
Koruyucu tedavi
Böbrek fonksiyon testleri
Kreatinin Üre/ BUN,
Bilirubin
Kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sırasında ortaya çıkan madde. Karaciğer ve safra kanallarındaki problemlerde yükselebilir
Aneminin tipini belirlemekte kullanılan testlerden biri
MCV
İdiyopatik
Nedeni belli olmayan
Troponin
Normalde kanda hemen hemen hiç bulunmayan kalp kasının hasar gördüğü durumlarda hasarlı hücrelerden dışarı çıkarak kan dolaşımına katılan protein. Kalbe spesifik test
RBC, Eritrosit, Alyuvar
Oksijen taşıyan hücrelerin miktarı.
MCV (mean corpuscular volume)
Oksijen taşıyan hücrelerin ortalama büyüklüğü
Duedenoskopi
Oniki parmak bağırsağı incelenmesi
Koagülasyon testleri
PT (Protrombin zamanı) APTT (Aktive Parsiyel Tromboplastin Zamanı) INR (Uluslararası Düzeltme Oranı)
Holter
Portatif bir kayıt cihazı kullanılarak 24-72 saat boyunca yapılan kalp atımlarının veya tansiyon değerlerinin kaydı
Anamnez
Problemi belirlemek ve muhtemel tanıyı koymak için alınan hasta öyküsü
PLT (Platelets, Trombosit)
Pıhtılaşmayı sağlayan hücreler
Anemiyi gösteren tahliller
RBC, Hgb, Htc
Primordial koruma
Risk faktörleri ortaya çıkmadan onların oluşmasını önlemek için
Alkalen Fosfataz (ALP)
Safra kanalları yakınındaki karaciğer hücrelerinde ve kemiklerde bulunan, Karaciğer ve kemik hastalıklarında yükselen enzim.
Gamma Glutamik Transferaz (GGT)
Safra kanallarına yakın karaciğer hücrelerinde bulunan safra kanallarını ilgilendiren enzim
Bulgu
Sağlık hizmeti veren kişiler tarafından belirlenen tıbbi işaretler
1 basamak tedavi hizmeti veren kuruluş
Sağlık ocakları, Poliklinik, Muayene
Hgb (Hemoglobin)
Solunum organından dokulara oksijen, dokulardan solunum organına karbondioksit taşıyan protein
Sağlığı etkileyen fiziksel etkenler
Su, lağım ve pis sular, çöpler, gübreler, konutlar, iklim, hava, gürültü,
İatrojenik
Tedaviye bağlı gelişen
Trombosit sayısı çok yüksekse
Tromboz riski artar
Kardiak testler
Tropnin I Troponin T
Perküsyon
Vurarak yapılan fizik muayene yöntemi
EKG Elektrokardiografi
Vücudun belirli bölgelerine bağlanan elektrotlar aracılığı ile kalbin elektriksel aktivitesinin (kalbin ritmini, frekansını, kalp atışlarının ritmini, yayılmasını ve reaksiyonun tekrar yok olması) elektrogram kağıdı üzerine grafik halinde kaydedilmesi işlemi
WBC, Lökosit, Akyuvar
Vücudun savunma ve bağışıklık hücrelerinin toplamını gösterir
USG Ultrasonografi
Yüksek frekanslı ses dalgaları kullanarak yapılan görüntüleme işlemi
D-Dimer yüksekse
pıhtı oluşumu, pulmoner emboli derin ven trombozu
Negatoskop
Çekilen röntgen filmlerini floresan ışığında incelemek için kullanılan alet.
BT/CT Bilgisayarlı tomografi
Çekim esnasında X-ray ışınları ile vücut içindeki kemik, yumuşak doku, organ ve damarların görüntülerini farklı açılardan tarayan ve kesitler hâlinde görüntülenmesine olanak tanıyan yöntem
3 basamak tedavi hizmeti veren kuruluş
Üniversite ve özel dal hastaneleri
CRP
İltihabi reaksiyonlar sırasında kanda miktarı artan ve karaciğer ile yağ hücreleri tarafından üretilen protein
Enteroskopi
İnce bağırsağın incelenmesi
